Ата – бәйтерек, бала – жапырақ
«Ата – бәйтерек, бала – жапырақ» атты материалда балалардың мәдени-рухани тәрбиесіне бағытталған оқу іс-әрекетінің негіздері қарастырылған. Бүлдіршіндерге халқымыздың асыл қасиеттерін, атап айтқанда, үлкенді сыйлау, салт-дәстүрге баулу жұмыстарының маңызы түсіндірілген. Бұл іс-шараның басты мақсаты – балалардың бойына ұлттық құндылықтарды сіңіру, оларды инабаттылыққа, жақсылық пен жамандықты ажырата білуге тәрбиелеу. Оқу іс-әрекетінде қолданылатын әдіс-тәсілдер, яғни сұрақ-жауап, көрсету, түсіндіру арқылы балалардың қызығушылығы оятып, оларды белсенді қатыстыру көзделеді.
Әсіресе, «Халықаралық қарттар күні» мерекесіне арналып өткізілетін іс-шарада, балаларға аталары мен әжелерінің рөлі мен маңызы ерекше көрсетіледі. Мерекелік бағдарламаның құрылымында мотивациялық кезеңдер, ұйымдастырушылық ізденіс, шығармашылық жұмыстар және дидактикалық ойындар қамтылады. Балалар ұмытылмас сәттерді бастан кешіріп, отбасындағы үлгілі қарым-қатынас үлгілеріне көз жеткізетін болады. Мастер-класстарда олар өз қолдарымен әжелеріне «тақия» жасап, отбасылық құндылықтарды нығайтады.
Группалық жұмыстар, қызықты жұмбақтар мен ойындар арқылы балалар отбасы мүшелерін тағы да тереңірек танып, олардың ерекшеліктерін зерттейді. Ата-әжесіне деген құрмет, оларға үнемі көңіл бөліп отыру, қадірлеу – бұл іске ерекше мән беріледі. Осылайша, «Ата – бәйтерек, бала – жапырақ» бағдарламасы балалардың рухани және адамгершілік тәрбиесіне берік негіз қалайды, әрі үлкендер алдындағы жауапкершіліктерін түсіндіреді.
«Ата – бәйтерек, бала – жапырақ»
М.И.Сауханова, №10 "Балапан" бөбекжайының тәрбиешісі
Орал қаласы
Мақсаты: Балалардың бойына халқымыздың асыл қасиеттерін сіңіру, үлкенді сыйлау, өз ата-бабасын ұмытпай естеріне сақтау үшін және салт-дәстүрден нәр алып өсуіне, инабаттылыққа, жақсы мен жаманды ажырата білуге, аталы сөзден ғибрат алуға тәрбиелеу.
Әдіс-тәсілдер:сұрақ- жауап, көрсету, түсіндіру.
Алдын-ала жүргізілетін жұмыстар: суреттермен жұмыс.
Қажетті көрнекі құралдар: Ата мен әженің суреттері,отбасы суреті,слайд, үлестіомелі материалдар.
Қостілділік компонент: ата-дедушка, әже-бабушка, қарттар-старики, отбасы-семья.
Мотивациялық-қозғаушы кезең:
Шаттық шеңбері
Көтеріліп шаңырақ,
Уықтары шаншылар.
Керегелер керіліп,
Өрімдей боп өрілер.
Бәріміз жүрсек айналып,
Киіз үй болып көрінер.
(шаттық шеңберін орындайды)
Ұйымдастырушылық- ізденіс кезеңі:
Тәрбиеші:-Балалар, 1-қазан «Халықаралық қарттар күні» деп белгіленген. Осы мерекемен сіздердің аталарыңыз бен әжелеріңізді құттықтаймыз. Қарт адамдарды мадақтап, оларды ешқашан естен шығармау біздің міндетіміз.
-Қане, кім айтады ата мен әже деген кімдер?
Балалар: Олар отбасы мүшелері. Отбасындағы ең үлкен адамдар.
Тәрбиеші: -Тамаша, дұрыс айтасыңдар, ата-әже туралы қандай өлең жолдарын білеміз екен?
Балалар:
Құттықтаймыз мейрамыңмен аталар!
Әр күлгенің бізге бақыт саналар,
Еңбегіңді еш етпейтін өмірде,
Елің, жұртың, ұл мен қызың бағалар.
Әже мейір күн көзімен пара-пар,
Тұла бойға қуат болып таралар.
Өміріме шуақ шашып әрқашан,
Көп жасаңдар аталар мен әжелер.
Тәрбиеші: -Балалар, мен қазір сіздерге жұмбақ жасырайын, жауабын тауып көріңіздерші?
Жұмбақ:
Онсыз қызық жоқ маған,
Онсыз бақыт жоқ маған.
Ол баланың панасы,
Ол не екен балалар? (Отбасы)
Қостілділіккомпонент: ата-дедушка, әже-бабушка, қарттар-старики, отбасы-семья.
(балалар тәрбиешімен бірге сөздерді қайталайды)
Тәрбиеші: - Дұрыс жұмбақтың шешуі отбасы екен. Олай болса бәріміз тақтаға назар аударайықшы. Бұл суреттен кімдердің суретін көріп тұрсыңдар. (Слайд арқылы отбасы мүшелерінің суреттері көрсетіледі)
Дидактикалық ойын: «Отбасы мүшелерін ретімен орналастыр»
Мақсаты: Отбасындағы мүшелердің атын атап, жасырынған отбасы мүшесін табу.
Шарты:балаларға отбасы мүшелері бейнеленгенүлестірмелі материалдар ұсынылады. Оларды қарандаш көмегімен ретімен орналастырады.
Сергіту сәті:
Атамның алып күрегін,
Ауланың қарын күредім.
Әжеме мен құдықтан,
Су әкеліп беремін.
Еденді де жуамын,
Шаң-тозаңды қуамын.
( балалар қимыл-қозғалыс арқылы орындайды)
Шығармашылық жұмыс: «Тақия»
Тәрбиеші: - Балалар, қараңыздаршы мына суретте әжеміздің немересі тақиясын жоғалтып алыпты. Бізден көмек сұрап отыр. Біз әжеге тақия жасауға көмектесемізбе?
Балалар: -иә
(балалар алдын ала дайындалған материалдардан тақияны жапсырады)
Ойын сұрақ: «Көңілді доп»
-Отбасындағы ең үлкен адам?
-Кімді жақсы көресің?
-Отбасы мүшелерін ата?
-Анаңа қалай көмектесесің?
-Үйде қанша адам тұрасыңдар?
-Үйге қонақ келгенін жақсы көресің бе?
Мақал-мәтелдер:
-Үлкенге әрдайым сәлем бер.
- Үлкенге қарсы шықпа.
- Үлкеннің батасын қабыл ал.
- Ауылыңда қария болса,
Жазып қойған хатпен тең.
- Кәрі, кәрінің сөзі-дәрі.
- Ақылды қария-ағып жатқан дария.
Іс-әректеттің бағалау кезеңі:
Қорытындылау
-Бүгінгі оқу іс-әрекеті сіздерге несімен ұнады?
-Отбасы мүшелерін тағы бір қайталап өтейікші?
-Қандай тапсырма сіздерге қызықты болды?
-Балалар, әрқашан үлкендерді ардақтап өтейік. Оларды сыйлап, қадірлейік. Ендеше, балалар сіздерде адал, мейірімді, қайырымды азаматтар мен азаматшалар болып өсіңдер. Үлкендер алдында әр кез бас иіп жүріңіздер!
Күтілетін нәтиже:
Нені біледі: 1-қазан қарттар күнін, отбасы мүшелерін; өзінің отбасы, жақсы көретін адамдары, жақсылық пен қайырымдылықты, ата-аналарының қамқорлығы туралы түсіндіру;
Қандай түсініктерді игерді: отбасы мүшелерін ажырата алады;
Меңгерген дағдылары мен іскерліктері: ата-аналарын сыйлауды, адамгершілік қасиеттерін , әдептілік қарым-қатынас мәдениеті мен сыпайылыққа қатысты сөздерді.
