Эссе

  Зоной түлөө
Зула шэнгеэр бадархагүй һаа,
                                                   Юунэй түлөө
                                                                        Бугын дуунай абяан доро
                                                                      Буряад эхэһээ түрөөбиб.
                                                «өөртөө табиһан асуудал» Ц-Х.Дарибазарова
       Багша бүхэн өөрын  хуби заяатай. Багшын ажал шэлэжэ, һуража гараад, багша гэһэн үндэр нэрые дээрэ үргэн,  нэгэ наһан соогоо  жаргалтай ябанаб. Һургажа байһан улаан бургааһад,  гүлмэрхэн манай үхибүүд, ажабайдалай орёо замда төөрингүй зүб харгыгаа оложо, нигүүлэсхы сэдьхэлтэй, сагаан һанаатай зон боложо ябаһай даа гэжэ ходо сэдьхэдэгби.
       Үхибүүн ябаһан сагаа, буряад хэлэнэй хэшээлнүүдые, багшаяа, “Уран үгын шэмэг” гэһэн уран зохёолой кружогые  һанаандаа ходол дулаанаар  һанажа ябадагби. Буряадаймнай элитэ уран зохёолшо, багша, ажалай Герой Цокто Номтоевич Номтоевай һургуулида һураһан, ажалайнгаа намтар эхилһэнби. Һургуулида һуража байхадамнай  бүхы буряадай мэдээжэ уран зохёолшод айлшаар ерэжэ, ехэ һонин   уулзалганууд болодог һэн. Эгээн тэрэ сагһаа би буряад хэлэндээ, буряад зохёолнуудта, арадай аман зохёолдо  дуратай болоһон байхаб.  Наһатай эжы абымни үдэр бүриин һургаалнууд энэ наһанайм сахижа ябаха ёһо болонхой. Наһатайхан эжытэеэ сагаагаа шанажа, аарса,  айрагаа буйлуулжа, хони хурьганайнгаа арһануудые элдэлсэжэ, ура хэхэдэнь, хажуудань хамһадагни наһан соом олдошогүй ехэ олзо болоһон.
    Һургуулида багшалжа байхадаа, буян нүгэл гээшые ойлгуулхые оролдохош, үхибүүдэй ухаан бодолынь, хадуусыень һайн болгохоёо магтаалнуудые сээжэлдүүлэгшэ һэм. Эхэ эсэгын магтаал, арбан табан бурхадай магтаал, Богдо Зонховын, Сагаан Дара Эхын магтаал г.м.  үхибүүдни сээжэ уншажа байдаг һэн. Үдэрэй нэгэ,  хэшээлэй эхиндэ 5 минута,  заатагүй уншадаг һэмди. Мүнөө тэдэ үхибүүдни наһанай ута харгыда гаража, өөһэдөө дээдэ гарай мэргэжэлтэд болонхой. Тэдэнэйнгээ  амжалтатай ябахыень харахадаа сэдьхэлдээ баясажа ябадагби.
   Мүнөө би Хориин «Хуhахан» гэһэн хүүгэдэй сэсэрлигтэ хүдэлнэб. Сэсэрлигтэ буряад хэлэтэй үхибүүд үгы шахуу. Тиибэшье буряад хэлэ үзэжэ байһан үхибүүдтэ хэлэ  үзэлгэдэ, буряад хэлэндэ дурлал түрүүлхэ гэжэ ходо оролдодогби. Буряад хэлэндэ дурлал түрүүлхэ, буряад хэлэтэй болгохо , буряадай аман зохёол, ёһо заншалаар һонирхуулха гэһэн зорилготой түрэлхидэй бүлгэмтэйб. Хэшээлнүүдтээ эрдэмэй талаhаа зүб мэдэсэ үгэхэ принцип баримталнаб, теоретическэ материал бодото байдалтай холбожо, метапредметнэ технологи хэрэглэнэб.
Интернет, радио, телевидени, мультимедийна презентаци, буряад хэлэнэй электрон ном  хэрэглэн хэшээлнүүдээ һонирхолтой болгожо, үхибүүдээ хадуужа, ойлгожо абамаар болгоноб. Эхын энэрхы сэдьхэлээр hурагшадтаа  хандажа, булагай уһандал арюун тунгалаг, уян налгай  түрэлхи хэлэеэ мартангүй, улам хүгжѳѳжэ ябаха зон болоһой гэжэ найданаб.
 
Просмотрено: 100%