С дыбысы мен әріпі: Бастауыш сыныпқа арналған керемет сабақ

Бастауыш сынып мұғалімі:
Таджибаева Гулжанат Сейтбековна

Сабақтың тақырыбы: «С дыбысы мен әріпі»
Сабақтың мақсаты: С дыбысы мен әріпін таныстыру. С дыбысы бар сөзге дыбыстық талдау жасау, білуге үйрету, қол жаттықтыру, дәптеріне С әріпін баспа түрінде жазуды үйрету.
Көрнекі-құралдар: суреттер, ойыншықтар, кеспе әріптер, қол жаттығулары, жазба дәптері.
Сабақтың барысы
Сәлемдесу:
Ұйымдастыру кезеңі:
Балаларды шаттық шеңберіне тұрғызып, бір-біріне жылулық лебізін білдіру.
Армысың алтын күн!
Армысың асыл жер!
Армысың жан досым!
Жылуыма жылу қос ,
Мінекей менің қолым!
-Балалар өткен сабағымызда қандай дыбыспен танысып едік? «Б» дыбысынан басталатын кім көп сөз айтады?
Жаңа сабақ:
Балалар тақтадағы суретке қарап атайықшы , қандай суреттерді көріп отырсындар?
Сүт, сағат, сандық, сабын. Яғни сөздердің басында қандай дыбыс естіледі?
Дұрыс айтасыңдар бүгін біздер С дыбысымен танысамыз. Балалар дыбыстар нешеге бөлінеді? 
-Дауысты, дауыссыз болып екіге бөлінеді. Дауысты дыбыстарды қызыл текшемен, ал дауыссыз дыбыстарды көк текшемен белгілейміз. Ал бәріміз С дыбысын айтып көрейікші.
«С» дыбысы қалай айтылады? Тілдің ұшы астыңғы тіске тіреледі, кедергілер арқылы шуылдап шығады. «С» дыбысы дауыссыз дыбыс, қане бәріміз ауада жазып көрейікші.
Балалар мен сендерге жұмбақ жасырайын:
Жаздай інге тығылып,
Жатқан қызыл түлкіні.
Құйрығымен суырып,
Әкелді әжем біркүні. \cәбіз\
Сәбіз сөзін буынға бөлгізу арқылы с дыбысы қай буында тұрғандығын тапқызу.












Сергіту сәті:

Сағаттың тіліндей,
Иіліп оңға бір.
Сағаттығ тіліндей, 
Иіліп солға бір.
Оң аяқ,сол аяқ,
Жаттығу оңай-ақ!
Кірпінің тапсырмасы:
«Себетке саңырауқұлақ жинау» ойыны:
Балалар біртіндеп тақтаға шығады. Әр саңырауқұлақтың артында сұрақтар мен тапсырмалар жасырылған, сол тапсырмаларды дұрыс орындап себетке саңырауқұлақ жинайды.
Текшелерге кеспе әріптермен тас, ас, са-на сөздеріне буын құрастыру.
Дәптерменжұмыс:
Балалар әліппе дәптеріміздегі суретке қарайықшы. Суреттегі С дыбысынан басталған сөздерді атап, оған сөйлем ойлап табайық.
Мысалы: Сандық сыртындағы ою өте әдемі. т.б.
—         Сағат деген сөздің бірінші дыбысы қандай дыбыс?
—         С дыбысы
—         Балалар, бүгін біздің өтетін дыбысымыз «С» дыбысы екен. Тобымызда «С» дыбысынан басталатын  немесе есімінде «С» дыбысы бар балаларды атаңдаршы.
—         Сәнімкүл, Сара, Сабыр, Әсемкүл, Сәния, Асхат.
—         Осы балалардың есімдерінде «С» дыбысы қай жерде келетінін талдайық.
—         «Сәнімкүл» сөзінде – басында
—         «Әсемкүл» сөзінде – ортасында
—         «Алмас» сөзінде – аяғында тұр
—         Олай болса балалар, «С» дыбысы ортасында, басында, аяғында келе береді екен. Осы «С» дыбысын айтып көрелік. (Мұғалімнен кейін хормен айтады).
(«С» дыбысының ерекшелігіне тоқталамын). Сөздің басы мен ортасында «СЫ» деп, ал аяғында «ЫС» деп қолданатынын мысалдар арқылы түсіндіремін. Мысалы: сәбіз, сиыр, сабын, сақина, сүлгі, арыстан, бесік, қас, тас суреттері тақтаға ілінеді. «С» дыбысының астын көк текшемен белгілеймін.

Сергіту жаттығуларын жасату
Бала-бала, балақан
Қане қайсы алакан?
Саусақтарың әйбәт,
Былай-былай ойнат.
С с әрпінің баспа түрімен таныстыра отырып, қолдарын жазуға даярлау:
а) С с әрпін ayада жазу.
ә) С с  әрпін қолымен үстінен бастыру.
б) С с әрпін әліппе-дәптерге  жаздыру.
в)  Тақтаға жаздыру



Дидактикалық ойын: «Дәл тауып айт»
Қыздар құлағына тағады — Сырға.
Қыздар қолына тағады — Сақина.
Уақытты көрсетеді — Сағат.
Сиырдан не алынады — Сүт.
Сызуға арналған құрал — Сызғыш.
Мектепте не оқимыз — Сабақ.
Кітаптарды қайда саламыз — Сөмке.
Кірді немен жуамыз – Сабын
Балалар шайнайды – Сағыз
-Балалар осы сөздердің барлығы қандай әріптен басталып тұр?
-Дұрыс айтасыңдар, С с. Олай болса біз бүгін С с дыбысы мен әрпімен танысамыз.
Жұмбақшешу:


Түсі суық ызғарлы
Аузында айыр тісі бар (жылан)
-Дұрыс балалар, жылан қандай дыбыс шығарады?
-С-С-С-С
-Олай болса балалар «С с» дыбысы дауысты дыбысқа жата ма, дауыссыз дыбысқа жата ма?
-Дауысты, дауыссыз дыбыс екенін қалай ажыратамыз.
-Ең алдымен дыбыс дегеніміз не?
-Әріп дегеніміз не?
 -Ендеше барлығымыз хормен айтып «С с» дыбысының қандай дыбыс екенін анықтайықшы.
С  дыбысы
 

Осылардың патшасы кім?
Патшасы адам
Сандуғаш, Сәнімкүл, Сағира, Самат, Сәбит
Жаңа үйретілген «С» дыбысына байланысты мысалдар айтылады.
 
"Керісінше ойыны" . Мен бір сөзді айтамын, сен соны көпше түрінде айт:
Құс- құстар қасқыр-қасқырлар
ыдыс-ыдыстар сандық-сандықтар
сабақ-сабақтар қасық-қасықтар

Тапсырмалар: 
1) Жаңылтпашта неше «С» дыбысы бар екенін табыңдар.
Сол Самат солақай,
Солақай Самат сол,
Самат сол солақай.
2) Шығармашылық жұмыс. Түрлі түсті қағазбен сәбіз, сағат, кесе жасау.
3) Жазба жұмысы. Қол жаттықтыру дәптерге «С» дыбысы үлгі бойынша жазылады.
 




Сабақты бекіту:
Сақинаны салғызды,
Сарымсақты сәбізді.
Бастап тұрған қай әріп?-
Сапсыз орақ тәрізді. / С/
Балалар бүгін біз сендермен қандай дыбыспен таныстық? Сабаққа жақсы қатысқан балаларды мадақтау.

Қорытынды.
Бүгін қандай дыбыспен таныстық?
Ол қандай дыбыс?
Қандай текшемен белгіленеді?
 
Үйге тапсырма.
Бағалау.