Үй жануарлары: Түйе, Сиыр, Жылқы, Қой, Ешкі
Бұл материалда балаларға үй жануарлары, атап айтқанда, түйе, сиыр, жылқы, қой және ешкі жайлы тереңірек түсінік беруді көздейді. Іс-шараның мақсаты - олардың әрқайсысының ерекшеліктері мен адам өміріндегі маңыздылығын түсіндіру болып табылады. Төрт түлік малдың адам баласына пайдалы жақтарын атап өтіп, оларды күтіп-баптауға тәрбиелеу - адамның әлеуметтік жауапкершілігі. Бұл тұрғыда балалар малды жақсы көріп, оларға деген қызығушылықтарын арттыруға бағытталған.
Түйе - көпшіліктің сүйікті үй жануары, әрі тек мал басы ғана емес, сонымен қатар адамның өміріндегі экологиялық жүйенің бөлігін құрайды. Түйенің сүтін өндіру, оның жүнінен жасалынатын бұйымдар, бұл жануардың пайдалы жақтарын көрсетеді. Түйелер шөл даланың батыры болып табылады, олардың адамзат алдында алатын орны өте жоғары.
Жылқы - кең даланың символы. Ол адамның серігі әрі жүк тасушы ретінде тарихта маңызды рөл атқарған. Жылқы сүтінен - кымыз, еті мен терісінен халық дәстүрінде құрметпен пайдаланылатын өнімдерге айналды. Балаларды жылқыға деген сүйіспеншілікті арттыру мақсатында, оған күтім жасап, тәрбиелеп, жылқының жетістіктері мен маңызын түсіндіру қажет.
Сиыр мен қой - ауыл шаруашылығының негізі. Сүт, ет, жүн - олардан алынатын өнімдер. Сиырдың сүті мен еті, терісі түрлі тағамдар мен бұйымдар жасау үшін маңызды. Қойдың жүнінен тоқылған өнімдер, түрлі өнеркәсіпте пайдаланылатын маңызды шикізат. Балаларға бұл жануарлардың маңыздылығын түсіндіре отырып, оларды күтіп-баптауға баулуға болады.
Ешкі - белсенді әрі қызықты жануар. Оның сүті мен еті де өте пайдалы, сонымен қатар, оның терісі де сұранысқа ие. Ешкінің емдік қасиеттері көп, ал балалар осындай пайдалы нәрселермен танысып, оларға қамқорлық жасауды үйренеді. Төрт түліктің пайдасын түсіну – баланың жан-жақты дамуына септігін тигізеді.
Білім беру саласы: Коммуникация
Бөлімі: Көркем әдебиет
Тақырыбы: Үй жануарлары
Мақсаты: балалардың үй жануарлары түйе.сиыр,жылқы,қой ,ешкі туралы түсініктерін кеңейте отырып, таныстыру.
Дамытушылық: төрт түлік малға не жататынын,өзара ерекшеліктерін,адам өміріне пайдасын ажырата білуін дамыту.
Тәрбиелік: төрт түлік малды күтіп-баптауға тәрбиелеу,оларға қызығушылығын арттыру.
Сөздік жұмыс:Шаттық шеңбері,сұрақ-жауап,ойындар,сергіту сәті
Көрнекі құралдар:Үй жануарларының суреті,слайд
Билингвальді компонент:Үй жануарлары-домашние животные.
Жылқы – лошадь,сиыр – корова,қой – овца,ешкі – коза,түйе – верблюд.
| Іс-әрекет кезеңдері
| Тәрбиешінің іс-әрекеті | Балалардың іс-әрекеті |
| Мотивациялық қозғалыс
| -Сәлеметсіздерме балалар! Ал,енді біз қонақтармен сәлемдесейік: Жылулық шеңбері: Шашы алтын,кози от. Шыга гой кун тезирек Шуакбершижылубермаган, Козы,лагыма,тагытагы,тагы да. | Амандасу үлкенге, Тәрбиенің басы ғой. Ал,қанеки бәріміз, Сәлемдейік үлкенге. Сәлеметсіздерме қонақтар! |
|
Іздену- ұйымдастыру
|
Балалар қазір жылдың қай мезгілі? Куз мезгілінің айлары қандай? Бугинги ауа-райы кандай?
Өткен оку кызметин қайталау. Жабайы жануарларды ерекшелігін атау.. Балалар бүгінгі оқу кызметимиздин тақырыбы үй жануарлары.Жаңа сабақ түсіндіріледі. Уй жануарларына туйе,жылкы,сиыр,кой,ешки,мысык,ит,тауык жатады.Сонын ишинде биз бугин торт туликпен танысамыз. Төрт түлік малға түйе,сиыр,қой,ешкі,жылқы жатады. Туйе-торт туликтин ишинде ен ириси жане ауыр салмакты жануарлардын бири. Туйе куй талгамайды,баска жануарлар жей алмайтын тикенекти,катты осимдиктермен коректенеди.Аркасына май жинайды,оны «оркеш» деп атайды. Жунинен корпе жасап,кеудеше,шулыктар токиды.Сути оте пайдалы. Жылкы-ири, ети оте дамди жануар,жети казынанын бири,киели мал.Ол- кеудели,мыкты жануар.Жылкы озин куткен адамга тез уйренеди,оны таниды.Кымыз- биенин сути,оте шипалы сусын. Сиыр-ири кара,кеудели жануарлардын бири.Туйемен жылкыдан ерекшелиги еки муйизи болады. Сиырдын ети мен сутинен озге онын териси де жаксы багаланады.Былгарысынан неше турли буйымдар жасалып,киимдер тигиледи. Кой-уй жануарларынын бири. Кой ети дамди ари тамактыгы мол. Кой терисин илеп,ондеп жылы сырт киим,тон,аяк киимде тигеди.Алайда уй койы беретин онимнин ен кундысы-олардын жуни.Олардан етик басып,килем,киим,мата токиды. Ешки-оте тынымсыз,уй жануары. Ешкилердин териси калын болады,одан жогары сапалы былгары дайындайды.Ешкинин сутинин емдик касиети мол. Төрт түлік малдың адам өміріне пайдасы орасан зор.Олардың етін жейміз,сүтін ішеміз,құрт,майын,ірімшігін жейміз.Балкаймак-туйе сутинен жасалады.Туси коныр жане саргыш коныр болады.Ол оте дамди болады.Шубат-туйе сутинен жасалады. Сутке уйыткы куйып оны ашытады,жылы жерге койып.Шубатты арким оз калауынша ишеди.Курт-ащы шубаттан жасалады.Оны коюланганша кайнатып,сосын оттан алып муздаган сон алаканымызга салып сыгып жасаймыз.Казир дукендерде сатылатын курттар сиырдын сутинен жасалады.Оны арнайы мамандары курылгыларымен жасайды.Брынза-сиыр сутинен жасалады.Онында озиндик жасалу жолдары болады.Қойдың жүнінен көрпе жасаймыз,тоқыма бұйымдар киеміз.Міне,адам өміріне пайдасы осылай тиеді.Сондықтан малды қастерлеу керек. Малды теппе Акты токпе деген тиым соз бар.
Сергіту сәті: Жазда атамның аулына, Барып едим қыдырып. Бір қошақан алдымнан, Шықты ойнап жүгіріп. Ақмайдайлы аймекен, Шекер мекен бал мекен. Кеттім оны сағынып, Қошақаным қайда екен. Даптермен жумыс:стрелка аркылы енелеримен толдерин косу. Дидактикалык ойын: «Толин тап» Ойын шарты:балалар 3 топка болинеди.1-ши топ кулыншак.2-ши топ ботакан.3-ши кошакан. Кулыншак тобына енелерин. Ботакан тобына толдерин.Кошакан тобына енелеримен толдерин беру.
|
-куз мезгили кыркуйек,казан,караша -салкын
Балалар сұрақтарға жауап береді.
Кызыгушылыкпен тындайды.
Корнекиликтерге карап, назар аударып тындау.
Тарбиешимен бирге кайталау.
Ойынга белсене катысу. |
| Рефлексивті-түзетушілік |
Қорытындылау. 1.Үй жануарларының суретин корсетип аттарын сурау. Мынау не? Мынау не? Мынау не? Мынау не? Мынау не? Толдеринин атын сурау. Оқу іс-әрекетіне белсене қатысқан балаларды марапаттау.
|
Балалардын жауабы.
-туйе -жылкы -сиыр -кой -ешки Қол ұстасып тұрайық, Шеңберді біз құрайық. Көріскенше күн жақсы, Сау-саламат болайық. |
