Күз-береке, күз-мереке!
Бұл құнды материалда «Күз-береке, күз-мереке!» атты мерекенің өтетінін баяндаймыз. Мерекенің мақсаты балаларды күздің сұлулығымен таныстыру, күз туралы білімді кеңейту, табиғатты қорғауға тәрбиелеу. Күз мезгілі табиғат үшін ерекше уақыты, ал балалар үшін бірақ басқа көрініс. Күздің келуімен бірге түрлі жемістер, гүлдер, жапырақтар біздің айналамызды әсемдікпен толтырады.
Мерекенің көрнекіліктері мен тақырыбы жас ерекшеліктеріне сәйкес таңдалады, балалар күзге арналған шығармашылық іс-шараларға қатысады. Ойындар, әндер мен тақпақтар арқылы күздің көркемдігін сезінеді. Мереке барысында балалар күз мезгілін атап өтіп, өздерінің күз туралы білімдерін, өнерлерін көрсетеді. Жапырақ биін биелеп, жұмбақтар шешуге және көңілді ойындар ойнауға уақыт табылады.
Күз - жомарт мезгіл. Арақатынастары мен дағдыларының дамуын қамтамасыз ету үшін балалармен бірге жемістер мен көкөністердің молшылығын сезінеміз. Табиғатпен тығыз байланыста болу, күздің мәдениетінде терең білім алу арқылы балалардың ой-санасын кеңейту. Бұл қатысты тақырып өзекті және тәрбиелік мәні бар, өйткені біз заманауи қоғамда табиғаттың маңызына назар аударуды, оны қорғауды күшейтуіміз керек.
Күз мерекесі балаларға белсенді іс-әрекет пен шығармашылықпен айналысуына мүмкіндік береді. Олар Алтын күзге арнап ән айтып, би билеп, мерекелік көңіл-күйді сезінеді. Мерекенің соңында балалар ертеңгілікті аяқтап, күздің сыйлықтары мен алғыс сөздерін мол халқымыздың дәстүрлеріне сай айтып шығарады. Мерекеден кейін әр бала күзді ерекше сезініп, оны жыл бойы еске алады.
Тақырыбы: «Күз-береке,күз -мереке!»
Мақсаты: Балаларды күздің кереметімен таныстыру, күз туралы түсініктерін кеңейту, тілдерін дамыту, табиғатты қорғауға,аялауға тәрбиелеу.
Көрнекілігі: «Алтын күз» жазуы бар плакат, күз туралы суреттер, себет.
Барысы:
Тәрбиеші: -Сәлеметсіздер ме құрметті қонақтар,ата-аналар!Біз бүгін сіздерді «Күз-береке,күз-мереке» атты ертеңгілігімізді тамашалауға шақырамыз!Қош келіпсіздер!
Мерекесі халықтың
Алтын күзді бастайық
Алтын күзге арналған
Ертеңгілігімізді бастайық-
Ортамызға балаларды шақырып қарсы алайық. (музыкамен «Жапырақ биін» билеп кіреді)
Балалар: Үлкенге де Сіз, Кішіге де Сіз
Құрметпенен Сіздерге бас иеміз біз!(орындықтарына отырады)
Тәрбиеші:-Балалар,қазір мен сендерге бір жұмбақ жасырамын,мұқият тыңдаңдар,тауып көріңдер:
Тоңазып атырап
Көп жеміс піседі
Сарғайып жапырақ
Судырап түседі
Салқын жел соғады
Гүл,жапырақ,шөптер де
Қуарып солады
Айтыңдаршы,балалар
Бұл қай кезде болады?
Балалар: -Күзде
Тәрбиеші:Туған табиғаттың тамаша бір көрінісі күз мезгілі.Айнала сұлуланып,түрлі-түстерге боялып құлпыра түседі.Ағаштардың және басқа өсімдіктердің жапырақтары қызыл,қоңыр,сары болып өзгереді.Сендер қолдарыңа не ұстап келдіңдер?
-Ендеше, бұл жапырақтарды аналарымызға сыйлайық
-Күз айларын атап берейікші.(Қыркүйек,қазан,қараша)
Алдияр: Бірінші қыркүйек
Білімге бастады
Мал мен аң жүр билеп
Құс шарлап аспанды.
Айтұмар:Жаңартқан ғаламды
Жаңбырлы ғажап ай
Осынау заманды
Орнатқан қазан ай.
Нұрали:Мол байлық тергені
Шаттығы қаншалық
Қарашы, өрледі
Қараша ән салып.
Тәрбиеші:-Күз мезгілінің ерекшеліктері туралы балалар не айтар екен?
Іңкәр:Қуандырып біздерді
Өлкемізге күз келді
Кел жемісті алтын күз
Кемелденсін халқымыз.
Айгерім:Жайдарлы күз,жарқын күз
Аяулы күз,алтын күз
Дәнге толы ең дала
Дариядай шалқар күз.
Камилла:Жетті желмен алтын күз
Жемііс жинау салтымыз
Жиып-теріп болған соң
Мол өнімді жинаймыз
Елге бәрін сыйламыз.
(Музыка әуенімен сыныпқа Алтын күз келеді)
Күз:Алтын түске боялды
Тау мен қырқа дала түз
Келдім міне ортаңа
Менің атым Алтын күз.
Тәрбиеші:-Қош келдің,Алтын күз!Төрлет
Береке бақ дарыған
Жомарт көңіл,жарқын жүз
Сары алтынға малынған
Жетті міне, Алтын күз!
Күз:-Сәлеметсіңдер ме,балалар!Иә,мен Алтын күзбін!Қарандаршы,айналаның бәрін алтын түске бояп та қойдым.
Тәрбиеші:-Балалар,күз мезгілі сендерге ұнайды ма?Ендеше күзге арналған өлең,тақпақтарымызды айтайық.Сіз жайланып отырып,балалардың өнерін тамашалаңыз!
Даяна:
Күз де келді, күз келді
Құстар мекен іздеді.
Күз де келді, күз келді
Қондырмайды түзге елді.
Күз де келді, күз келді.
Керек оқу бізге енді.
Мансұр:
Ағаштардан жамырап
Ұшты кенет жапырақ,
Ой, алақай, тамаша,
Шашу шашты жапырақ
Мұрат:
Дала сары киінді,
Самал соқты салқындау.
Қырмандарға үйілді,
Алтын астық-алтын тау.
Аяла:
Астық жеміс жиылды
Алдық өнім сыйыңды
Ардақты куз, мың алғыс
Қамбамызға құйылды
Айзере:
Алтын, сары, қызыл көк
Алуан-алуан жапырақ,
Күзгі бақта күлімдеп,
Көз тартады атырап.
Ілияс:
Құстар қайтты ән салып
Бұлт шарлады аспанды,
Қыс келеді жар салып
Күзгі суық басталды.
Ислам:
Күздің сыйын алайық
Қызығына қарайық
Күзге арнап бәріміз
Әнімізді салайық.
Ән: «Алтын күз»
Ойын: «Кім жылдам» Шарты: Қасықпен картопты теру.Кім көп тереді,сол жеңеді.
Тәрбиеші:-Алтын күз сізді «Жылауық күз» деп аталуыңыздың себебін айтыңызшы?
Күз:Мен өте еркемін.Күзде жаңбыр көп жауатындықтан,мені «жылауық күз» деп те атайды.Келер жылы егін мол болу үшін жаңбырдың көп жауғаны да дұрыс.Әитсе де, менің жомарттығыммен ақ көңілділігімді бәрі де ұнатады.
Назерке:Жаңбыр,жаңбыр жауа бер
Қорықпаймыз біз сенен
Қолымызда қолшатыр
Кел билеші бізбенен.
Би: «Қолшатыр»
Тәрбиеші:-Алтын күз сізді неге жомарт күз деп атайды?
Күз:-Иә,мен жомартпын.
Мереке басы ән болар
Береке басы дән болар-деп,дана халқымыз бекер айтпаған.Мен көктемде еккен мол астықты,жеміс-жидектерді,көкөністерді жинап,қамбарларға толтырдым.Сондықтан
Мені жомарт күз,жемісті күз деп те атайды.
Тәрбиеші: Өнім биыл тамаша!
Көз тоймайды қараса
Сәбіз,картоп,кәдіш пен қып-қызыл піскен қызанақ,қырыққабатқа қарашы
Көкөністер мен жемістер бір кезде жиыла қалып,дауласты.
Көкөністер мен жемістер дауы:
Көкөністер мен жемістер.
Жиналып қаппыз бәріміз,
Қайысымыз ең дәмдіміз?
Ішімізден адамға тиеді көп пайдамыз?
Бұршақ-Айару
Кішкене түймедеймін мен,
Ұнаймын мен бәріне!
Дәмді тағамдарыммен
Сый жасаймын бәріңе!
Қырыққабат-Дина
Мақтанғаннан не пайда?
Менсіз дәмді щи қайда?
Мені қосса самсаға,
Бәрі жейді тамсана!
Сәбіз-Абылай
Кім бар сәбіз шырынын
Жастайынан ішпеген?
Мені жеген адамдар
Кем болмайды күшке де!
Қияр-Елшат
Дәмім тілді үйірген
Мен тұздалған күйімде!
Жаңа піскен кезімде
Жейді бәрі сүйсіне!
Қызанақ-Медина
Піскен кезде қызанақ;
Көз тартар қызыл түсімен.
Бар ма адам сүйсінбей
Томат шырын ішпеген?
Шалқан-Руслана
Кім білмейді шалқанды?
Талайлар маған таң қалды.
Бәріне сый боламын,
Тауыпкөр менен дарханды.
Өрік-Амина
Өрікпін мен, өрікпін
Бау-бақшаға көрікпін.
Баптап мені күткен соң,
Талды бойлап өріппін.
Пияз-Алижан
Боламын мен дәмдеуіш,
Барлық-барлық тағамға.
Көкөністер ішінен
Мен пайдалы адамға.
Шие-Томирис
Шиемін мен, шиемін
Піскенше тон киемін.
Бала келсе қасыма,
Басымды мен иемін.
Картоп-Назерке
Мен ұялшақ картоппын
Мен емеспін мақтанар
Мені жақсы көреді
Үлкендермен балалар!
Бос айтысты қояйық, дауласуды тоқтатайық.
Көкөністер мен жемістер барлығы:
Жиналып қаппыз бәріміз,
Қайысымыз ең дәмдіміз?
Ішімізден адамға тиеді көп пайдамыз?
Тәрбиеші: Көкөністер бәрі де,
Денсаулыққа пайдалы
Мұны жатқа біліңдер, оларды жақсы көріңдер!
Ән: «Күз жомарт»
Тәрбиеші:-Қане,балалар,осындай молшылық күз айында ойындар ойнап жіберейік.
Ойын: «Досыңды тамақтаңдыр»
Ойын: «Егін салу және жинау» Шарты: Сәбізді салып оны жинайды. 4 бала қатысады.
Тәрбиеші:Астық,жеміс жиналды
Қамбамызға құйылды
Ардақты күз мың алғыс
Алдық өнім сыйымды.
Би: «Саңырауқұлақтар»- ұлдар
Күз:-Рахмет,балалар!
Талмай еңбек етіңдер,
Қыстан аман өтіңдер
Барлығыңды қимаймын
Барымды мен сыйлаймын
Міне, менің сыйлығым- (Бір себет жемістер)
Тәрбиеші: -Балалар, Алтын күзді шығарып салайық.Сізге мың алғыс!Бүгінгі сыйлығыңызға көп рахмет.Бізге тағы келіңіз.Біз сізді сағынып күтеміз.
Хормен:Қош сау болыңыз,Алтын күз!
Тәрбиеші: -Осымен «Күз-береке,күз-мереке» ертеңгілігіміз аяқталды,Балалар сендерге көп рахмет. Әрбір отбасыларыңызға бақыт,шаттық,береке,ырыс тілеймін.
