Күз ханшайымы: Мереке мен өнердің бірлігі
Бұл құжат күз мезгілінде ұйымдастырылатын ерекше қызықты мерекеге арналған. Мерекенің мақсаты балаларды күздің ерекшеліктерімен таныстырып, айналамыздағы табиғатты аялауға тәрбиелеу. Мереке барысында балалар саңырауқұлақтар мен жидектерді топтастырып, білімдерін кеңейтеді. Қызыл телпек пен Маша бірге табиғат байлықтарын жинап, күз ханшайымының шақыртумен белсенді өнер көрсетеді.
Балалар күз ханшайымымен кездесіп, оның сиқырлы әлеміне куә болады. Мерекеде әр бала өз қабілеттерін көрсетіп, түрлі өнерлерді ортаға салады. Жидектер мен саңырауқұлақтар күлкі мен қуанышқа толы сәттермен бірге, табиғаттың күтімі туралы танымдық ақпарат береді. Балалар осылайша күздің әсемдігін сезініп, оның қадірін біліп, табиғатқа деген құрметпен қарайды.
Күз ханшайымы балаларға өз өнерлерін көрсетуге мүмкіндік береді. Саңырауқұлақтар мен жидектер өздерінің өнерін көрсетіп, табиғаттың сұлулығын, байлығын жеткізеді. Мұнда балалармен тартылған ойындар мен қызықты тапсырмалар арқылы күздің байлығын сезініп, ерекше көңіл-күймен жігерлендіреді.
Мақсаты: Балаларды күз мезгілінің ерекшеліктерімен таныстыру. Олардың талабын арттыра отырып, жемістер мен жидектерді ажырата білуге баулу, білімдерін дамыту. Табиғатты аялауға, әсемдікті көре білуге, еңбек сүйгіштікке тәрбиелеу.
Әр балалар, залдың ішіндегі өзінің саңырауқұлақтарына , жидектерінің ішіне тығылып алады.
Залдың ішінде музыка әуенімен «Если долго,долга» деген әнмен Қызыл телпек кіреді. (билеп).
Саңырауқұлақтарды жинап.
Қызыл телпектің артынан Маша кіреді.Маша себетті сүйреп кіреді.
Машының даусын естіп,Қызыл телпек Маша сен неғып жүрсің деп екеуі әңгімелеседі.
Маша: Ой қандай керемет!
Қызыл телпек:Мен әжеме саңырауқұлақтар жинауға келдім.
Маша:Ал мен тәтті жақсы көрем, жидектерден тосап (варенье) жасайын деп жидектер жинауға келдім!
Қызыл телпек: Онда жинайық.
Солай екеуі жидектерді, саңырауқұлақтарды жинап алды.
Эльдар: Келді, міне алтын күз,
Сары шашты жарқын жүз.
Мол өнімді ісімен,
Таңдандырып халқын күз.
Ақжол Берекесін сыйлауға,
Өлкемізге күз келді,
Жемістерін жинауға
Шақырады біздерді.
Дінмұхемед Көк аспаның мөлдіреп,
Алтын күзім елжіреп,
Асыр салып, жүре бер,
Сары көйлегің елжіреп.
Маша:Балалар сары көйлегі желбіреп, біздің мерекемізге күз ханшайымы қонаққа келіпті.
Күз ханшайымы: Мен алыс жерден келдім, сендерді сағынып кеттім!
Мен Алтын күзбін!
Жайдары жарқын жүзбін,
Қонаққа келдім сендерге
Сәбіз, картоп, тәтті алма!
Оған досым таң қалма
Жапырақты сиқырлы,
Ойын ойнар түр-түрлі.
Қызыл телпек Кел, Күз ханшайымы төрлет. Бізбен бірге мереке тойлайық.
Қызыл телпек:Күз ханшайымы қарашы , біздің мерекемізге кімдер келіпті. Жидектер. Саңырауқұлақтар, олар жәй келмеген шығар. Олардың өнерлерін көрейік.
Асқар Жомарт көңіл, жарқын күз,
Сары алтынға малынған.
Жетті міне алтын күз.
Көптен күтіп сағынған.
Күз ханшайымы: Жарайсыңдар, жарайсыңдар!
Маша: Күз ханшайымы енді біздің саңырауқұлақтарымыз өз өнерлерін көрсетеді.
Би:«Саңырауқұлақтар»
Қызыл телпек: Біздің жидектеріміз де жай келмепті, оларды тыңдап көрейік. Ортаға құлпынайларды шақырайық!
Қыздар 1)Құлпанайлар (Клубника)
Малика Вот и спелая клубничка,
Рядам с ней ее сестрички
Вместе в листиках сидят
И на солнышка глядят.
Айжүрек- Айзере
Құлпанай өсті-бақшада,
Иір-иір иіріліп.
Салсаң теріп қалтаңа
Кетеді екен езіліп.
Дана Құлпынай
Бал татитын құлпынай,
Саған құмар құлпынай.
Жазда жылдам таусылмай.
Қыста өссең шіркін-ай.
Қызыл телпек: Ал енді біз ортаға таңқұрайларды шақырайық.
2) Таңқұрайлар (Малины)
Элис Малина
Сочную, сладкую,
Ягодку малину.
Обрываю с веточек,
И кладу в карзину.
Айлана Малина
От куста и до куста,
Ох, малина и густа.
Ягод тьма, а я немножко
Наберу еще в ладошку.
Дамира Жазда өседі таңқұрай,
Жемісін тер, қалдырмай.
Апаң қақ та қайнатар-
Қыста керек нәр мұндай.
3)Қожалақ (Ежевика) Қарақат
Диана - Әмина
Торсиған бал уызға,
Кіп-кішкентай қожалақ.
Салып қояр ауызға.
Болса егер дәмін тат.
Алуа Алтын,сары,қызыл,көк.
Алуан-алуан жапырақ,
Күзгі бақта күлімдеп,
Көз тартады атырап.
Ән: « Күз келді»
Маша:Ал саңырауқұлақтарымыз, ортаға шығайық өнерлерімізді көрсетейік
Балалар:1)Шыбынжұт (мухамор)
Әли -Сайд
Саңырауқұлақ болайық,
Тізе бүгіп отырайық.
Жаңбыр жауса көтеріліп,
Өсіп-өсіп алайық.
2)Қайыңқұлақтар (Подберезовик)
Нұрбақыт Ақжол
Ағаштарды жамырап,
Ұшты кенет жапырақ
Ой,алақай, тамаша
Шашу шашты жапырақ!
3)Түбіртектер (Опята)
Алихан-Бекаділ
Алтын күз, алтын күз,
Қарсы аламыз сені біз,
Бақшамызды аралап,
Жемістерін тереміз.
Дамир Күз айы тамаша,
Ән айттық жаңаша,
Би билеп бәріміз.
Қуанайық балаша.
4) Сарыбауыр (Маховик)
Марлен- Саңырауқұлақ, саңырауқұлақ,
Басында қалпағы бар.
Ормандағы жәндіктерге,
Жауын жауса пана болар.
Кирилл Өзі қалпағын жасынан,
Тастамайды басынан.
Ол не? (саңырауқұлақ)
Би: «Жидектер» биы
Күз ханшайымы: Мен жай келмедім! Сендерге ойын алып келдім? Бәріміз бірге ойнайық!
Күз ханшайымы балаларға ойын ойнатады.
Ойын:«Жүгері құрастыру» жинау.
Шарты:Машадорбадағы барлық жүгерілерді жерге төгіп алады. Жерде көп жүгері жатады.Балалар ұлдар мен қыздар болып екі топқа бөлінеді. Кыздар жүгеріден күн құрастырады, ал ұлдар үй құрастырады.Қай топ бірінші болады, сол топ жеңімпаз атанады.
Мақсаты: Балаларды ертеңгіліктің ерекшеліктерімен таныстыру. Олардың талабын арттыра отырып, саңырауқұлақтар мен жидектерді ажырата білуге баулу, білімдерін дамыту. Табиғатты аялауға, әсемдікті көре білуге, еңбек сүйгіштікке тәрбиелеу.
Балалар залдың ішіндегі өзінің саңырауқұлақтарына , жидектерінің ішіне тығылып алады.
Залдың ішінде музыка әуенімен «Песня о красной шапочке» әнімен Қызыл телпек кіреді. (билеп).
Саңырауқұлақтарды жинап.
Қызыл телпектің артынан Маша кіреді.Маша себетті сүйреп кіреді.
Машаның даусын естіп,
Қызыл телпек Маша сен неғып жүрсің деп екеуі әңгімелеседі.
Маша: Ой қандай керемет!
Қызыл телпек:Мен әжеме саңырауқұлақтар жинауға келдім.
Маша:Ал мен Аю досыма, жидектерден тосап (варенье) жасайын деп жидектер жинауға келдім!
Қызыл телпек: Онда жинайық.
Солай екеуі жидектерді, саңырауқұлақтарды жинап алды.
Маша мен Қызыл телпек саңырауқұлақтар мен жидектерді жинап болған кезде, ең үлкен жидек пен саңырауқұлақты тауып алады.
Қызыл телпек : Маша қарашы, мен әжеме қандай үлкен саңырауқұлақ таптым, ортаға алып шығады.
Маша: Мен де ең үлкен жидек тауып алдым.
Саңырауқұлақ:Не болып кетті?Біздің ормандане шу шығып кетті?
Саңырауқұлақ: Ой! Жидек досым, Қызыл телпек пен Маша не істеп жатқанын қарашы.Қызыл телпек мен саған саңырауқұлақтарды бермеймін, олар менің достарым, біз орманда бірге ойнаймыз, ән шырқаймыз.
Жидек: Мен де Маша саған жидектерімді бермеймін,олар да менің достарым.
Қызыл телпек:Мен әжеме саңырауқұлақтар жинауға келдім.
Маша:Ал мен Аю досыма, тосап (варенье) жасап берейін деп жидектер жинауға келдім!
Саңырауқұлақ: Неге сендер, біздің достарымыз - саңырауқұлақтар мен жидектерді жинап аласыңдар?
Қызыл телпек сендер асықпаңдар, біздің достарымыз өнерлі. Ал енді біз өнерлерімізді ортаға салайықшы!
Ал жидектер ортаға шығайық, тақпақтарымызды айтайық.Ортаға құлпынайларымызды шақырайық.
Малика Вот и спелая клубничка,
Рядам с ней ее сестрички
Вместе в листиках сидят
И на солнышка глядят.
Айжүрек- Айзере
Құлпанай өсті-бақшада,
Иір-иір иіріліп.
Салсаң теріп қалтаңа
Кетеді екен езіліп.
Дана Құлпынай
Бал татитын құлпынай,
Саған құмар құлпынай.
Жазда жылдам таусылмай.
Қыста өссең шіркін-ай.
Ал енді саңырауқұлақтарды шақырайық.
Балалар:1)Шыбынжұт (мухамор)
Әли -Сайд
Саңырауқұлақ болайық,
Тізе бүгіп отырайық.
Жаңбыр жауса көтеріліп,
Өсіп-өсіп алайық.
2) Сарыбауыр (Маховик)
Марлен- Саңырауқұлақ, саңырауқұлақ,
Басында қалпағы бар.
Ормандағы жәндіктерге,
Жауын жауса пана болар.
Дамир Золотистые лисички-
Любопытные сестрички
Ходит в рыжинких беретах
Осень в лес приносят летом.
Ақжол На пиночке сто опят.
-Очень тесно тут!-опять.
-Позовите грибника
Собирать опят пора.
2) Таңқұрайлар (Малины)
Элис Малина
Сочную, сладкую,
Ягодку малину.
Обрываю с веточек,
И кладу в карзину.
Дамира Жазда өседі таңқұрай,
Жемісін тер, қалдырмай.
Апаң қақ та қайнатар-
Қыста керек нәр мұндай.
3)Қожалақ (Ежевика) Қарақат
Диана - Әмина
Торсиған бал уызға,
Кіп-кішкентай қожалақ.
Салып қояр ауызға.
Болса егер дәмін тат.
Қызыл телпек: Ой, жарайсыңдар, жарайсыңдар!
Саңырауқұлақ сқырып, достарын биге шақырады.
Би: «Саңырауқұлақтар»
Жидек сылдырлатып, ортаға жидектердің биін шақырады.
Би: «Жидектер» биы
Саңырауқұлақ: Ал сендерге біздің биыміз ұнады ма?
Қызыл телпек: Ұнады.
Жидек: Ал, сендер не білесіңдер?
Қызыл телпек: Маған әжем көп ертегілерді оқып береді.Мен көп ертеглер білемін.
Маша: Алмен болсам, аю досыммен көп ойындарды білемін.
Ойын: «Кім жылдам?»
Шарты: Балалар екі топқа бөлініп бір топ саңырауқұлақтарды, ал екінші топ жидектерді ағаш діңдерін айналып өту арқылы екінші себетке жинайды.
Ән: «Зеңгір көктем».
Қызыл телпек: Бүгін біз орманға келіп,қандай керемет мерекені тойладық.Саған ұнады ма Маша?
Маша:Ия.
Біз де жай келмедік, біздің сіздерге алып келген әжелеріміздің сыйлығы бар.
Маша: Менің де аю жіберген сыйлығым бар.
Маша мен Қызыл телпек әкелген сыйлықтарын таратып береді.
Қызыл телпек Кел, Күз ханшайымы төрлет. Бізбен бірге мереке тойлайық.
Қызыл телпек:Күз ханшайымы қарашы , біздің мерекемізге кімдер келіпті. Жидектер. Саңырауқұлақтар, олар жәй келмеген шығар. Олардың өнерлерін көрейік.
Асқар Жомарт көңіл, жарқын күз,
Сары алтынға малынған.
Жетті міне алтын күз.
Көптен күтіп сағынған.
Күз ханшайымы: Жарайсыңдар, жарайсыңдар!
Күз ханшайымы енді біздің саңырауқұлақтарымыз өз өнерлерін көрсетеді.
Би:«Саңырауқұлақтар»
Қызыл телпек: Біздің жидектеріміз де жай келмепті, оларды тыңдап көрейік. Ортаға құлпынайларды шақырайық!
Қыздар 1)Құлпанайлар (Клубника)
Қызыл телпек: Ал енді біз ортаға таңқұрайларды шақырайық.
Алуа Алтын,сары,қызыл,көк.
Алуан-алуан жапырақ,
Күзгі бақта күлімдеп,
Көз тартады атырап.
Ән: « Күз келді»
Маша:Ал саңырауқұлақтарымыз, ортаға шығайық өнерлерімізді көрсетейік
Алтын күз, алтын күз,
Қарсы аламыз сені біз,
Бақшамызды аралап,
Жемістерін тереміз.
Дамир Күз айы тамаша,
Ән айттық жаңаша,
Би билеп бәріміз.
Қуанайық балаша.
Кирилл Өзі қалпағын жасынан,
Тастамайды басынан.
Ол не? (саңырауқұлақ)
Би: «Жидектер» биы
Күз ханшайымы: Мен жай келмедім! Сендерге ойын алып келдім? Бәріміз бірге ойнайық!
Күз ханшайымы балаларға ойын ойнатады.
Ойын:«Жүгері құрастыру» жинау.
Шарты:Машадорбадағы барлық жүгерілерді жерге төгіп алады. Жерде көп жүгері жатады.Балалар ұлдар мен қыздар болып екі топқа бөлінеді. Кыздар жүгеріден күн құрастырады, ал ұлдар үй құрастырады.Қай топ бірінші болады, сол топ жеңімпаз атанады.
