Ертегі «Түлкі мен ешкі» - балаларға арналған білім беру материалдары
«Түлкі мен ешкі» ертегісінің негізінде балаларға тілдік дағдыларды дамытуға арналған жүйелі сабақ өткізу мүмкіндіктері қарастырылады. Бұл материалда ертегінің мазмұны, кейіпкерлері мен олардың мінез-құлықтары туралы толығырақ мәлімет беріледі. Балалармен барлық бағыттағы жұмыстарды ұйымдастыра отырып, ойын элементтері арқылы оқыту тиімділігін арттыру қарастырылған.
Сабақтың мақсаты балалардың тыңдау, сөйлеу, және абстрактілі ойлау қабілеттерін дамыту болып табылады. Ертегі кейіпкерлері арқылы шыншылдық, сабырлық сияқты қасиеттерді сақтау, алданбау жайлы ұғымдарды тәрбиелеу көзделеді. Сабақ барысында түрлі дыбыстарды меңгеру үшін арнайы дағдылар қалыптастыру, фонематикалық есту қабілетін дамытуға арналған ойындар жүргізіледі.
Балалар ертегіні тыңдап, кейіпкерлердің әрекеттерін саралай отырып, олардың қу және аңқау екенін байқайды. Бұл орайда, ертегі мазмұнына қатысты сұрақтар қойып, балалардың белсенді пікір алмасуын қамтамасыз ету маңызды. Мұндай жұмыс балалардың сөздік қорын дамытуға септігін тигізеді, сонымен қатар олардың ертегіні жақсы түсінуіне мүмкіндік береді.
Сабақтың логопедиялық әдістері, ойындар, жұмбақтар мен сергіту сәттері балаларды қызықтыра отыр, сабақ барысындағы эмоционалды ахуалды көтермелейді. Мұнымен қатар, оқу процесіне ойын элементтерін енгізу балалардың ынтымақтастығы мен топтық жұмыс қабілетін арттырады, сонымен бірге оларды ұйымшылдықа, жауапкершілікке тәрбиелейді.
Күні:.
Тақырыбы: «Түлкі мен ешкі» ертегісі. К, Қ дыбысын қоюға дайыныдық
Мақсаты:
Білімділік: «Түлкі мен ешкі» ертегісімен таныстыру. Ертегі кейіпкерлерін сипаттау. Байланыстырып сөйлей білуге үйрету. Ертегіні сахналау.
Дамытушылық: Тілдің грамматикалық құрылымын қалыптастыру. Фонематикалық есту қабілетін дамыту. Саусақ моторикасын дамыту.
Тәрбиелілік: Шыншылдыққа, алданып қалмауға, сабырлыққа тәрбиелеу.
Билингвалды сыңары: түлкі – лиса, ешкі – коза.
Пәнді – дамыту орталығы: Үлгі суреттер, отбасы мүшелері бейнеленген үлестірмелі карточкалар, айна.
Іс-әрекет кезеңдері
Логопедтің іс-әрекеті
Балалардың іс-әрекеті
Мотивациялық қозғаушылық
Біз қазақ баласы,
Сәлем – сөздің анасы,
Үлкенді біз көргенде,
Ізетпенен иіліп,
Біздер сәлем береміз.
Бір-бірлерімен амандасады
«Қауышу» ойынын ойнайды (бір-бірлені құшақтап, амандасады)
Ұйымдастырушылық ізденушілік
Балалар бүгінгі ауа райы қандай?
Дұрыс айтасыңдар.
Далада не жауған?
Қар, жарайсыңдар.
Ал, енді біз қар ұлпаларын үрлейміз.
Үрлеу: ұзақ үрлеу.........
Үзіп үрлеу.........
«Саусақ» ойынын ойнату.
Саусақтарды ашып, жұмайық.
Ертегілерді атап шығайық.
«Бауырсақ», «Үйшікей», «Шалқан».
Шаруа ата өсіріп аталған.
Алдар көсе ақылды,
Әділдікке шақырды.
Саусақтарым жұмылды,
Ертегілер ұғынды.
Жұмбақ.
Басында таяғы бар,
Төрт аяғы бар.
Адам деуге болмайды,
Бірақ сақалы тағы бар (ешкі)
Өзі айлакер қу,
Жүрген жері айқай да шу (түлкі).
Жарайсыңдар балалар, ал енді мен сендерге осы түлкі мен ешкі туралы ертегі айтып беремін (сурет бойынша ертегі айту).
«Түлкі мен ешкі» ертегісі
Бір түлкі жүгіріп келе жатып, абайсызда бір терең апанға түсіп кетіпті.
Шыға алмай тұрғанда, бір ешкі су іздеп жүріп, әлгі апанға кез болып,түлкіні көреді.
- Ей, түлкі батыр, не қылып тұрсың- депті.
- Ой, не қыласың, жаным жай тауып тұр. Қырда әрі сусап, әрі ыстықтап өліп едім. Апанның іші әрі салқын, әрі түбінде тұп тұнық суы бар екен, – депті түлкі.
Мұны естіп ешкі: «Мен де салқындайын, әрі су ішейін», – деп ойлап, секіріп апанға түсіпті. Сонда түлкі секіріп ешкінің үстіне мініп, онан мүйізіне табан тірепті де, ырғып далаға шығып, жөніне кетіпті.
«Өтірікке алданба, басың бәлеге душар болар» деген сөз осыдан қалыпты.
Ертегі бойынша балаларға сұрақ қою.
Сергіту сәті:
Апаңға құладым «а» дедім,
Өзіме ренжідім «тух» дедім.
Шыға алмай «ух» дедім.
Ойландым «е» дедім,
Шығып алып «ха, ха, ха» дедім
Түзету жұмысы: «Буын сөздер»
Кі-кі-кі – секендейді ешкі
Кі-кі-кі – бұлаңдайды түлкі
Кі-кі-кі – сүзем дейді ешкі
Кі-кі-кі – алдаймын дейді түлкі.
Сұраққа жауап береді, мақтадан жасалған ұлпа қарды үрлейді.
Саусақ жаттығуын орындайды.
Жұмбақтың жауабын табады.
Ертегіні мұқият тыңдап, сұрақтарға жауап береді. Түлкінің қулығын әңгімелейді.
Ертегі кейіпкерлерінің маскаларын киіп, жаттығуды іс-әрекетпен орындайды.
Логопедтің соңынан қайталап, тілдерін жаттықтырады.
Рефлексивті түзетушілік
Бүгін біз сабақта не туралы айттық?
Түрлі-түсті қағаздан не құрастырдық?
Жарайсыңдар, сау болыңдар!
Сабақтан алған әсер-лерімен бөліседі. Қойылған сұрақтарға белсене жауап береді.
Күтілетін нәтиже:
Нені біледі: «Түлкі мен ешкі» ертегісімен танысады.
Нені игереді: Түлкінің қу, ешкінің аңқау екенін байқайды.
Нені қолдана алады: Суреттер бойынша әңгіме құрастыруды. Байланыстыра сөйлеуді қалыптастыру.
