Көзге бәйрәм: матурлык һәм уңышлар
Балалар өчен күзәтү, игътибар, сөйләм телен үстерү һәм табигатькә мәхәббәт тәрбияләү максатыннан оештырылган көзге бәйрәмнең детальләре белән танышыйк. Бәйрәмдә балалар ясалма чәчәкләр белән бизәлгән залда йөриләр, уңышлы язмышлар һәм хезмәтнең нәтиҗәләрен игътибарга алалар. Тәрбияче балаларны матурлык, байлык һәм табигать дөньясына алып керә. Бәйрәмнең һәр моменты балаларның күңелендә кирәкле хисләр, уйланулар һәм иҗади активлык уятырга юнәлтелгән.
Актив кичәнең барышы балаларның әдәби иҗаты, биюләре һәм җырлары белән өстенлекле. Тәрбияче, күзгә төшкән матурлык, җиләк-җимешләр һәм яшелчәләр белән очрашуны җитәкләп, балаларны табигатькә, хезмәткә хөрмәт итәргә өндәп, бәйрәмнең тагын да үзенчәлекле һәм күңелле булуына зур тырышлык куя. Көз кызы Сөмбелә үзенең тәкъдиме белән катнашучыларны шаккаттыра, табигатьнең байлыгын сәхнә аша тамашачыларга җиткерә.
Бәйрәм чаты, балаларның саясәт уйнау, кул чабу һәм күңелле уеннар аша, һәр баланың шәхси мөмкинлекләрен ача, игътибар һәм күзәтүчәнлекне ныгыта. «Карагыз әле, матур алып баручыларыбыз! Көзнең байлыгы безгә генә тиң!» - балалар күргән һәм ишеткәннәре белән хис-кичерешләргә байлык һәм канәгатьләнү иҗат итәләр. Бу бәйрәм, балалар өчен күңелләрендә күп улымнары һәм хисләре белән эске дөнья образларын тудыра.
Шунлыктан көзге бәйрәм - ул табигатьне кабатланмас матурлыкта күрсәтә, уңышларның байлыгын һәм балаларның иҗади активлыгын берләштерә. Тәрбияче балаларның хисләре, аларның бәйрәм кичәсендә катнашу нәтиҗәсендә кире кайтармалар барлыкка килә. Бу барысы да бер гаилә бәйрәме формасында җиткерелә, тирә-юньдә тәмле ризыклар, җырлар һәм матур дуслык атмосферасы белән тулылган.
1. Балаларны көзге уңыш нигъмәтләре белән тирәнтен таныштыру.
2. Балаларның күзәтүчәнлеген, игътибарын, сөйләм телләрен, бию күнекмәләрен, җырлау күнекмәләрен үстерү.
3. Балаларда табигатькә, хезмәткә хөрмәт һәм мәхәббәт тәрбияләү.
Катнашалар: Тәрбияче, Көз кызы – Сөмбелә, Җәй, Болыт, яшелчәләр булып киенгән балалар.
Залның бер ягы яшелчә бакчасы итеп бизәлә. Рәшәткә куела, ясалма чәчәкләр утыртыла. Бакчада яшелчәләр булып киенгән балалар урындыкта утыра.
Кичә барышы:
Музыка яңгырый.
Тәрбияче. Исәнмесез, балалар, хөрмәтле әти-әниләр. Без бүген көзге бәйрәмгә җыелдык. Карагыз әле, безнең бүлмә ничек матур бизәлгән. Әйтерсең лә алтын көз үзенең сары, кызгылт яфракларын безнең залга кертеп тутырган.
Курайларда көз көйләрен уйнап,
Агачларны сары төскә буяп,
Куакларга җиләк-җимеш элеп,
Агач төпләренә гөмбә тезеп
Урман буйлап алтын көз йөри.
Если на деревьях листья пожелтели,
Если в край далекий птицы улетели,
Если небо хмурое, если дождик льется
Это время года осенью зовется.
Праздник Сөмбелә проводится осенью, когда урожай в огорадах , на полях уже собран.
1 нче бала:
Бүген бездә матур бәйрәм,
Бүген бездә көзге бал.
Бүген көзге байлык белән
Бизәлгән безнең зал.
2 нче бала:
Җиргә яфрак коелган,
Сап-сары келәм булган.
Яфракларны без җыярбыз,
Букет ясап куярбыз.
Татарский танец с ведрами
Тәрбияче: Күңелләргә якты нур өләшеп,
Шатлык өстәп һәрбер йөрәккә,
Үз муллыгы белән көзләр килә,
Йомгак ясап җәйге хезмәткә.
Әйдәгез әле кул чабып Көз кызын каршы алыйк.
(Балалар кул чабалар, Сөмбелә керә)
Сөмбелә. Мин – Көз кызы, киләм сезгә
Көзге байлык кулымда.
Муллык белән байлык телим
Кем очраса юлымда.
(Кулында яшелчәләр салынган кәрзин)
Исәнмесез, балалар, кунаклар! Сезне күрүемә мин бик шат! Мин Көз кызы – мин Сөмбелә. Сегодня -праздник! Мой- праздник!На этот праздник я пригласила свою сестру –лето!!!! А гостя нужно встретить как полагается. Ребята , а вы приготовили песни, стихи и танцы???!
Балалар: Әйе, әзер.
Фанфаралар. Җәй керә. Көз белән “Менуэт” башкаралар.
3 нче бала:
Бик күңелле урамда –
Алтын-сары бар дөнья,
Җил яфраклар биетә,
Көз шатлана, туй итә.
4нче бала:
Көз көннәре килеп җитте,
Хушлашабыз җәй белән.
Бөтен җиргә яфраклардан
Алтын келәм җәелгән.
Сөмбелә: Исәнме кадерле кунагым! Рәхим ит! Мы с тобой год не виделись.
Җәй: Исәнме, Сөмбелә, исәнмесез балалар, кунаклар.!Ты прими от меня природу, и вступай свои владения.! Мне пора на отдых в теплые края!
Сөмбелә: Рәхмәт сиңа, Җәй!Спасибо тебе лето!
Җәй: Я знаю Сөмбелә, что ты очень трудолюбивая, красивая! Поэтому ухожу до следующего года со спокойной душой. До встречи в следующем году.
Сөмбелә: Рәхмәт сина, Җәй! Спасибо тебе за то, что ты уступешь мне свои владения. Я тебя не подведу. До встречи в следующем году. Сейчас наши ребята споют тебе песню про осень. Послушай пожалуйста. ( җырдан соң җәй чыгып китә.)
ҖЫР “КӨЗ КИЛӘ”
(Яңгыр яуган тавыш ишетелә. Шулвакыт болыт чыга – ул көзне кысрыклый, балаларга яңгыр сибә.)
Болыт: Менә хәзер биеп жырлап карагыз әле! Мин сезне чылатып бетерәм! Ха-ха-ха! Бәйрәм имеш, Көз килгән, имеш! Килми генә торыгыз әле! Биеми генә торыгыз! Юк сезгә бәйрәм! Мине чакырмаган булып!
Сөмбелә: Тукта, тукта, болыт! Без бит дус идеек әле! Бозма инде бәйрәмне! Балаларның кәефләрен төшермә! Үтенәм синнән! Буген балалар сиңа дип иң матур биюләрен әзерләделәр. Кара әле бәлки күңелләрең йомшарып китәр.
Зонтиклар белән бию.
Сөмбелә: И, күрегезче, дусларым, бакча тулы уңыш. (Кулы белән бакчага күрсәтә) - Посмотрите мои друзья! Какой хороший урожай уродился в этом году. Каких только овощей нет здесь.
Алып баручы: Уважаемая Сөмбелә!!! Да, действителҗно, благодаря солнцу и дождю,и благодаря трудолюбию наших детей у нас в этом году урожай уродился очень хороший...А именно какие овощи выросли в огороде ты сейчас узнаешь...
Зур бакча минем алда,
Ә кәрзин кулларымда,
Уңышны җыеп алам,
Базга төшереп салам.
Абау, нинди яшелчәләр генә юк икән монда! Нинди матур булып, зур булып үскәннәр.
(Җырлы – биюле күренеш).
Кәбестә: Мин булам кәбестә,
Үзем гел яшел төстә.
Күлмәгем күп катлы,
Ә үзем бик татлы.
Ашларга да төшәм мин,
Бәлештә дә пешәм мин.
Чөнки мине балалар,
Көн дә көтеп алалар.
Сөмбелә: Мин дә сине алырмын, кәрзинемә салырмын.
Суган: Минем исемем суган,
Мин Һиндстанда туган.
Мине бик тә мактыйлар,
Шифалы дип атыйлар.
Салатка да турыйлар,
Тураганда елыйлар.
Сөмбелә: Сине дә үзем белән алырмын, суган туган.
Кабак: Мин булам кабак,
Әйтмим кабат-кабат.
Бик файдалы зат мин,
Тик мин җәяү кайтмыйм.
Сөмбелә: Борчылма, Кабак, мин сине күтәреп алып кайтырмын.
Кишер: Минем исемем кишер,
Теләсәң болай пешер,
Теләсәң ашка тура.
Мине яраткан баланың
Күзләре яхшы күрә.
Сөмбелә: Кишер витаминнарга бик бай, калдырып булмас алай.
Чөгендер: Чөгендер булам мин менә,
Мине бар халык белә.
Төсем матур, үзем тәмле,
Ашым була бик ямьле.
Сарымсак: Мием күлмәгем бик ак,
Мин буламын сарымсак.
Мең чирдән дәва булам,
Мине дә алсаң була.
Сөмбелә: Алам, алам, дусларым.
Кыяр белән помидор:
Мин булам кызыл помидор,
Җыр “Бар матур бакча»(умк зурлар торкеме).
Алып баручы: Ребята, а вы знаете что из овощей можно испечь вкусные пироги с разными начинками. А об этом споют вам наши ребята из гр. «Комарик».
Сөмбеләгә җыр.
(Презентация пирогов с разными начинками)
Сөмбелә: Бигрәк матур җырладыгыз, уйнадыгыз,
Барысы өчен рәхмәт сезгә,
Алдагы көннәрдә дә
Телим сезгә уңышлар.
Муллыкта, рәхәт тормышта
Яшәгез, нәни дуслар!
Алып баручы:
Күңелегез һәрчак аяз булсын,
Килмәсеннәр сагыш-борчулар.
Ныклы сәламәтлек юлдаш булсын,
Аннан кадерлерәк нәрсә бар?!
