Шалқан: Орыс халың ертегісінде балалардың тәрбиесі
Бұл материалда «Шалқан» атты орыс халық ертегісінің педагогикалық маңызы кеңінен қарастырылған. Бұл ертегінің негізінде балаларды оқу іс-әрекетінде дамыту, оларға кейіпкерлердің әрекеттерін талдау мен бағалауға үйрету жатыр. Кішкентай оқушылардың бірлесе жұмыс істеп, ертегінің мазмұнын сахналау арқылы өз ойларын жетілдіруге көмектеседі.
Оқу іс-әрекетінің тәсілдері балалардың шығармашылығын дамытып, олардың зейіндерін шоғырландыруға мүмкіндік береді. Шаттық шеңбері арқылы бастаудың мотивациясы күшейтілуде. Мұнда балалардың бір-біріне деген достық көңілдерін оятып, бірліктің сыры мен маңызын жеткізу міндеті тұр. Осылайша, балалар топ ішінде еркін ортада қарым-қатынас пен ойын арқылы білімдерін тереңдете түседі.
Сонымен қатар, емтихан уақыты кезінде ертегіні тыңдап, оған қатысты сұрақтарға жауап беру арқылы зейіндерін арттырады. Бұл процесс балалардың ой-өрісін дамытып, сөздік қорларын байытады. Ертегі бойында берілген кейіпкерлердің әрекеттеріне талдау жасап, әсіресе, кейіпкерлер арасындағы қарым-қатынасқа көңіл бөлуі, балалардың эмоционалдық тәрбие алуына зор әсер етеді.
Рефлексиялық - түзетушілік кезеңде ертегіні сахналау барысында балалар рөлдерге бөлініп, өзара пікір алмаса отырып, шығармашылық қабілеттерін дамытады. Алынған білімді тексеру және талдау нәтижесінде, қазақтың мақал-мәтелдерін айтып, оқу іс-әрекетін қорытындылайды. Бұл әрі балалардың ой-өрісін кеңейтіп, әрдалада бірігіп жұмыс істейтін мәдениетті жеке тұлға ретінде қалыптастырудың таптырмас тәсілі болып табылады.
ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ КАРТА
Білім беру саласы: Қатынас. Әлеуметтік орта
Ұйымдастырылған оқу іс-әрекетінің түрі: Көркем әдебиет
Тақырыбы: Шалқан (орыс халың ертегісі)
Мақсаты: балаларды әдеби кейіпкерлердің әрекеттерін, жүріс-тұрысын талдауға, оларға қабылданған ережелерге сәйкес баға беруге үйрету.
Қолданылатын көрнекі құралдар: атрибуттар, хрестоматия.
Сөздік жұмыс: шалқан.
Оқу іс-әрекетінің кезеңдері
Педагогтің іс-әрекеті
Балалардың іс-әрекеті
Мотивациялық – қозғаушылық
Ұйымдастыру кезеңі.
Шаттық шеңбері:
Достар, достар, жүрсің қайда,
Бірге еді ғой жанымыз.
Көмек сұрап бір-бірінен
Жеңіп шықтық бөріміз.
Балалар шеңбер бойына тұрып орындайды.
Ұйымдастырушылық – ізденістік
Кіріспе әңгіме.
- Балалар, бүгін біз оқу іс-әрекетінде «Шалқан» ертегісін алдымен оқып, одан кейін мазмұнын талдап, әрбір бала осы ертегіні, өз ойларын, қаншалықты түсінгенін жеткізеді. Ертегіні оқып беру.
Сұрақ-жауапарқылы әңгімелеу.
- Балалар қандай кейіпкерлерді естеріңде сақтай алдыңдар?
- Шалқан қайда өседі?
- Атай көмекке кімді шақырды?
- Әжей кімді шақырды?
- Немере қыз кімді шақырды?
- Күшік кімді шақырды?
- Мысық кімді шақырды?
- Сонымен, бәрі бірігіп не істеді?
- Ендеше, балалар, осы ертегідегі кейіпкерлердің атрибуттарын алып, ойынды сахналаймыз.
Зейін қойып
тыңдайды.
Балалардың
жауабы.
Әжейді
Немере қызды
Күшікті
Мысықты
Тышқанды
Рефлексиялық - түзетушілік
Ертегіні сахналау. Қорытындылау.
Қазақтың мақал-мәтелдерін айтқыза отырып, оқу іс-әрекетін аяқтау.
«Жұмыла көтерген жүк жеңіл»
демекші, бірліктің арқасында
шалқанды жұлып алды.
Жақсы бала еңбекшіл
Ер азамат болады,
Қиындықты жеңсе кім,
Құшағы гүлге толады.
Еңбекшіл осындай
Болайықшы, досым-ай.
Рөлге бөлініп сахналайды.
Мұқият тыңдайды.
Күтілетін нәтиже:
Біледі: ертегінің мазмұнын.
Игереді: кейіпкерлердің іс-әрекеттеріне талдау жасауды.
Меңгереді: сахналау арқылы ертегіні көрсете білуді.
