Алтын күз: Табиғаттың тамаша сиқыры
«Алтын күз» атты ертеңгілігімізде балаларға күз мезгілінің сұлулығын, берекесін және өзгерістерін түсіндіру мақсатын қойдық. Бұл шара арқылы, күздің молшылыққа толы кезең екенін, еңбекқорлықтың мәнін және табиғаттың ғажайып құбылыстарын жастайынан танып білулеріне жол ашпақпыз.
Біздің іс-шарамызда балалар күз мезгіліндегі көптеген қызықтарға куә болуда. Олардың өздері табиғаттағы өзгерістерді байқап, сұрақтарға жауап беріп, күз хартшайымы мен ойындар арқылы серпінділіктерін көрсетуге мүмкіндік алуына жағдай жасадық. Күз мезгілінің маңыздылығын ашып көрсететін тақпақтар мен әндер, баланың шығармашылығын дамытудағы маңызды кезең болып табылады.
Күз ханшайымымен кездесу, жұмбақтар шешу, қызықты ойындар ұйымдастыру - бұның барлығы балалардың жады мен ойлау қабілетін дамытуға зор септігін тигізеді. Олар жапырақтардың түсімен, күзгі әсермен таныса отырып, өз өнерлерін көрсетті. Күздің берекесін тойлай отырып, табиғаттың бізге беретін жақсы сыйларын көрсетуді мақсат етеміз.
Ертеңгіліктің өткізілуі балалардың эмоционалды дамуында, достық қарым-қатынастарын нығайтуында, сондай-ақ тәрбиелік мәні бар. Осының бәрі «Алтын күз» мерекесін атап өту барысында балалардың білімін кеңейтіп, оларды қоршаған табиғатпен таныстыруға мүмкіндік береді. Біз табиғаттың сұлулығымен және оның берген мүмкіндіктерімен бөлісуді ұмытпаймыз, ал бұл мерекенің керемет сәттері ұмытылмастай болады!
« Алтын күз»
(ертеңгілік)
Бүгінгі ертеңгілігіміздің мақсаты:
1) табиғаттың күз мезгіліндегі өзгерістері жайлы балалардың білімдерін кеңейту;
2) күз мезгілінің берекелі екенін айтып, түсінік беру, ойлау қабілетін дамыту.
3) балаларды еңбекқорлыққа тәрбиелеу.
Жүргізуші: Қарсы алайық бәріміз,
Жасымыз бен кәріміз.
Қырдан кепті қыдырып,
Алтын күз бізге нұр төгіп.
Тілегім аман болсын ел іргесі,
Алтын күз қайта келді берекесі.
Молшылықтың жаршысы бола білді,
Алтын күз-ырыс,береке,бірлік ала келді.
(ЛИСТИК,ЛИСТИК ЛИСТОПАД» ӘНІМЕН КІРУ)
Армысыздар құрметті ата-аналар! Сәлеметсіздерме,қадірлі қонақтар! Бүгін біз жыл мезгіліндегі ең тамаша-«Алтын күз» атты ертеңгілігімізге қош келдіңіздер!
Бұлттар төгіп жерге шөгіп,
Дымқыл тұман басады,
Шөп сарғайып,өңі тайып,
Дала сұры қашады.
Бой жаза алмай, ойнай алмай,
Денең мұздап тоңады,
Бөбектерім айтыңдаршы
Бұл қай кезде болады?
Балалар: Күзде. (хормен)
Жүргізуші. -Балалар, күз мезгілінде қандай өзгерістерді байқайсыңдар?
Балалар. Күн суытады, құстар жылы жаққа ұшып кетеді, жапырақтар жерге түседі. Күн суытады, ауа — райы бұзылып жаңбыр жауады.
Жүргізуші: Ал, балалар,балалар,
Енді бері қараңдар
Бізге қонақ келмекші
Сендерді бір көрмекші
Әуелі жұмбақ жасырам
Қулығымды асырам.
Таба алсаңдар шешімін
Қонағымды ортаға шақырамын.
«Көк майсалы көрікті, алқаптағы көп егін
Бұл күндері киіпті, сары жібек көйлегін»
-Бұл не ,балақайлар?
Балалар:Күз (хормен)
Жүргізуші: -Дұрыс айтасындар
Жүргізуші:-Ендеше балалар « Күз ханшайымын» қарсы алайық
Күз ханшайымы: Сәлем менің достарым,
Өмірге көп қосқаным,
Күз сыйлығын алыңдар
Сыйлығына қаныңдар.
Молшылыққа кенеліп,
Шаттық әнге салыңдар.
Жүргізуші: -Балалар «Күз ханшайымымен » амандасайық!
Балалар: Қош келдің «Күз ханшайымы!» (хормен)
Күз ханшайымы: -Балалар,мен сендерге бір жұмбақ жасырайын.
Ағайынды бәрі,
Шықса-жасыл,
Түссе сары. Бұл не?(Жапырақ )
Күз ханшайымы:Дұрыс таптыңдар,жарайсыңдар!Мен өзіммен алтын жапырақтарымды алып келдім. Әр жапырақта тапсырмаларым бар.
Жүргізуші: -Балалар, Күз ханшайымының тапсырмаларын орындаймыз ба?
1 жапырақ тапсырмасы:
-Күз мезгілі нешеге бөлінеді? (Ерте күз,Алтын күз,Қоңыр күз).
2 жапырақ тапсырмасы
-Күз айларын ата.(қыркүйек,қазан,қараша)
3 жапырақ тапсырмасы
Қане, балалар, осындай молшылық күз айында бір ойын ойнап жіберейік. Ол ойын
«Кім жылдам?» деп аталады. Ойынның шарты бойынша ұлдар бір себетке сары жапырақтарды, ал қыздар екінші себетке қызыл жапырақтарды жинайды.
Жүргізуші:
-Ал Күз ханшайымы сіз шаршаған боларсыз,енді балалардың сізге дайындаған өнерлерін тамашалаңыз.
Әлия.
Алтын күз, әсем айналам,
Қараймын көзім талғанша.
Жақын қалды желтоқсан,
Жабырқайды жапырақ.
Данил
Осень, осень, не спеши
И с дождями подожди.
Дай еще нам лета,
Солнышка и света
Алинұр.
Алтын, сары, қызыл, көк...
Алуан алуан жапырақ,
Күзгі бақта күлімдеп,
Көз тартады жапырақ.
Андрей
Если на деревьях
листья пожелтели,
Если в край далекий
птицы улетели,
Если небо хмурое
если дождик льется,
Это время года
осенью зовется.
Асқар.
Жел тынымсыз гуілдеп,
Болып кетті тым бұзық.
Шуылдайды тал - терек,
Жапырағын жұлғызып.
Ән. «Қолшатыр»
Әлия.
Жайдарлы күз, жомарт күз,
Аяулы күз, алтын күз.
Дәнге толы кең далам
Дариядай шалқып жүр.
Асқар
Күздің қазан айында
Алма, алмұрт піседі.
Жапырақтар сарғайып,
Сыбдыр - сыбдыр етеді.
Алинұр.
Берекесі сыйлауға
Өлкемізге күз келді
Жемістерін жинауға
Шақырады біздерді
Данил.
По утрам морозы
В рощах жёлтых листопад.
Листья около берёзы
Золотым ковром лежат.
«Қамажай» биі : Әлия.
Асқар.
Жапырақ ұшты,
Суық та түсті.
Сонда да бізге
Қызық көп күзде.
Күз айы тамаша,
Ән айттық жаңаша
Би билеп бәріміз,
Қуандық балаша.
Алинұр.
Ағаштардан жамырап,
Ұшты кенет жапырақ.
Ой, алақай, тамаша!
Шашу шашты жапырақ.
Жаңбыр-жаңбыр жауасын,
Жанымызға дауасың.
Біз ойнайтын ауланың
Тазартасын ауасын.
Ән. « Осень,осень наступило» (Шевченко Данил)
Жүргізуші:Ән салыңдар күліңдер
Жайнап гүлдей жүріңдер
Күздің тойын тойлайық,
Би билейік,ойнайық.
Би: « Жапырақтар»
Жүргізуші:Балалар сендермен «Күз ханшайымы» бір ойын ойнағысы келіп тұр екен.
-Сендер ойнағыларың келе ме?
Балалар: Ия
Күз ханшайымы: Балалар,қараңдаршы жаңбыр жауайын деп тұр ғой дейм.Ал сендерге, мен жақсы бір көңілді ойын сыйлағым келіп тұр.Қараңдаршы, менің қолымдағы себетте бір орамал бар,ол орамал жай орамал емес,сыйқырлы орамал!Қане,біз қазір жасырынбақ ойынын ойнаймыз. (ойын шартымен таныстыру)
Жүргізуші: Кездескен соң күзімен,
Бұтағынан үзілді.
Ай жапырақ-сары алтын
Айналанын бәрі алтын.
Кезегімізді шағын орталық топ балаларына берейік!
(шағын орталық топ балаларының тақпақтарын айтуы)
Ән: «Жаңбыр,жауды көлдерге»
Күз ханшайымы: Керемет! Қандай әдемі! Балалар, менің басқа сендер сияқты бүлдіршіндерге баратын уақытым болыпты. Мен енді кетейін, сау болып тұрыңдар! Келесі кездескенше аманшылық болсын!
Жүргізуші: -Қане, Күз ханшайымымен қоштасайық
Балалар: Сау бол «Күз ханшайымы»
Би: «Улетаем,мы как птицы из гнезда»
«Берекелі бақ дәулет, арта түссін тойланып
Сау болыңыздар қонақтар, келгенше жыл айналып.» деп
Құрметті қонақтар, ата-аналар бүгінгі «Алтын күз» -атты ертеңгілігімізді аяқтай отырып сөз кезегін тәрбие ісінің орынбасары Құсаинов Төлеген Теміржанұлына береміз.
Келіп балаларыңыздың өнерін тамашалағандарыңызға көп рахмет.