Наурыз мейрамы: балаларға арналатын дәстүрлі іс-шаралар
Наурыз мейрамы — жыл басы, жаңарудың, көктемнің, молшылық пен бақыттың мерекесі. Бұл ерекше сәтте халқымыздың дәстүрлерін ұлықтап, балаларымызды салт-дәстүріміздің қадірін білуге тәрбиелеміз. Мерекелік шаралар барысында балалар ұлттық киімдерін киіп, ата-аналарымен, қонақтармен бірге Наурыз тойын қарсы алады.
Мереке барысында өткізілетін «Шаттық шеңбер» әні балалардың көңіл-күйін көтеріп, оларды біріктіреді. Көктемнің келуі, табиғаттың жаңаруы, бұл мейрамның мәні мен маңызын ашады. Нәрестелердің қуанышымен бірге, үлкендер де өткен жылды еске алып, жаңа мүмкіндіктерге үміт артады.
Наурыз көже — бұл мейрамның ажырамас бөлігі. Әжелеріміз бұл ерекше тағамды жеті түрлі ингредиентпен дайындап, асқа деген құрметімізді танытады. Наурыз көженің дәмі мен мәні, тіпті, мәтелдер мен өлеңдерде де көрініс тапқан. Балалар бұл тағамның дәмін татып, бабаларымыздың тағылымдарын ұғына түседі.
Мерекелік ойындар мен конкурстар да тойдың маңызды бөлігін құрайды. Балалардың «Арқан тартыс» ойындары, тақпақ айту бәсекелері — бәрі мерекеге ерекше реңк береді. Әр ойын барысында балалар достық пен ынтымақты үйреніп, ескі дәстүрлерді жаңғыртады. Наурыз мейрамы — тек аталмаған, естен танбайтын құбылыс қана емес, шын мәнінде балалық шақтың бақытын сыйлайды.
Соңында, келген қонақтардан бата алып, баланың шығармашылығын, өнерін, жаңашылдықтарын тыңдап, мейрамды бірге атап өтеміз. Наурыз мейрамы — бірлік пен келісім, жаңарудың символы. Осындай қуанышты сәттерде халқымыздың бірлігі мен татулығы, жастарымыздың ұлттық дәстүрлерге деген құрметі арқасында келешекке нық қадам басамыз.
Армысың, Наурыз!
Мақсаты : Балаларды халқымыздың салт дәстүрін кадірлей білуге тәрбиелеу.
Наурыз мейрамы туралы түсініктерін кеңейту.
Сабақ баысыр: Қазақтың ұлттық киімін киген балалар мерекелік ертеңгілікке
Келген ата-аналармен, қонақтармен сәлемдеседі.
Шаттық шеңбер: «Көктем»
Көктем келді далаға
Келді сұлу шағала
Аспандағы ақ қустар
Аулымды арала
Көктем қандай көңілді
Көктен жаңбыр төгілді
Мөлдір аспан ашылып
Күннің көзі көрінді.
Жүргізуші: -Құрметті ата –аналар,бугінгі мерекеге шақырылған қонақтар! Наурыз тойы жырымыз,көңіл гүлдей жайнасын !
Қүлпырып тұр күн мен ай, құтты болсын, Наурыз той! Жаңа жылан
жылдарыңыз құтты болсын! Жаңа жыл баршаңызға бақыт, ырыс,
береке әкелсін!
Тәрбиеші: -Балалар бүгін қандай мереке?
Балалар: -Наурыз той. Үлыс күні.
-Олай болса, біз тойды аулға барып қарсы алайық.
Алдымен аулға арнап ән орыңдайық.
ӘН
Әмина «келген қонақтарға» шашу шашады
-Той құтты болсын!Ақ мол болсын!
Жүргізуші: -Балалар ана бір тұстан түтін шығады, малды аул бар ғой деймін,»балаларды әңгімеге тартады, жақындайық. Наурыз көже ішіп отырған әжелер, аталар қонақтарды орындарынан тұрып
күтіп алады. Әже балаларға көже ұсынады.
Данияр: -Әже, Наурыз көжеңіз өте дәмді екен, оны қалай дайында-
дыңыз?
Әже:-Қарақтарым, Наурыз көжеге жеті түрлі тағам қосылады.
Жеті саны киелі сан. Наурыз коже тоқшылықтың белгісі. Оның құрамына бидай, қыстан қалған ет, сүт, қүрт, тары қосылады.
Манүр «бата береді»
-Үсрасаң бата берейың, үстем болсың мерейың!
Наурыз айы келгенде, береке берсін еліне!
Жүргізуші: - Әже ,аталар ,балаларыңыз төл мерекесі Наурыз тойына әзірлеген тақпақтаррын айтып береді.
Тақпақтар:- Даяна,Ақсана,Нұржайна,Бекжан.
Ата-бабам тойлаған Осыншама жақсылық
Наурызым армысын! Алып келген Наурызым!
Қызығына тоймаған Төрлет бізге құт беріп
Дархан дала, қарлы шық! Шуақ шашып ақ жүзің
Күн мен түн теңілді Наурыз, наурыз жыл басы
Жер шуаққа кенелді Жасыл көктем құрдасы
Соны тойлар ел енді
Наурыз тойы салтымыз
«Көгерсін» деп халқымыз
Көмеге тал егеді
Жүгізуші: - Балалар, ертегілер елінен келген қонақты қарсы алайық.
«қолында домбырасын ұстап Алдар көсе келеді.»
-О, балалар тойларын құтты болсын! Сендердің дауыстарыңды алыстанестып келдім. Сендер Қандай ойын білесіндер?
Балалар: -«Хан талапай», «Арқан тартыс»,»Орамал тастамақ»...
Алдар көсе:- олай болса, мен сендермен күштерінді көрейін.
Ойын: «Арқан тартыс»
Би
Тақпақтар:-Дария, Бағлан, Гүлнүр, Аружан.
- Көктем келді шуақты -Жақсы ма, ата, халқыңыз
Балаларды қуантты Менің атым Наурыз!
Алақай-ау, алақай Балдай тәтті сары уыз
Көктем қандай көңілді Алып келдім алыңыз
- Қар астында қыс қалды
Қар ерді су ақты
Алып келдім құстарды
Алып келдім шуақты
Алдар көсе: -Сендер, қазақ халқының дәстүрің, ата салтын жақсы біледі екенсендер. Ана тілін таза сөйлеп, ән салып тақпақтарды айтады аласындар, өнерлерің өрге жүзсін! Қоштасып кетеді.
Тәрбиеші: - Біз қандай мереке тойладық?
-Мереке қай жерде өтті?
-Әженің үйінен қандай дәм таттық?
Өлен айтып балалар ,топқа оралады.
Келген қонақтар батасын беріп ,ауылдарына қайтады!
МКҚК «Қарлығаш»
2- кіші топтын тематикалық сабақ
ТӘРБИЕШІЛЕР: ЖУПАЛАЕВА Г.А.
ШАДОВА Ш.Б.
2013 ЖЫЛ
