Орман тұрғындары: жабайы жануарлар әлемі
Сабақтың басты мақсаты — балаларды жабайы жануарлар әлемімен таныстыру. Орман тұрғындары туралы білгендері олардың зейінін жинақтап, қоршаған ортаға, табиғатқа сүйіспеншілік сезімін оятады. Аю, қоян, түлкі және қасқыр сынды танымал жануарлардың ерекшеліктері мен өмір сүру ортасымен танысу арқылы балалардың экологиялық білімдері кеңейеді.
Сабақ барысында балалар жануарларды сипаттау, олардың қоректенуі, мекен ету ортасы жайында түсініктер алады. Бұл ақпаратты алу арқылы олар табиғаттың бағалылығын түсініп, оны қорғауға деген қызығушылықтары артады. Ойын түрлерін пайдалану, жұмбақтар шешу және сұрақ-жауап әдістері сабақтың интерактивтілігін арттырады.
Жануарлардың табиғаттағы рөлін түсіну арқылы балалар табиғат пен адамдар арасындағы байланысты сезінеді. Бұл ақпаратты қабылдай отырып, олар табиғатты қорғау қажеттілігін және оны сақтау жолдарын үйренуге мүмкіндік алады. Сабақ барысында туындаған сұрақтарды талқылай отырып, топтық жұмыс жасау пайдалы әдіс болып табылады.
Сонымен қатар, әрбір жануардың өзіндік сипаттары мен олардың адам өміріндегі маңызын да атап өту маңызды. Мысалы, аюдың киімдері, қасқырдың силуэты, түлкінің ерекше азық-түліктері — барлығы балалардың қиялын дамытады және спектрдегі білімдерін тереңдете түседі. Осындай сабақтар арқылы бала табиғаттың мақтанышына айналады.
Тақырыбы:Орман тұрғындары
Мақсаты: Жабайы жануарлар туралы түсініктерін байыту
Жабайы жануарлардың (аю, қоян, түлкі, қасқыр) сипаттық белгілерін байқай білуге үйрету арқылы зейіндерін дамыту
Балалардың аңдарға қоршаған ортаға сүйіспеншілігін оятып, оларды қорғауға тәрбиелеу.
Әдіс – тәсілдер: түсіндіру, сұрақ — жауап, әңгімелесу, шаттық шеңбер, жұмбақтар, ойын.
Көрнекілік:
— Балалар, бүгін ерекше күн. Біздің сабағымызға қатысу үшін қонақтар келіп отыр, қонақтармен сәлемдесейік.
Жылулық шеңбері: “Біз аңдарды жақсы көреміз”
Қоян қорқақ — сәбізді жақсы көреді,
Түлкі қу — терісі оның әдемі
Аю аңқау — балды жақсы көреді.
Қасқыр батыр, әрі залым келеді.
Тиін жаңғақты шағып жейді.
Бұлардың бәріде бізге тимейді.
Балалар “Біз аңдарды жақсы көреміз” деп хормен және өз қалаулары бойынша жануарлардың ерекшеліктерін айтады
— Балалар, мына өлеңді тыңдайықшы
Табиғатты қолдай біл
Аң құсын да қорғай жүр
Білуіміз керек оны біз
Бізде табиғаттың ұлымыз
Балалар, бұл өлеңде не туралы айтылған екен?
— Табиғат туралы
— Қане барлығымыз қайтадан қайталап жіберейікші.
Ол бізді қоршаған орта, табиғатсыз ешқандай тіршілік жоқ. Ол барлық тіршілік иелерінің ортақ үйі, табиғаттың бізге берер сыйы да көп. Олай болса бүгінгі оқу іс — әрекетінде осы табиғаттың тіршілік иелерінің бірі жабайы аңдармен танысамыз.
— Жабайы аңдар қайда болады?
— Орманда
-Сондықтан,балалар оларды орман тұрғындары дейміз.Ендеше,орман тұрғындарын көру үшін орманға барғыланы келе ме?
Б.-Иә (саяхатқа шығатындарына қуанады,көзімізді жұмамыз)
-Міне балалар орманға да келіп жеттік қараңдаршы орманда ағаштар көп екен. Орманда балалар нелер мекендейді? Дұрыс айтасыңдар балалар! Орманда міне әдемі саңырауқұлақтар да бар екен.
Балалар тыңдаңдаршы бір дыбыс естілетін сияқты. Біреу ақырып жатыр кім екен? Аю екен балалар. Аюдың қолындабалы бар екен. Аю бал жиді екен. Олар далада жан-жануарлармен,құстармен қоректенеді.Үй жануарлары кездессе ұстап,жеп қояды.
Түсі қандай екен?
-Сұры
-Қасқырға қарағанда үлкен бе,кіші ме?
-Үлкен.
-Аю икемсіз,жыртқыш аң.Аюдың терісі бағалы,емдік қасиеттері бар.Аюлар қыс бойы ұйқыда жатады.Аю-медведь
Аю өзімен бірге ойын әкеліпті кәне қарайын.Балалар,жұмбақ екен.Жұмбақты шешсек ,балалар енді қандай аңға кездесетінімізді табамыз екен.
Жұмбақ
«Ұзын құлақ көзі қыли, қорыққан сайын секіреді ылғи». (қоян)
Төрт түліктің қас жауы, түзде жүрген көк сері (қасқыр)
«Құйрығы бұлаң бұлаң етеді, барлығын алдап кетеді.(түлкі)
Кішкентай ғана шапшаң аң? (тиін)
Балалар орманда тағы қандай аңдар жүреді? Дұрыс айтасыңдар! Міне секіріп, секіріп Қоян да келе жатыр екен қараңдаршы.
Балалар қоян не жиді? Қоян — жабайы аң. Оның құлағы ұзын. Төрт аяғы бар. Сәбізді, шөпті жақсы көреді. Қоянның түсі қыста ақ, жазда сұры болады.Қоян-заяц
Балалар тыңдаңдаршы ұлыған дыбыс шығып жатыр. Орманда ұлитын қандай аң?
Б:-Қасқыр
Т:-Қасқыр- Қасқыр — күшті, батыр, ержүрек, ақылы да айласы да бар өте қауіпті жыртқыш аң. Олар далада қоректенеді: жан — жануарлармен, құстармен. Үй жануарлары кездесе қалса, ұстап жеп қояды.Қасқырдың баласы бөлтірік.Қасқыр итке ұқсайды.Қасқыр-волк
-Балалар ағаштың арасымен жортып келе жатқан қандай аң?
-Түлкі
-Түлкінің түсі қызыл,денесі қасқырға ұқсас болып келеді.бірақ қасқырға қарағанда тұмсығы ұзын ба,қысқа ма?
-Ұзын және сүйріктеу.Түлкінің терісі бағалы,жыртқыш аң.Түлкінің қорегі.түрлі құстарды,құстың жұмыртқасын,балық аулап жейді.Түлкі-лиса.баласы-жәутік
Сергіту сәті:»Көлеңке»
Орман тоғайдағы аң құстар,жан-жануарлар серуенге шықты.Қазір солардың қимылын салып көрейік.Көлбең көлбең көлеңкем,көлбең деген көлеңкем .Қане қатар тұрайық,үлкен шеңбер құрайық. Көлбең көлбең көлеңкем,көлбең деген көлеңкем,түлкі қалай жүреді,кім көрсете біледі.Балалар айтылған аңдардың суретін салады.
Бұтақтан бұтаққа секіріп,тиін келеді.Тиін жаңғақты,саңырауқұлақты жақсы көреді.Тиін кішкентай,түсі қызғылт сары.Тиін-белка.
2. Д/О: «Сен білесің бе?»
Аюдың – баласы қонжық
Қасқырдың баласы – бөлтірік
Түлкінің баласы – мыршай
Қоянның баласы – көжек.
Осы аңдардың балалары аналарынан ажырап қалыпты, балаларын слайд бойынша қасына барады.
Балалар көмектесеміз бе?
5. Көрініс: «Бауырсақ »
Балалар Бауырсақ ертегісін сахналап береді.
Жарайсыңдар,балалар.
— Біз қайда болдық?
— Орманда
— Онда нелермен таныстық?
— Жабайы аңдармен
— Сендерге оқу іс- әрекеті ұнады ма?
— Иә
— Балалар, сендерге көп — көп рахмет!
