Жаңа жыл мерекесі: Жыл басына таласқан хайуанаттар
Бұл мақалада біз «Жаңа жыл» мерекесінің өткізілуі мен оның ерекшеліктері туралы кеңінен талдаймыз. Әсіресе балаларға арналған жан-жақты іс-шаралар, хайуанаттардың жыл басына таласуы, олардың музыкалық өнері мен тақпақ орындауларын сөз етеміз.
Мақсатымыз – балаларды жаңа жыл мерекесіне дәстүрлі емес тәсілмен дайындау. Хайуанаттардың өзіне тән ерекшеліктері арқылы, олардың жылдарының маңызын терең түсіндіре отырып, есте сақтау мен шығармашылық қабілеттерін дамыту. Бұл үрдіс балалардың психологиялық жағдайына оң әсер ететін, есте сақтау қабілетін нығайтатын шығармашылық атмосфераны қалыптастырады.
«Жаңа жыл» мерекесінде балалар түрлі карнавальді киімдермен, музыкалық өнерлерімен, тақпақтарымен өнер көрсетеді. Олар жоғары эмоционалды қуаттылықпен және ынтамен жаңа жылды қарсы алуға тырысады. Мерекелік ойындар мен жарыстар баланың жетістіктерін қанаттандырады, сондай-ақ ұжымдық рухты көтереді.
Біздің шабыттандыратын хикаялардың бірінде хайуанаттар өз жылдарының басында болу үшін шешуші бәсекелестік көрсетіп, конструктивті оғаштықтар құрады. Әр хайуанат өзінің дауысы мен өнері арқылы қолдаушы табуға тырысады, бұл балалардың қызығушылығын арттырып, мерекенің мәнін тереңдетеді.
«Шырша жыры» мен басқа да шығармаларды ортаға салып, Аяз ата мен Ақшақар балалар үшін ерекше назарда болады, олар мерекені періштелік атмосферамен толтырады. Жаңа жылды қарсы алу үшін балаларын тыңдау мен шығармашылық сезімін дамытуға ықпал етеді. Келіңіздер, Жаңа жылды бірге қарсы алайық!
Жыл басына таласқан хайуанаттар!
Мақсаты: Балаларға «Жаңа жыл» мерекесін дәстүрлі емес жолмен мерекені өткізуге үйрету. Жаңа жыл туралы Жыл басына таласқан хайуанаттар желісімен өткізіп, хайуанаттардың өз жылдарының орны бар екендігін, тақпақтарды айтқыза отырып, олардың өткен жыл мен келер жыл туралы білімдерін тиянақтау. Балалардың есте сақтау қабілеттерін дамыту, ой өрістерін кеңейту.Ұқыптылыққа, тазалыққа, жауапкершілікке, көпшілік ортада тәртіпті, инабатты болуға тәрбиелеу.
Музыка залына, балалар әуенді ән мен карнавальді киімдерімен жыл басына таласқан хайуанаттарда кіреді.
Жүргізуші: Балалар, қонақтар, ата-аналар бүгінгі мерекеге, қош келіпсіздер! Барлығыңызды Жаңа жыл мерекесімен құттықтаймын! Жаңа жыл тек табыс береке, бірлік әкелсін! Әрбір адам Жаңа жылдан жаңалық күтіп, үмітпен қарайды. Осы мерекеге жиналған әрбіріңіздің үміттеріңіз ақталып әрбір отбасында арман - тілектеріңіз орындала берсін!
Кел, жаңа жыл, жаңа бақыт ырысым.
Жақсылықтың жаршысы да нұрысың.
Адамдардың асқақтаған арманы,
Ақындардың таусылмайтын жырысың
Сізде қош келдіңіз Мешін жылы. Сіздің жылыңызда біз жаман болғанымыз жоқпыз, ауылымызда «Балапан» балабақшасы ашылды, заман дағдарысына қарамастан молшылық болды. Өз жылыңа ризасыз ба?
Мешін жылы: Әрине ризамын. Биылғы менің жылымда көптеген жаңалықтар болды.
Жүргізуші: Бүгінгі шырша тойымызда да көптеген қызықты әндер де билерде күтпеген таңғажайып оқиғалар болуы мүмкін.
Шырша тойына балалар өз өнерлерін ала келіпті.
Балалар жаңа жылдық тақпақтар айтады:
Аяулым:
Қалғиды қысқы орман,
Мүлгиді қысқы орман.
Айырылып қалған соң,
Жаздағы құстардан.
Ақ желек жамылып,
Көк моншақ тағынып.
Ұйықтайды қысқы орман,
Көктемді сағынып.
Аюы, қояны,
Ұйқыға тояды.
Жел тұрса қысқы орман
Сілкініп қояды.
Елдар: Жаңа жылым мол болсын!
Басқан қадам оң болсын.
Төрле, төрле жаңа жыл.
Бізге құтты жыл болсын!
Жәния:
Көкті бұлт тұмшалап,
Жер ақ тонын киеді.
Шұнақ аяз шымшылап,
Ақ бетіңнен сүйеді.
Құлақтарын үсіткен,
Шынықпаған қай бала?
Осы болар қыс деген!
Еркежан:
Аппақ, аппақ қар аппақ,
Қар жамылған дала аппақ.
Қырау – қырау тал аппақ,
Айналаның бәрі аппақ.
Аппақ біздің шанамыз,
Аппақ қардан ағамыз.
Сауық – сайран құрамыз,
Біз шадыман баламыз!
Сауысқан: Тыңдаңыздар, тыңдаңыздар! Мен орманнан келген сауысқанмын! Аяз ата жарлық берді. Биылғы жылға кімді лайықты деп сайлаймыз,- деп жатыр. Хабар бердеп мені жіберді, жиналыңыздар, жиналыңыздар! Бұл жарлықта әркім өз өнерін көрсету керек екен, өнерлеріңізді көрсетіңіздер.
Ортаға 12 – жылдар кіреді: Тышқан, сиыр, барыс, қоян, ұлу, жылан, жылқы, қой, мешін, әтеш, ит, доңыз. Осы жылдар отрада жыл басы мен болам деп таласады.
Жүргізуші: Сәлеметсіңдер ме, жылдар? Ортамызға қош келдіңіздер! Аяз атаның жарлығын естіп келген боларсыздар, ендеше жаңа жылдық мерекемізді
«Шырша жыры» әнімен бастайық.
Жүргізуші: Ерте, ерте, ертеде хайуанаттар жыл басы болуға таласыпты. Сонда тышқан не айтарын білмей тұрады да, бір түрлі қулық ойлап жиылған көпке айтады.
Тышқан: Шиқ-шиқ-шиқ. Бұл таластан еш нәрсе өнбес, жылды қарап тұрайықта, кім өз өнерін жақсы көрсетсе, соны жыл басы етіп сайлайық!
Кәмиля: Сиыр - Мө-мө деп мөңіредім,
Молшылық төңірегім.
Жыл басы боламын деп,
Ертерек келіп едім.
Адам егін ексе менімен егеді, сүтімді ішеді, сүтімнен құрт май жасайды, жыл басы болу маған лайықтымын. Адамға менің өнімдерім өте пайдалы.
Дарын: Барыс - Ырр- ырр, мен барыспын, барыспын, күшіме сенемін, сенемін
Бәріңе таныспын, таныспын. Бәрінде жеңемін, жеңемін.
Айналама сыйлымын, сыйлымын, жыл басы болуға
мен ылайықтымын. Ендеше сиыр екеуміздің өнерімізді тамашалаңыздар!
Тақпақ:
Қарақат:
Диас:
Аиша:
Жүргізуші: Сауысқан – ау, қайсысын жыл басы деп сайлаймыз? Мына жылдардың бәрі өнерлі сияқты, енді нестейміз?
Сауысқан: Ия дұрыс айтасыз, осы жарлықты шығарған Аяз ата мен Ақшақардың өзін шақырайық. Аяз атаның өзі әділ шешімін берсін!
Балалар: Аяз ата, Ақшақар,Аяз ата, Ақшақар,Аяз ата, Ақшақар,Аяз ата, Ақшақар!
Аяз ата мен Ақшақар кіреді: Армысыңдар,қарақтарым,
Армысыңдар, құлындарым!?
Жаңа жылды алып келдім,
Ақ шырақты жағып келдім!
Сендерге мына балаларым,
Тәтті сыйлық алып келдім!
Ой мына шыршаларың неге жанбай тұр?, кәнекей онда бәріміз бірге шыршаның шамын жағайық...
Абылай: Қоян- Қоян байғұс қорқақ аң,
Үрейленеді әрнеден.
Дәмеленсең сорпадан,
Жақсы көңіл бөлдеген.
Жыл басы болуға мен ылайықтымын себебі мен тез көбейіп, өсемін, терімнен менің әр түрлі балақайлар мен тондар тігеді, адамға пайдалымын.
Мариям: Ұлу- Ұлу деген мықтымын
Жарқын, жарқын шықты үнім,
Ойым озар өзімнен,
Ақыл, ой бар сөзімде.
Жооооқ жыл басы мен боламын! Жыл басы болуға мен ылайықтымын. Ендеше қоян екеуміз сіздерге тақпақ айтып берейік:
Еркежан:
Бағдәулет:
Томирис:
Ерасыл: Жылан- Ссс-ссс-ссс Үйім бірге өзіммен,
Сабыр етем төзіммен.
Күшпен көрік құлпырар,
Салиқалы сөзіммен.
Жыл басы болуға мен ылайықтымын, құрметті хайуанаттар!
Нурдәулет: Жылқы- Қымыз берген жылқымын,
Көк шалғында аунаймын.
Мінгізіп ап балаларды
Желдей ұшып зулаймын!
Мен ер қанаты жылқымын мінсе көлікпін, шипа берер қымызым бар. Мен алысты жақын қыламын, күшімді болса көреді, сүтімді болса ішеді, қылыма шейін арқан, қыл еседі, адамға менен асқан мал жоқ. Жыл басы болуға мен ылайықтымын! Ендеше жылан екеумізбен қосылып «Ақшақар» әнін айтыңыздар
Ән хор: «Ақшақар»
Альнур: Қой- Мен болмасам қазақ үйін немен жабар еді? Жүнімді алып тері басады. Жабағымнан киім тігеді, арқан жіп еседі. Сүтімнен құрт май алады,етімді жейді шаруаға менен асқан пайдалыларың жоқ.
Аяз ата сөз сөйлейді: Ой басым, басым, жыл басын кімге беремін? Бәрі шетінен өнерлі екен!
Жүргізуші: Аяз ата саспаңыз, отырып тынығып алыңыз, оданда «Көгершін» тобының қыздарының «Жұлдыздар» биін көріп тамашалайық.
Би: «Жұлдыздар»
Ойын: Ақшақар жылдарды екі топқа бөліп ойын ойнатады.
Жүргізуші: Ақшақар Аяз ата жылдарымыздың ойынын көрдіңіздер енді бір шешім қабылдаған боларсыздар!
Аяз ата мен әліде шешім қабылдай алмай тұрғанын...!
Сонда ортаға ит пен доңыз шығып...
А. Рамазан: Ит - Қысы жазы адамға,
Серік болып жүреміз.
Күзетеміз қойларды,
Қасқыр келсе үреміз!
Мен болмасам сендердің көбіңді не ұрлап не қасқыр жеп тауысар еді. Мен сендердің баршаларыңның бақташыларыңмын, дұшпан көрсем үріп абалап , иеме хабар беремін. Жыл басы болуға мен ылайықтымын!
Арсен: Доңыз - Жыл басы мен боламын. Меніңде адамға пайдам бар. Жыл басы мен болуға ылайықтымын! Сондықтан мені жыл басы етіп сайлаңдар! Ендеше ит екеуміздің өнерімізді тамашалаңыздар «Жаңа жыл» әнін қосылып бірге шырқайық.
Ән хор: «Жаңа жыл»
Алихан: Мешін – Аяз ата, Ақшақар биылғы жылға таласым жоқ. Өйткені өткен жылы өзім болдым. Бағанадан бері байқап тұрмын, мына хайуанаттардың бәрі өнерлі екен әндерінде тыңдадық, билерінде көрдік, тақпақтары недеген керемет! Бірақ осы хайуанаттардың ішінен Әтешті жыл басы етіп сайласақ қалай болады екен? Әтештің даусы өте әдемі екен, сіз қалай ойлайсыз Аяз ата?
Аяз ата – Жарайды! Ендеше осы жылды, жыл басы етіп Әтешті сайласақ қарсы емессіңдер ме?
Нұрасыл: Әтеш - Ескі жыл мешін жылы саған рақмет. Мені жыл басы етіп сайлағаныңа. Мен сіздерге уәде беремін арайлап таңымыздың атуына, еліміз аман жұртымыз тыныш болуына, сәбилеріміздің ұйқысы бұзылмауына ант етемін!
Ескі жыл Мешін жылы, балалармен қоштасып шығып кетеді.
Ал балалар биылғы жаңа жылды сайладық, сендер рұқсат етсеңдер мен жол жүрейін. Әліде көптеген сендер сияқты балаларға баруым керек! Қош сау болыңдар!
Балалар – Қош сауболыңыз! Қош сау болыңыз!
Ерасыл: Жылан- Олай болса Әтеш өз өнерін көрсетсін!
Жүргізуші: Келді міне Жаңа жыл аппақ болып,
Ән болып, жұмбақ болып, тақпақ болып,
Ауламыздың тұсына қонып жатыр
Аяз болып, мұз болып, қатқақ болып
Жүздерінен қуаныш нұрын төккен
Балбұл жанған беттерін аяз өпкен
Айналайын балалар қарсы алыңдар
Жаңа жылды асыға көптен күткен.
Нұрасыл: Әтеш - Қыт-қыт-қыт... мен сондай әдемі Әтешпін, жыл басы болуға мен ылайықтымын. Мен болмасам адамдар ерте жұмысына бармай ұйықтап қалар еді. Мен таңертең тұрып таң атпай таң атты деп шақырып, кеш болса жатар мезгіл болды деп шақырамын. Ондай болса мен өзімнің өнерімді көрсеткім келеді. Мен өзімнің жанұяммен бірге «Шөжелер» биін билеп берейін.
Би «Шөжеле»
Ақшақар мен Әтеш ата- аналармен ойын ойнатады:
Аяз ата мен Ақшақар балалармен қоштасады. Балалар мені де сендер сияқты балалар күтіп отыр, енді мен сол балаларға барайын! Жыл айналып келгенше Қош сау болыңдар! Ескі жыл есіркеп жаңа жыл жарылқасын!
Жүргізуші: Құрметті көрермендер «Көгершін» тобының орындауында « » биін қабыл алыңыздар!
Жүргізуші: Жаңа жыл бірлік берсін елімізге
Береке ырыс келсін жерімізге!
Қыспақты пейіліміз жеңіп шығып
Қуаныш шашу шашсын төрімізге!
Жаңа жыл мерекесін осымен жабық деп жариялаймыз !
«Балапан» балабақшасының меңгерушісі Сапронова Елена Евгеневнаға сөз кезегі беріледі!
