Дәстүр мен жаңашылдық: Дамытушы орта түсініктері
Мақаламызда мектепке дейінгі білім беру жүйесінің тиімділігін арттыруда «Орта», «Дамытушы орта», «Білім беру ортасы» ұғымдарының маңызы баяндалады. Заманауи қоғамда балалардың дамуы, тәрбиесі және оқыту үрдісінің сапасы осы ұғымдарды терең түсінуге негізделеді. Жаңа тұрғыда қабылданған білім беру бағдарламалары және педагогикалық инновациялардың ықпалы бала дамуындағы ортаның ролін айқындайды.
Бала дамуы үшін айналадағы орта, яғни, оған әсер ететін факторлар (отбасы, білім беру мекемесі, әлеуметтік орта) үлкен орын алады. Дамытушы орта – бұл балаға білім мен тәрбие беруге мүмкіндік туғызатын жағдайлардың жиынтығы. Сонымен қатар, бұл орта баланың тұлғалық дамуына, әлеуметтенуіне, қоршаған әлемді тануына көмектеседі. Дамытушы ортадағы психологиялық-педагогикалық аспектілердің маңызы зор.
Бала өмірінің алғашқы жылдарында осындай ортаның болуы әжептәуір маңызды. Өзінің өмірлік тәжірибесіне негізделген даму үдерісінде бала қоршаған ортасын тек танып қана қоймай, сонымен қатар, тәжірибе жинақтап, білім алуға, ойындарға қатысуға, әртүрлі іс-әрекеттер арқылы танымдық қабілеттерін дамытуға тиіс. Дамытушы орта, сол арқылы, баланы танымға, білімге, жаңа ақпарат алуға, шығармашылық белсенділік көрсетуге итермелейді.
Білім беру ортасы – әлеуметтік құбылыс, ол ұжымдық нормалар, дәстүрлер мен құндылықтармен анықталады. Балалармен жұмыс жүргізудегі инновациялық тәсілдер; әдістемелік жаңалықтар; педагогика мен психологиядағы жаңа бағыттар дамытушы ортада білім берудің жаңа тәсілдерін жүзеге асыруға ықпал етеді. Оған балалардың физикалық, психикалық даму деңгейіне, жас ерекшеліктеріне, қызығушылықтарына, қабілеттеріне және қоғамның талаптарына жауап беретін орта құру керек.
