Тіл асыл-қазына
«Тіл асыл-қазына» тақырыбында өткен оқу қызметі балалардың ана тілінің қасиетін сезінуге, оның мәртебесін жоғары көтеруге және тілді құрметтеуге тәрбиелеуге арналған. Оқу қызметінің негізгі мақсаты – балаларға тіл өнерінде сөйлеудің маңыздылығын көрсетіп, оларды өз тіліне деген сүйіспеншілікті арттырып, туған тілінің құдіретін түсінуге бағыттау.
Оқу уақытының басында балалар шаттық шеңберіне тұрып, бірнеше тілде сәлемдесуді үйренеді. Бұл әдіс арқылы балалар арасында достық, бірлік пен тілдің маңыздылығы туралы түсінік пайда болады. Шаттық шеңбері – балалардың эмоцияларын көтерудің және тілдердің көптүрлілігін көрсетудің керемет тәсілі.
Оқу қызметінің барысында тіл мерекесі туралы мәліметтер беріледі. 1997 жылдың 22-қыркүйегінде Қазақстан Халқының Тілдері күні деп жарияланғаны туралы айтып, балалар қазақ елінің көп ұлтты екендігі жөнінде түсінік алады. Бұл жағдай, әрине, олардың ой-өрісін кеңейтіп, мәдениетаралық диалогқа даңғыл береді.
Балаларға тіл туралы тақпақтары мен мақал-мәтелдерін айтқызу арқылы олардың шешендік қабілеттерін дамытуға бағытталған тапсырмалар беріледі. Тақпақтар мен мақалдар тілдің байлығын, сөз өнерінің маңыздылығын ашады. Осының арқасында, балалар өздерінің ана тілінде сөйлеуге деген қызығушылықтарын арттырады.
Сондай-ақ, қонақ – тілші келген кезде, балалар Қазақстан Республикасының жетістіктері мен тілді құрметтеудің маңыздылығын атап өтеді. Балалардың тарапынан қойылған сұрақтарға жауап беріп, тарихымыз бен мәдениетіміз туралы сөз қозғауына мүмкіндік туындайды. Оқу процесі осылайша жігерлендіріп, қызықты өтеді.
Оқу қызметінің қорытындысында балаларын алған білімдері мен дағдыларын ортаға салып, бүгінгі оқу қызметінде не үйренгендіктері туралы ой бөлісуге шақырады. Нәтижесінде, олар ана тіліне деген құрмет пен оның мәртебесін көтеруге өздерінің үлестерін қосатын азаматтар болуға тәрбиеленеді.
Білім беру саласы:Тіл дамыту
Тақырыбы: Тіл асыл-қазына
Мақсаты:Балаларды ана тілінің қасиетін сезінуге,мәртебесін көтеруге баулу.
Тілді құрметтей білуге тәрбиелеу.
Көрнекіліктер,қажетті құралдар:слайд
Оқу қызметінің кезеңдері
Тәрбиешінің қызметі
Балалардың әрекеті
Мотивациялық-қозғаушы
Балаларды шаттық шеңберіне тұрғызу.Төмендегі өлеңді бірге айтады
Шаттық шеңберіне тұрып балалар айтады.
Сәлематсыз ба.
Здраствуйте
Good morning
Сәлем,Алтын күн!
Сәлем,Көк аспан!
Сәлем,Туған жер!
Сәлем,Досым!
Здраствуйте золотая солнце!
Здраствуйте золотая небо!
Здраствуйте родина моя!
Здраствуйте друзя!
Hello-golden sun
Hello-blye sky
Hello-my mother
Hello-my friends
Ұйымдастырушылық-ізденістік
-Әнұран орындалады.
Сұрақ-жауап:
-Балалар қазір жылдың қай мезгілі?
-Күз мезгілінің ай аттарын атаңдар?
Дұрыс айтасыздар кыркүйек айы демекші кыркүйек айында қандай мерекелер тойланады?
-Тіл мерекесі демекші 1997жылы 22-қыркүйекте Қазақстан Халқының Тілдері күні деп жарияланды.Балалар Қазақстан Республикасы кең байтақ елді алып жатыр.Біздің қазақ қонақ жай халық.Қазақстан көп ұлтты мемлекет.Қараңдаршы балалар орыс,өзбек,кәріс,неміс,еврей,шешен,т.б ұлттар тұрады.Барлығы 130-дан астам ұлт өкілдері тұрады.Біздің қаламыз Форт-Шевченкода да түркмен,татар,орыс,неміс т.б ұлт өкілдері бар.Бәрі тату-тәтті өмір сүруде.
Есік қағылады.Тілші кіреді.
Сәлеметсіздерме!Мен тілші Мерекеқызы Айшамын.Мен елордамыз Астана қаласынан келген жайым бар.Киелі Маңғыстаудағы Ақкетікте той тойлап жатыр екенсіздер.Тарихы терең Форт-Шевченконың 170жылдық мерей тойына тілмаш болып келдім.Бақшаңыздан өтіп бара жатып соғып кетейін дедім.Балалар сендермен танысқаныма өте қуаныштымын.Қандай сендер әдемісіңдер,топтарыңыз қандай әсем.
Қош келдіңіз сіз дәл уақытында келдіңіз.Бүгінгі біздің оқу қызметінде тіл мерекесі туралы айтып жатыр едік.
Төрлетініз.Сіз өзіңізбен бірге сыйыңызды ала келген боларсыз!
Иә,мен өз сыйымды ала келдім.Балаларға көптеген сұрақтарым бар.
I- Балаларға сұрақ қойғым келіп отыр.
Балалар біз қай Республикада тұрамыз?
-Елбасымыз кім?
-Біздің ұлтымыз қандай?
-Біздің тіліміз қандай?
Жарайсыңдар балалар.Өздерің тұратын жерлеріңді,ел басқарып отырған елбасымызды,ұлтымызды,тілімізді жақсы біледі екенсіңдер!
II-Балалардың тіл мерекесіне арналған тақпақтары бар.
Тіл туралы кім тақпақ біледі.
III-«Мақал–сөздің мәйегі»демекші туған тіліміз туралы мақал-мәтел білесіздер ме? Қазақ халқы сөзге шешен,ойы ұшқыр,мақалдап сөйлейтін халық.
-Қане,кім тіл туралы мақал біледі?
Тіл туралы жалпы не білесіздер?
Мерекеқызы Айша халқымыз қашанда тіл өнеріне,шешендікке зор мән берген.Атақты билер,ақындармен жыраулар айқастыра өлеңдетіп жырлаған.Қазақ тілімізді жырламаған жыршы,айтпаған ақын жоқ.
Қазақ халқымыздың атақты үш биі де тіл туралы жыр жазған.Қазақ билері әділ және еліне сыйлы болған.Кез келген дауды атақты билеріміз бір ауыз сөзбен шеше білген.
Балалар жарайсыңдар! Мен сендермен қоштасатын да кез келді.Балалар сендерге риза болдым.Сіздер білімпаз екенсіңдер.
Сау болыңыздар!
Досведание!
Good bye!
Шығармашылық жұмыс:
Дүниежүзілік әлемді дүр сілкіндірген ЭКСПО-2107 көрмесінің бойтұмары бүгінгі оқу қызметімізде шығармашылық жұмысымызға арнаймыз.
Қазақстанның елордасы Астанада «ЭКСПО-2017» Халықаралық көрмесі өткізілуде.Көрменің тақырыбы: «Болашақтың энергиясы» деп аталады.Бұл көрме халқымыздың техникалық,технологиялық жетістіктерді,сондай-ақ дәстүрімізбен мәдениетімізді көрсету мақсатында өтікізіледі.
Сергіту жаттығуы:
Hands up! Hands down!
Shake! Shake!
Stand up! On the tiptoes
Turn around.Step aside
Step left! Step right!
Балалар әнұранымызды айтады.
-Қазір жылдың күз мезгілі.
-Кыркүйек,Қазан,Қараша.
-Қыркүйек айында білім күні,мұнай-газ кешені қызметкерлерінің күні,отбасы күні, күні,атом саласының қызметкерлерінің күні,машина жасаушы күні,еңбек күні,әділет органдары қызметкерлерінің күні,Қазақстан халқының тілдер
Балалдар мұқият тыңдайды.
Сәлеметсіз бе!
-Біз Қазақстан Республикасында тұрамыз.
-Елбасымыз Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев.
-Біздің ұлтымыз қазақ
-Біздің тіліміз қазақ.
Шұғыла
Ана тілді білмесем,
Шат-шадыман күлмес ем.
Жер бетінде сайраңдап,
Қазақ болып жүрмес ем.
Инджу
Қазақстан халқының ,
Қазақ тілегі,тірегі.
Ана тілде айтылар,
Әнұранның жүрегі.
Нұрәлі
Ана тілің біліп қой,
Еркіңдігің,теңдігің.
Ана тілің біліп қой,
Мақтанышы еліңнің.
Арайлым
Ана тілің-арың бұл,
Ұятың боп тұр бетте.
Өзге тілдің бәрін біл.
Өз тіліңді құрметте!
Айсұлтан
-Тіл тас жарады,
Тас жармаса бас жарады.
Язык может раздробит камень,если не камень,то голову человека.
Ғибраттула
Ойнап сөйлесең де,
Ойлап сөйле.
Говори обдуманно,если даже говориш шутя.
Саят
Өнер алды-қызыл тіл.
Высшее искусство-красноречие
Жақсы сөз-жарым ырыс.
Доброе слово-половина благо.
Мағжан:
Сөз сүйектен өтеді,
Таяқ еттен өтеді.
Палка сделает болно телу,
Слово пронзет кость.
Ержан:
-Жұмысы жоқтық,
Тамағы тоқтық-
Аздырар адам баласын.
А.Құнанбаев.
Ақмарал:
Тіл жүректің айтқанына көнсе,жалған шықпайды.
А. Құнанбаев.
Сандуғаш:
Адамға екі нәрсе тірек-тілегі,
Бірі-тіл,бірі-дінің жүректегі.
Ж.Баласағұн.
Ернұр:
Төле би:
Әрбір тілде сөйле әлемді таң қылып,
Ана тілін білмеу қандай заңдылық
Өсер бабаң,байтақ далаң тұрғанда,
Қазақ тілі жасау керек мәңгілік.
Әлихан:
Қазыбек би:
Жетер енді әркімге бір ермейік,
Қазақ болсаң құлашты бір сермейік.
Қанға сінген ана тілін халқым-ау,
Шұбарлауға ешқандай жол бермейік.
Қайсар:
Әйтеке би:
Қазақ,қазақ болғалы,
Тіл үшін күрес көргені.
Көргені көп тілімнің,
Мүмкін емес өлгені.
Сау болыңыздар!
Досведание!
Good bye!
Сергіту жаттығуын іс-қимылмен орындайды.
Рефлексиялық-түзетушілік
-Бүгін оқу қызметінде не туралы айттық?
-Балалар бүгін бізге қонаққа кім келді?
Қазақстанда қанша басқа ұлт өкілдері бар?
Балалар,бүгін бәрің оқу қызметіне жақсы қатыстыңдар.Рахмет сендерге.Елбасымыз Н.Ә.Назарбаев «Қазақстанның болашағы-қазақ тілінде» деп айтқандай сендер осы ана тіліміздің мәртебесін биікке ұшыратын сұңқары,бәйгенің алдын бермес тұлпары болуларыңа тілектеспін.
-Қазақстан Республикасының тілдері күні туралы айттық.
-Қонаққа тілші келді.
-Қазақстанда 130дай ұлт өкілдері бар.
-Балалар мұқият тыңдайды.Елбасымыздың қантты сөзін естеріне сақтайды.
Қортынды нәтеже
Нені білу керек: Қазақстан Республикасының экономикалық даму жағдайын.
Қандай түсініктерді игерді:Қазақ тіліміздін мәртебесін биікке көтеру
Меңгерген дағдылары мен іскерліктері: Ана тілімізді қадірлеу.
