«Шұбар тауық» ертегісі - Тіл дамыту мен Тәрбие
«Шұбар тауық» ертегісі - балалардың тіл дамуы мен шығармашылық қабілеттерін арттыруға арналған білім беру құралы. Бұл ертегі арқылы балалар ертегі мазмұнын түсініп, өз ойларын жүйелеп жеткізу, сұрақтарға жауап беру дағдыларын дамытады. Тәрбиеші ертегіні балаларға жеткізбестен бұрын, оларға мотивациялық сұрақтар қойып, оқу іс-әрекетінің бастапқы сатысында балаларды қызықтырып алады.
Оқу барысында «Шұбар тауық» туралы өлең оқып, балалардың назарын аудару, сондай-ақ, ертегі кейіпкерлерінің суреттері арқылы визуалды материалдарды пайдалану маңызды. Бұл балалардың есте сақтау қабілетін дамытуға, байланыстыра сөйлеуге ынталандырады. Балалар өлеңнің мазмұнын тыңдап, оны берілген сөздермен байланыстыра отырып, өз пікірлерін білдіреді.
Ертегі барысында шұбар тауықтың алтын жұмыртқа тауып алуы және ол туралы ата мен әже үшін болған қиындықтары баяндалады. Балалар бұдан тек ертегіні тыңдап қана қоймай, оны талдап, ішкі мағынасына үңіліп, өздерінің түсініктерін қалыптастырады. Дидактикалық ойындар мен музыкалық жаттығулар арқылы оқу барысы әлдеқайда қолайлы әрі қызықты өтеді.
Оқу сеансында балалардың тәжірибесіне күнделікті өмірден алынған элементтер енгізіледі. Мысал ретінде, олар «Шөжелерім» әнін тыңдап, белсенді түрде қатыса алады. Мұндай белсенділік балалардың назарын ұзақ сақтауына және көптеген ақпаратты қабылдауына көмектеседі. Оқу іс-шарасының қорытындысы бойынша, педагог балаларға суреттер мен сұрақ-жауап әдісін қолдана отырып, ертегі кейіпкерлерімен таныстырады, бұл олардың есінде сабақтың мазмұнын бекітуге ықпал етеді.
Білім беру саласы: Қатынас. Шығармашылық
Бөлімі: Тіл дамыту
Тақырыбы: «Шұбар тауық» ертегісі
Мақсаты:А) Балаларға ертегі мазмұнын әңгімелеп беру. Ересектердің айтқанын тыңдап, түсіне білуге, сұрақтарына жауап беруге үйрету.
Ә) есте сақтау қабілеттерін дамыту және сөздік қорларын молайтып, байланыстыра сөйлеуге дағдыландыру.
Б) ертегі мазмұны арқылы бір-біріне қамқор болуға, сыйластыққа тәрбиелеу.
Көрнекіліктер: №2 демонстрациялық материал. (Ертегі кейіпкерлерінің суреттері,), «Шөжелерім» әні жазылған үнтаспа.
Алдын-ала жүргізілетін жұмыс: бейнетаспадан «Шұбар тауық» ертегісін көрсету.
Сөздік жұмыс: шұбар тауық, қауырсын, тышқан.
Билингвальды компанент: ата-дедушка, әже-бабушка, тауық-курица, жұмыртқа-яйцо, тышқан-мышь.
Педагогтің іс-әрекеті
Балалардың іс-әрекеті
Мотивациялық-қозғаушылық
Балалар, бүгін күн қандай?
Күн ашық па?
Жылдың қай мезгілі?т.б.
Шұбар тауық туралы өлең оқып береді.
Шұбар тауық мүлдем,
Жолатпайды барса.
Ұясында жүрген
Балапаны қанша?
Балапанын тауық
Қызғанады жаман.
Қанатымен жауып,
Санатпайды маған.
(Ұ.Есдәулетов)
Сұрақтарға жауап береді
Балалар өлеңнің мазмұнынан түсінгендерін айтып беруге тырысады.
Ұйымдастырушылық-ізденістік
Демонстрациялық көрнекілікті көрсету.
-Балалар, сендер білесіңдер ме, тауықтар қандай түсті болады? Ақ түсті, қызыл түсті, шұбар ала тауықтар болады екен. Мен сендерге осы «Шұбар» ертегісін әңгімелеп беремін.
Баяғыда бір атай мен әжей күнін әзер көріпті. Олардың жалғыз шұбар тауығы болыпты. Тауық бір күні алтын жұмыртқа тауыпты. Атай жұмыртқаны жерге ұрыпты, бірақ әлгі жұмыртқаны жара алмапты, әжей де ұрып-ұрып жара алмапты. Бір тышқан зырылдап жүріп, құйрығымен қағып кетіпті, сол кезде жұмыртқа жерге түсіп кетіп, жарылып қалыпты. Атай мен әжей жылапты. Сонда Тауық былай деп жұбатыпты:
-Жыламашы аташым! Мұңаймашы, әжешім! Мен сендерге жылтылдаған алтын емес, ас болатын қарапайым жұмыртқа тауып беремін,- депті.
-Балалар, сендерге ертегі ұнады ма?
-Онда, осы шұбар тауықтан алынған «Қауырсынды үрлеу» ойынын ойнайық. (Шұбар тауық, қауырсын сөздерімен сөздік жұмыс жүргізіледі)
Тыныс алу жаттығуы.
Жеңіл қауырсынды «уф-уф-уф» деп үрлеуді көрсетеді.
Сергіту сәті:
Қанат жаям жалма-жан,
Талпынғандай ұшуға
Иілем де қол соғам
Аяғымның ұшына
Бір! Екі! Бір! Екі!
(С.Қалиұлы)
Дидактикалық ойын: «Балапандарды тамақтандыру»
Ойын шарты: «Шөжелерім» әнін тыңдата отырып, қимылмен балапандарға жем шашуды көрсету.
Балалар ертегіні тыңдайды
Иә, ұнады.
Бабалар қауырсынды үрлеп ойнайды
Қимылын келтіріп жаттығуды орындайды.
Әнді тыңдай отырып, қимылмен балапандарға жем шашады
Рефлексиялық- түзетушілік
Педагог балаларға жеке-жеке ертегі кейіпкерлерінің суретін көрсете отырып, сұрақ-жауап әдісі арқылы оқу іс-әрекетін қорытындылайды.
Билингвальды компонент: ата-дедушка, әже-бабушка, тауық-курица, жұмыртқа-яйцо, тышқан-мышь.
Балалар ертегі кімдер туралы?
Атай мен әжейдің қандай тауығы болыпты?
Ол не тауыпты?
Жұмыртқа қандай болыпты?
Жұмыртқаның түбіне жеткен не?
Атай мен әжейді тауық не деп жұбатыпты?
-Ата – дедушка, әже – бабушка, тауық – курица, жұмыртқа – яйцо, тышқан – мышь.
-Атай мен әжей туралы.
-Шұбар тауығы.
-Алтын жұмыртқа.
-Қатты
-Тышқан
-«Жыламаңдар, мен сендерге алтын емес, қарапайым тамақ болатын жұмыртқа тауып беремін», - деп жұбатыпты.
Күтілетін нәтиже:
Орындайды: ертегіні тыңдап, мазмұнын айтуды;
Түсінеді: "Шұбар тауық" ертегісінің мазмұнын;
Қолданады: жаңа сөздерді сөйлемдер құрастыру үшін.
