Сабантуй: Нигезе, традицияләре һәм бәйрәм кичәсе
Сабантуй — татар милләтенең рухи байлыгын чагылдырган, халыкны кече яшьтән милли мәдәниятенә, гореф-гадәтләренә мәхәббәт белән тәрбияләү өчен зур әһәмияткә ия бәйрәм. Соңгы елларда халык туган җиренә, милли мәдәниятенә игътибарны арттыра, һәм бу бәйрәмнәрдә балалар, олы кешеләр белән беррәттән, гаилә традицияләренең нигезен тәшкил итәләр. Халыкның туган җиренә һәм аның тарихына ихтирам-әхлак сыйфатлары тәрбияләүдә Сабантуйның роле зур. Традицион бәйрәмнәр халыкны духны рухландыра, берләштерә. Сабантуй да шундый бәйрәмнәрнең берсе.
Бәйрәм мәйданында шатлык, кояш нурлары, халык музыкасы һәм хәрәкәтләр белән хисс ителгән атмосфера. Бәйрәм алдыннан урыннарны әзерлиләр, махсус колга куелып, сөгәкләр эленә. Шунысы кызыклы: бәйрәм башлану белән мәйданда балалар, яшьләр катнашып, традицион биюләр, уеннар һәм ярышлар уздыралар. Сабантуй — ул көчле, шаян, һәм күңелле бәйрәм, аның һәр мизгеле халык хәтерендә кала. Бәйрәм барышында халык, үзенчәлекле уеннарда катнашып, көч сынаша, әйбәт вакыт үткәрә. Дуслык һәм туганлык хисләре ныгый, һәркем дә бер-берсенең шатлыгын бүлешә, аеруча балалар өчен бу моментлар көзгә мәхәббәт һәм иҗтимагый бердәмлекне кертү ягыннан әһәмиятле.
Сабантуй — хезмәт, дуслык, бердәмлек бәйрәме. Татар халык яңгырау музыкасының зирәклеге, матурландырыла торган сөлгеләр, символлар — барысы да кешене милли мәдәниятгә, традицияләргә тарту өчен хезмәт итә. Кешеләр җыелып, җырлар, көләләр һәм хәрәкәтләнәләр, бу бәйрәмнең төп максаты — кешенең рухын күтәрү һәм халыкны берләштерү. Бәйрәм тәмамлангач, һәр кешедә матур искә алулар кала, дуслык һәм бәхет нигезе булып хезмәт итә.
Сабантуй
Соңгы елларда халыкның туган җиренә, милли мәдәниятенә игътибар көчәя бара. Бу исә балаларда кече яшьтән үк ана теленә, үз милләтенең традицияләренә мәхәббәт, ихтирам тәрбияләү ихтыяҗын да арттыра. Шушы максатта балалар бакчаларында, мәктәпләрдә элек-электән килгән милли бәйрәмнәрне билгеләп үтү дә зур әһәмияткә ия.
Милли бәйрәмнәр халыкны милли итеп берләштерә торган чараларның берсе. Аларда өлкәннәр дә теләп катнаша, алар кеше күңелендә озак саклана.
Сабантуй да әнә шулай хәтергә сеңеп кала торган бәйрәмнәрнең берсе.
Сабантуй
Татар халык бию көе яңгырый. Мәйдан бәйрәмчә бизәлгән: флажоклар, шарлар, плакатлар- “Сабантуй – 2014”, “Бәйрәм белән”, “Рәхим итегез”
Бәйрәм башланыр алдыннан колгага чиккән сөлгеләр, кулъяулыклар һәм башка әйберләр эленә. Бәйрәм башланганда уртага 1 кыз һәм 1 малай чыга, һәм шул колга белән түгәрәк мәйдан тирәли әйләнәләр.
1 нче алып баручы: - Исәнмесез, балалар! Хәлләрегез ничек?
2 нче алып баручы. Здравствуйте ребята, родители, коллеги! Ребята, а какой сегодня праздник?
Балалар : Сабантуй!
Алып баручы:
- Правильно.
На веселый Сабантуй
Мы позвали всех друзей.
Будем петь и танцевать,
Дружно, весело играть
- Поздравляем всех вас с веселым праздником Сабантуй.
Алып баручы:
Бүген бездә Сабантуй -
Эшләреңнең барын куй!
Тизрәк йөгер мәйданга,
Бәйрәм башлана анда.
Алып баручы:
Это самый любимый, самый веселый, самый торжественный народный праздник. Он проводится после окончания весенних полевых работ. На этом празднике люди соревнуются в силе, ловкости и выносливости. Сегодня мы собрались, чтобы провести этот веселый праздник вместе.
Алып баручы: Без бүген татар халкының олы бәйрәме, Сабан туена җыелдык. Сабантуй – ул хезмәт бәйрәме, Сабантуй – ул дуслык бәйрәме. Сабантуй – ул һәркемнең көтеп алган изге бәйрәме!
Балалар:
1. Шатлыклар күңлебездә,
Ак кояш күгебездә.
Килегез, дуслар, кунакка:
Сабантуй бүген бездә.
2. Будем мы соревноваться,
Будем с вами мы играть,
Кто сильнее, кто быстрее,
Сегодня сможем мы узнать.
3. Җилферди чиккән сөлгеләр,
Бүләкләр күбебезгә.
Көрәшик тә, узышыйк та:
Сабантуй бүген бездә.
4. Не люблю сидеть на месте.
Петь люблю смешные песни.
Ну, а вы поете здесь?
Среди вас артисты есть?
Җыр. Мәктәпкә әзерлек төркеме башкаруында “Эх, куңел ачабыз, ничек шома басабыз...”
Малай:
Сабан туе, Сабан туе, Шундый кызык, күңелле! Ник чыкмаска көрәшергә. Мин соң егет түгелме?
Егылсам да исем китми. Булыр еккан чаклар да... Бүген бәйрәм – Сабан туе Безнең туган якларда.
Батыр калу өчен әле Миңа бераз иртәрәк. Тик шулай да Сабан туен Үзем башлап җибәрәм.
(Мәйданга Камырша чыга)
Алып баручы:
Камырша, алай булгач, Сабир белән көрәшеп кара. Кайсыгыз җиңәр икән? Карап карыйк.
Камырша:
Яле көрәшик. Хәзер мин сине егып салам. (Көрәшәләр.Ш.Галиевның “Камырша” шигыре сәхнәләштерелә. Ш.Галиевның шигырьләр китабы)
Катнашалар: автор исеменнән берәү, Камырша, Сабир
Алып баручы:Менә ичмасам, Тимершадан Камырша ясады бу Сабир. Эшләгән бала гына көчле булып үсә, шуны онытмагыз. (Көрәшне дәвам итеп башка балаларны да көрәштерергә мөмкин. 2-3 пар). Көрәш тәмам. Ә хәзер мәйданны җырчыларга бирәбез.
(“Кояшлы ил” җырын башкару. Л.Батыркаева көе, Ә.Рәшитов шигыре)) (Танцуя под фонограмму, появляется Хаджа-Насретдин)
Хаджа-Насретдин: Ассалямагаляйкум! Ой, как тут здорово! Как весело! Я тоже решил прийти к вам на праздник.
Алып баручы: Мы очень рады тебя видеть, Хаджа Насретдин. А где же твой ослик?
Хаджа-Насретдин: Ой, он уже с утра побежал на скачки. Кстати, ребята, мне очень хочется проверить вашу сообразительность, и поэтому я привёз для вас загадки.
Всех известных птиц черней, враг личинок и червей.
В огороде словно врач, ходит важно. Это. .. (грач).
Вот будильник во дворе,
Будит всех он на заре.
Красный гладкий гребешок.
Это Петя. .. (петушок).
Красный спрятан корешок.
Сверху виден лишь вершок.
А подцепишь ловко-и в руках. .. (морковка).
Хаджа-Насретдин: Я знал, что вы такие сообразительные!
Ведущая: А ты хочешь с нами поиграть?
Хаджа-Насретдин: Конечно, давайте поиграем.
Игра “Чума үрдәк, чума каз”.
Алып баручы: Хаджа-Насретдин наши ребята и гости пришли сюда поиграть и посоревноваться. А ты хочешь с нами?
Хаджа-Насретдин: Да, я всех сильнее и ловчее.
Алып баручы: Тогда выходи с нами на большой майдан и посоревнуйся. Приглашаем всех на спортивную площадку.
Ярыш уеннары:
«бер чиләктән икенче чиләккә кашык белән су ташу»;
«кашыкка йомырка куеп чабу»;
«чүлмәк вату»
«ат чабышы – бег с хопами»;
«аркан тарту»;
“күз бәйләп бүләк кисү”
“капчык киеп йөгерү”
“капчык белән сугышу”
“балык тоту”
“бию ярышы”(уеннар төркемнәрнең яшь узенчәлекләрен истә тотып билгеләнә)
Алып баручы: Пусть самые красивые бабочки
Всегда садятся на цветы, вами посаженные!
Пусть самые голосистые соловьи
Всегда выбирают деревья, вами выращенные!
Пусть солнце, любовь и счастье
Навсегда поселятся в вашем доме,
В вашем сердце, в вашей семье!
Алып баручы: Менә, дуслар, көтеп алган Сабан туйлары да тәмам. Тагын бер елга сау бул, Сабан туе! Барыгызга да сәламәтлек телим. Киләсе елга да Сабан туйларында очрашырга язсын. Сау булыгыз, дуслар!
( “Матур булсын”җыры белән тәмамлау. Барлык балаларга да бүләкләр тапшырыла.)
