Ы. Алтынсариннің «Бір уыс мақта» әңгімесі арқылы тіл дамыту
Бұл технологиялық карта балаларға Ы. Алтынсариннің «Бір уыс мақта» әңгімесін оқып, оның тәрбиелік мәнін түсінуге бағытталған. Оқу іс-әрекетінің басты мақсаты - оқылған шығарма мазмұнын айтуға, мәнерлі сөйлеуге үйрету. Балалар оқу барысында есте сақтау қабілетін дамыта отырып, сөздік қорларын молайтып, байланыстыра сөйлеуге дағдыланады.
Оқытушы балалармен бірге жасалған зерделеу жұмыстарын жүргізеді. Мультимедиялық көрсетілімдер мен иллюстрациялар арқылы балалардың назарын аудара отырып, шығарманың мазмұны түсіндіріледі. «Бір уыс мақта» әңгімесі еңбек ету және ысырапшылдықтың алдын алу туралы болып табылады, сондықтан балалармен диалог жүргізу арқылы түсініктерін кеңейтеді.
Оқу процесінің соңында балалар әңгіменің негізгі идеяларын айтып, оның тәрбиелік мәнін талқылайды. Дебат, ойын, жаттығулар арқылы тіл байлығын дамытуға, шығармашылыққа жетелеп, әрбір баланың жеке тұлға ретінде қалыптасуына мүмкіндік беріледі.
Балалардың жұмыстары барысында шығармашылық элементтерімен қоса ойын түріндегі әдіс-тәсілдер де қолданылады. Бұл балалардың белсенділігін арттыра отырып, оқу үрдісіне деген қызығушылығын оятады. Технологиялық картадағы мақсаттарға жету үшін әрбір бөлім кезең-кезеңімен жоспарланған.»
Ұйымдастырылған оқу іс-әрекетінің
технологиялық картасы
Күні:
Бөлімі: Тіл дамыту.
Білім беру саласы: Қатынас.
Оқу іс - әрекетінің тақырыбы: Ы. Алтынсариннің «Бір уыс мақта» әңгімесі.
Мақсаты:
1. Оқылған шығарма мазмұнын әңгімелеуге, мәнеріне келтіре айта білуге үйрету, есте сақтау қабілеттерін дамыту. Сөздік қорларын молайтып, байланыстыра сөйлеуге дағдыландыру.
Көрнекіліктер: Ы. Алтынсарин портреті, әңгіме мазмұнына салынған сюжетті сурет.
Сөздік жұмыс: педагог, немере қызы.
Әдіс - тәсілдер: көрсету, әңгімелеу, саусақпен жаттығу.
- Тышқан: «Апырай қайдан шықты екен осыншама нан? Біліп алып шыққан жеріне кірсем бе екен?» - деп ойлады.
- Бір күні жануарлар «Не дәмді?» - деп таласып қалыпты.
- Қыз Мысықтың құйрығын кесіп алады. Мысық: «Құйрығымды берші», - дейді.
- Ертең апаңның мерекесі. Оған сыйлық әзірледің бе?
ә) Педагог балалардан еңбек туралы қандай әңгіме, ертегі білетіндерін сұрайды. Сонан соң Ы. Алтынсариннің «Бір уыс мақта» әңгімесін оқитындарының, оның еңбек туралы екенін хабарлайды.
Балалар ертегі, әңгімелердің қалай аталатынын тауып айтады.
- «Нан қайдан келеді?» ертегісі.
- «Не дәмді?» ертегісі.
- «Мақта қыз бен мысық» ертегісі.
- «Не сыйлау керек?» әңгімесі.
Балалардың жауабы.
Ұйымдастырушылық-ізденістік
Негізгі бөлім
а) Ы. Алтынсарин туралы қысқаша мағлұмат береді.
Бүгін мен Ы. Алтынсариннің «Бір уыс мақта» атты әңгімесін оқып беремін.
ә) «Бір уыс мақта» әңгімесін оқу. Шапан, мақтаның қиқымы, мамық сөздеріне сөздік жұмысы жүргізіледі.
Шапан - астарына жүн не мақта салып сырып тігілген сырт киім.
Қиқым - бір нәрсенің майда, ұсақ қалдығы. Мақтаның қиқымы.
Мамық - құстың үлпілдеген жұмсақ жүні. Әңгіменің мазмұнына байланысты төмендегі үлгідегідей сұрақтарға жауап беру.
Бірнеше балаға әңгіменің мазмұнын айтқызып, тәрбиелік мәнін ашқызу. Балаларға еңбек ету және ысырапшылдыққа жол бермеу керектігі түсіндіріледі.
б) «Ұйқасын тап» дидактикалық ойыны. Педагог өлеңді дауыстап оқиды, балалар «торғайды» деген сөзді тауып айтады.
в)Жаңылтпаш жаттату. Жаңылтпашты жылдам айтқызу арқылы балалардың тілін ұстартып, әртүрлі сөзді шапшаң айтуға үйретеміз.
Балалар мұқият тыңдайды.
Балалар мағынасы түсініксіз сөздердің мағынасы танып біледі.
Балалар сұрақтарға жауап береді.
Балалар әңгіменің мазмұнын айтады.
Балалар өлеңді мұқият тыңдап, «торғай» деген деген сөзді табады.
Балалар жаңылтпаш жаттайды.
Рефлексиялық-түзетушілік
Оқу іс - әрекетін қорытындылау.
а) «Бір уыс мақта» әңгімесінің мазмұнын айтқызу.
ә) Әңгіменің тәрбиелік мәніне тоқтала келе, сабақтың қорытындылау.
Әңгіменің мазмұнын айтады.
Күтілетін нәтиже.
Біледі: шығарманың мазмұнын айтып беруді;
Игереді: шығарманың тәрбиелік мәнін анықтауды;
Меңгереді: сөздерді шапшаң айтуды.
