Өнегелі тәрбиенің негіздері: ата-аналарға кеңес
«Өнегелі тәрбие отбасынан басталады» деген ұстаным біздің қоғамымыздағы отбасылық мәдениеттің маңызды бөлігі болып табылады. Бала тәрбиесі – ата-аналардың басты міндеті, себебі олардың міндеті – балаларын дұрыс бағытта тәрбиелеу, оларға құнды білім мен өмірлік дағдыларды үйрету. Әл-Фараби айтқандай, «Рухани тәрбие берілуі керек» – бұл ұстаным бала үшін өмір бойы жетекшілік ететін қағида болып табылады.
Баланың айналасында өсіп келе жатқан ортасы, оның тәрбиесінде шешуші рөл атқарады. Ата-аналардың балаларымен араласуы, оларға дұрыс тәрбиелік үлгі көрсетуі керек. Мысал ретінде, «Ата көрген - оқ жонар, Ана көрген – тон пішер» деген қазақ мақалын келтірсем, ұрпақ тәрбиесі ата-бабамыздан бері келе жатқан дәстүр екені даусыз. Ата-аналар, өз бала тәрбиесінде үлкен жауапкершілікке ие екенін түсінулері қажет.
Бала тәрбиесі – бұл тек білім беру емес, сонымен қатар, оларды адамгершілікке, жауапкершілікке, еңбекке тәрбиелеу. Балаға күнделікті өмірде өз-өзіне сенімді болуға, айналасындағы адамдармен дұрыс қарым-қатынас орнатуға көмектесу өте маңызды. Баланы тәрбиелеу – бұл ұзақ және күрделі процесс, оған уақыт пен еңбек қажет.
Еліміздің тұрақтылығы әр отбасындағы тәрбиенің беріктігіне байланысты. Отбасының береке-бірлігі, ата-ана мен бала арасындағы қарым-қатынастың дұрыстығы – барлық нәрсенің бастауы. Мемлекетіміздің болашағы бүгінгі ұрпақтың қолында, сол себепті, ата-аналар балаларын қажетті құндылықтарға тәрбиелеуі керек. Н. Назарбаевтың «Еліміздің болашағы бүгіннен басталады» деген сөзі осыған айқын мысал.
«Өнегелі тәрбие отбасынан басталады»
Ата-аналарға арналған кеңес
1".... Адамға ең бірінші білім емес, рухани тәрбие берілуі керек, тәрбиесіз берілген білім - адамзаттың қас жауы, ол келешекте оның барлық өміріне апат әкеледі..."(Әл – Фараби) - дегендей балаға әуелі білімнен бұрын, тәрбие берілуі тиіс.
Балаға анықтама беретін болсақ
Бала - жасы кәмелетке толмаған, жан - жақты тәрбиені қажет ететін, болашағынан көп үміт күттіретін жеке тұлға олай болса, балаға тәрбие берушілер
Бала:
Жанұя, ата - ана
Ортасы, жолдастар
Мектеп мұғалім
Осының ішінде бүгін ата - ана, жанұя тәрбиесіне тоқталып өтсек.
«Адамның бір қызығы бала деген» Абай айтқандай, бала адамның да өмірдің де қызығы. Ата - ана - тәрбие өнегесі, сондықтан, мынадай қазақ мақал мәтелдері ертеден жатталып, айтылып келеді.
«Ата көрген - оқ жонар,
Ана көрген - тон пішер,
Баланың ұяты - әкеге,
Қыздың ұяты - шешеге»
Баласының келешегін ойлаған ата - ана өз мекенін ауыстыруға дейін барып жатады.
«Ұлың жақсы болсын десең, ұлы жақсымен көрші бол, қызың жақсы болсын десең, қызы жақсымен көрші бол» деген өнегелі сөз де содан шықса керек.
Бала тәрбиесі туралы сөз ете қалғанда «Алты айлық баласын тәрбиешіге әкелген ата - анаға, сіз балаңыздың 1, 5 жыл тәрбиесін өткізіп алдыңыз, баланы іштен тәрбиелеу керек» деген еврей халқының мысалын келтіріп жатамыз.
Бала тәрбиесі - қиын да күрделі процесс. Біз баламыздың тәрбиелі де өнегелі болып өсіп, өз қатарының алды болғанын қалаймыз. Бірақ баламызды осы мақсаттарға сай тәрбиелеу үшін үлкен еңбек, күш - жігер қажет екенін бәріміз білсек те, мойнымыз жар беріп, бала тәрбиесімен айналыса бермейміз. Кейін баламыз есейген сәтте, «сен маған тартпағансың, мынаны олай істемедің, ананы бұлай істемедің, ештеңеге қырсызсың» деп кінәлап жатамыз.
Еліміздің көркейіп, өркениетті елдің қатарына қосылып, халықаралық деңгейге шығуы бүгінгі ұрпақ бейнесімен көрінеді.
Шығыс ғұламасының бірі болып саналатын Жүсіп Баласағұнның дастандарында отбасы тәрбиесі көп айтылады.
Мемлекеттің беріктігі тек ел билеуші қайраткерлерге әділ заңға, күшті әскерге ғана емес, әр отбасының беріктігіне байланысты екендігін сипаттайды.
Оның ойынша: отбасы беріктігі жаңа жар таңдаудан басталады және өнегелі отбасында ғана өнегелі ұрпақ тәрбиеленеді.
Елбасы Н. Назарбаев «Еліміздің болашақта гүлденуі бүгіннен басталады» баяндамасында отбасының беріктігі, жұбайлардың бір - біріне, ең бастысы, балаларының алдындағы жауапкершілігі де көп нәрсеге байланысты. Ата - аналар балаларына, ал балалары ата - аналарына қамқор болуға тиісті деп атап өткен.
ҚР - ның Конститутциясы да «Балаларына қамқорлық жасау және оларды тәрбиелеу ата - ананың құқығы әрі парызы деп көрсетілген».
