Байқоңыр: ғарыш айлағының зерттеулері мен оқыту әдістері
Байқоңыр ғарыш айлағы – адамзатты ғарыш әлемімен таныстырған ұлы орталық. Бұл жерде 1961 жылы Ю.А. Гагариннің тарихи ұшырылуы болды, ал бүгінгі таңда ол ғылыми әрі тәрбиелік мақсаттар үшін кеңінен қолданылады. Оқу іс-әрекетінде Байқоңыр туралы ақпаратты қызығушылықпен меңгеру және ғарыш әлеміне саяхат жасау балалардың білім деңгейін арттыруға бағытталған.
Байқоңырда «Ғарыш әткеншегі» ойыны өте танымал. Ойын барысында балалар бір-бірімен бірге ғаламшарлар рөлінде ойнайды, бұл оларға ғаламшарлардың ерекшеліктерімен танысуға мүмкіндік береді. Күн ретінде ортаға шыққан бала, қалған балаларды өз айналасына жинайды, осылайша топтық ойын білім алудың қызықты формасы болып табылады.
Мұндай оқу іс-әрекеті баланың ғылымға деген ынтасын арттырып қана қоймай, топтық жұмыс дағдыларын дамытуға да септігін тигізеді. Балалардың пікірі мен сұрақтарына жауап беру, басқа балалармен ақпарат алмасу – бұл сабақтың негізгі аспектілері. Ара-тұра ойындағы ғаламшарлар туралы білімдерін бөлісу арқылы олар өздерінің тыңдаушылық дағдыларын да байытады.
Оқу сабақтарының қорытындысында Байқоңыр ғарыш айлағының тарихы мен рөлі туралы алған білімдерін қорытындылап, оларға ғарышкер болу үшін қандай талаптар керектігі туралы ақылдасу ұйымдастыру да өте маңызды. Бұл олардың мамандыққа деген қызығушылығын арттыра отырып, ғарыш әлемін жан-жақты зерттеуге түрткі жасайды.
Оқу іс- әрекетінің тақырыбы: Байқоңыр- ғарыш айлағы.
Білім беру саласы: Қатынас. Әлеуметтік сала.
Білім көздері: Қоршаған дүниемен таныстыру.
Оқу іс- әрекетінің мақсаты:
Білімділік: Байқоңыр жайлы түсіндіру.
Дамытушылық: «Ғарыш әткеншегі» ойынын ойнату арқылы Күн жүйесіндегі ғаламшарлар туралы мағлұмат беру.
Тәрбиелік: Балалардың ғылымға деген ынталарын ояту, білімпаз болуға баулу.
Сөздік жұмыс: айлақ, күн жүйесі, ғаламшар, т.б.
Шаттық шеңберіне тұрғызып, «Ғарыш әткеншегі» ойынын ойнату.
Шарты: Ортада бір бала Күн болып тұрады. Қалған балалар күн жүйесіндегі ғаламшарлар, мысалы, Жер, Сатурн, Уран, Меркурий, т.б. болады. Көңілді музыка әуенімен балалар «Күнді» айнала жүреді.
Балалар ойын барысында ғаламшарлар туралы білетіндерін айтады. Мысалы: Мен Жермін. Жерде тіршілік бар. Өйткені біздің ғаламшарда ауа бар. Күннен жылу мен жарық аламыз.
Ізденістер. Ұйымдастыру
1.Педагогтің түсіндіруі:
-Байқоңыр- ғарыш алаңы (айлағы).
Қызылорда облысы Қармақшы ауданының аумағында орналасқан. Байқоңырдан 1961 ж.12 сәуірде адамзат тарихында тұңғыш рет Ю.А. Гагарин «Восток» ғарыш кемесімен ғарышқа аттанды. Айды, Марсты және Шолпанды зерттеуге арналған ғарыш аппараттары бар зымырандар да Байқоңырдан аттандырылды. 1991 жылы 2 қазанда тұңғыш қазақ ғарышкері Тоқтар Әубәкіров ғарыш кемесімен Байқоңырдан ғарышқа көтерілді. Ресеймен бірлескен бағдарлама бойынша қазақ ғарышкері Талғат Мұсабаев ғарышта 2 рет (1994,1998ж) болып, зерттеу жұмыстарын жүргізді.
2. Сөздік жұмысын жүргізу.
Айлақ- ғарышқа ұшуға арналған қолайлы алаң.
Ғарыш- аспан әлемі, космос.
Ғаламшар- Күнді айналатын, Күннен жарық пен жылу алатын үлкен аспан денелері.
Күн- әлемге жарық, қызу беріп тұратын жұлдыз. Оның жүйесінде Жер, Марс, Меркурий сияқта ғаламшарлар бар.
4.Пікірталас өткізуге арналған сұрақ:
-Ғарышкер болу үшін қандай болу керек?
4: Дәптерлеріне зымыранның суретін салғызу .
Оқушылар тәрбиешіні тыңдап, сұрақтары болса қояды, сұрақтарға жауап береді, бір-бірінің жауаптарын толықтырады.
Тыңдайды
Пікірлерін ортаға салады.
Зымыранның суретін салады
Қорытындылау
Сабақта алған білімдерін сұрақ- жауап арқылы пысықтау
Сұрақтарға жауап береді.
Күтілетін нәтиже: ғарыш айлағы және оның келтіретін пайдасы жөніндегі ұғым қалыптастыру.
Білуі тиіс: Байқоңырдан зымырандар ғарыш әлемін зерттеуге ұшырылатындығын білу.
Түсінігі: білімді, денсаулығы мықты адам ғана ғарышкер болатындығын білу.
Көрсете білуі: ғарыш әлемі туралы ойын тиянақты жеткізе білу.
