Абайдың Әбдірахманға арналған шығармаларының ерекшелігі
Сабақтың тақырыбы Абайдың «Әбдіріхман туралы» шығармасы, бұл материалда оқушыларға Абайдың әдебиеті мен философиясындағы тереңдігін түсіндіру мақсатында терең талдау жүргізіледі. Әбдірахман бейнесі арқылы Абайдың адамгершілік принциптері, азаматтық жауапкершілігі мен азаматтық құндылықтар жүйесі жайлы білім беріледі.
Сабақтың мақсаты – оқушыларға Әбдірахман өмірінен түсінік беру, сонымен қатар Абайдың шығармаларының терең мәнін ашып көрсету. Абайдың жазушылық шеберлігі мен оның поэзиясындағы символизмді талдау арқылы, оқушылардың көркем әдебиетке деген қызығушылығын арттыру бағытында жұмыс жүргізіледі.
Топтастыру, сұрақ-жауап және «ой шақыру» әдістері арқылы, Абайдың «Әбдіріхман туралы» шығармаларының философиялық, рухани тұстары мен поэтикалық мәні тереңірек қарастырылады. Оқушылар Абайдың халықтың мұңы мен зары туралы айтқан ойларын, әр өлеңнің тарихи контекстін, Абайдың жеке өмірімен байланысын зерттеу арқылы, ақынның шығармашылығына тереңірек үңілетін болады.
Сонымен қатар, сабақ барысында Әбдірахман жайлы шығарылған өлеңдердің мазмұны мен формасына ерекше назар аударылып, оқушылардың поэзияны талдай алу дағдыларын дамыту көзделген. Өздері таңдаған өлеңдер бойынша жинақталған білімдерін көрсету үшін, оқушыларға шығармашылық тапсырмалар да беріледі.
Сабақтың тақырыбы: Абай. «Әбдріхман туралы»
Сабақтың мақсаты:
1.Білімділік: Әбдрірахман өмірінен мағлұмат беру,өлеңдерге талдау жасау арқылы Әбдірахман бейнесін ашу.
2.Дамытушылық: Абай шығармалары туралы білім-дағдыларын дамыту,таным-түсініктерін кеңейту.
3.Тәрбиелік: Абайдың Әбдірахманға арналған өлеңдері арқылы оқушыларды адами қасиеттерге тәрбиелеу,азаматтық бейнесін ашып,үлгі-өнеге алуға шақыру.
Сабақтың түрі: Жаңа сабақ
Сабақтың әдісі. «Ой шақыру»,топтастыру әдісі,сұрақ-жауап,әңгімелеу
Көрнекілігі:Әбдірахман суреті,қима қағаздар
Сабақтың өтілу барысы
1.Ұйымдастыру кезеңі
А) Оқушылармен сәлемдесу
Ә)Оқу құралдарын түгелдеп,сабаққа әзірліктерін қадағалау
2.Оқушы білімін тексеру
А)Поэзия минуты «Адамның кейбір кездері» оқушылардан жатқа сұрау.
Ә)Ой толғау:өлеңдегі ақынның жан дүниесі,болмыс-бітімнің суреттелуіне жүрек лүпілі,жан сыры,жүрекке қозғау салар күш жөнінде сыр.
Б)Өлеңнің өмірдің көлеңкелі жақтарын аямай әшкерелейтін оқушыларға аңғартып,халықтың мұңы мензары Абайдың басты қасіреті екенің айтып қорытындылау.
3.Сабақтың мақсаты:
Абайдың Әбдірахманға арнап жазған өлеңдңрімен таныстыра отырып,Әбдірахман туралы мәлімет беру.
4.Жаңа сабақты түсіндіру
А)Әкесінің ой қиялына,әлеуметтік көзқарасына,ақындық шабытына Әбдірахманның рухына дем беріп,ақылшысы,сырласы да бола білгені туралы мағлұмат беру.
Ә)Әбіш науқастанып жатқанда келген хабарды естігенде Абайдың «Я,құдай бере гөр...» өлеңін мәнерлеп оқу.
Б)Ізденіс жұмысы.Оқушыларға Абайдың Әбдірахманға арнап жазған өлеңдерінен өз таңдаулары бойынша жаттау тапсырылған.
-Абай Әбдірахманды қай өлеңіне тоық адам болуға асық,соны қасиет атаулыны бойына дарытқан жаңа ұрпақтың өнегелі бейнесі ретінде тұлғаланған.
-«Жаңа жылдың басшысы-ол...» өлеңінде
В)Абайдың Әбдірахманға арнап жазған хат-өлеңдер,жоқтауларын оқушыларға таныстыру,оқулықта берілген үш өлеңінен ақынның қайғысын,баласына деген ыстық махаббатың сездіре отырып мәнерлеп оқып беріп,талдау жасау.
-«Әбдірахман өлгенде» 1895 жылы жазылған.Әрқайсысы төот тармақты бес шұмақтан тұрады.Өлең 6-8 буынды шалыс ұйқас үлгісімен жазылған.Орыс,қарақалпақ,қырғыз,өзбек,ұйғыр тілдеріне аударылған.Ақын Аетербургте білім алған баласының халық игілігі үшін қызмет ете алмағандығына құса болғанын айтады.
-«Әбдірахман өлгенде» 1895 жылы жазылған.Көлемі 18 жол.Өлең жолдарында Әбдірахманның елден ерек қадір-қасиеті барынша қамтылған.
5.Жаңа сабақты түсінгенін тексері.
Өлеңді оқушыларға мәнерлеп оқыту.
+Талаптың мініп тұлпарын,тас қияға өрледің деген бейнелі сөздердің мән-мағынасын қалай түсінесіңдер!.
6.Жаңа сабақты бекіту.
Топтастыру әдісі бойынша
7.Үйге тапсырма
«Абай өлеңдері туралы ойларым» атты тақырыпта шығарма жазу.
