Китапка мәхәббәт тәрбиялибез
Китап уку - балалар өчен бик мөһим процесс, ул аларның фикерләү сәләтен, иҗади кыйммәтләрен формалаштыра. Күп вакытта, ата-аналар яки өлкәннәр, балаларына китап укырга мәҗбүр итә. Ләкин вакыт, сабыйның китапка мәхәббәтен дөрес итеп тәрбияләү, аларның белем һәм аңларын киңәйтү өчен принципиаль әһәмияткә ия. Безнең тәкъдим иткән 7 адым – китап укырга мәхәббәтне тәрбияләүдә иң әһәмиятле аспектларга игътибар итәргә ярдәм итә.
Беренче адым – үзегездән башлагыз. Китап уку өстенлекле булган гаиләдә балалар, әлбәттә, китапка каршылыксызрак карый. Укырга яратмаган әти-әниләр арасында үстелгән балалар китапка күп вакытта кызыксынмый. Ш therefore, балаларда китапларга мәхәббәтне тәрбияләү өчен, әти-әниләрнең үзләре китап укуны кызыклы итәргә тиеш.
Икенче адым – укыган әсәрләр турында балага сөйләү. Аларга шәһәр, вакыйгалар, хисләр белән бүлешеп, китап уку кызыклы булуын аңлатыгыз. Укыган һәм күңелгә яткан урыннарын кычкырып укып, сез балаларыгызның кызыксынуын арттырасыз. Мондый аралашу – ике арада мәхәббәт хисен ныгыта һәм бер-берең белән бәйләнешне көчәйтә.
Өченче адым – китапны бала яраткан рәвештә тәкъдим итегез. Әкият укыганда, бала сезнең тыңлый, аңлый, һәм киләчәктә дә укырга теләячәк. Яшүсмер баланы укырга чыгара алыр өчен, игътибар белән тыңлап, нәтиҗәләр белән уртаклашу мөһим. Балалар үзләре укыганда да, әти-әниләр алдында ихлас булырга тырышыгыз.
Дүртенче адым – мәҗбүр итмәгез. Балага китап укуны катлаулы, аннары күңелсез итеп күрсәтсәгез, ул китап укуны яңа эше буларак кабул итәр. Ягъни, мәжбүр итү юлы белән үзегез җавапсызлыкка юл ача аласыз - китап укуның алай ук күңелле булмавы турында уйларга мәҗбүр итәсез.
Бишенче адым – балага сайлау мөмкинлеге бирегез. Китап кибетендә балаларыгыз укырга теләгән китапны үзе сайласын. Кызыксындыру шаблоннарын үстерү өчен вакыт-вакыт аларның сайлавы шушы мөмкинлекне сиздерерәләр. Сайлавы начар китап булса да, балагызның укырга теләге сезгә күп файда китерергә мөмкин.
Алтынчы адым – һәр нәрсәнең үз вакыты. Бала өчен уку вакытында көндезгедән дә рәхәтлек таба ала. Аның кызыксынуы вакытында сөйләшүләр буенча анализ ясарга кирәк, чөнки бу аңа киләчәкта укырга теләге өсти.
Җиденче адым – бала теләкләрен хөрмәт итәргә өйрәнегез. Бала укыган әйберләр арасында бу нәрсәләрне минемчә анализлап, шәхси хисләрен тотарга. Бала балалары өчен ихтинарлы, күңелле һәм җанлы дияргә мәҗбүр итә. Аның укыганнары турында шундый тәкъдим белән сүз алышу яңа китап уку хисенең дәвасы.
Китапка мәхәббәт тәрбиялибез
Мәхәббәткә 7 адым
Беренче адым.
Үзегездән башлагыз. Өлкәннәр укырга яратмаган гаиләдә баланың китапка мөкиббән булуы бик шикле. Кайберәүләр моның белән килешмәскә дә мөмкин. Тик тумас борын китап ярата башлаучы сабыйлар бик сирәк. Калганнарда исә китапка мәхәббәтне тәрбияләргә кирәк.
Икенче адым.
Укыган әсәрегез турында балага да сөйләгез. Әгәр ул аңлардай икән, иң кызыклы урыннарын кычкырып укырга мөмкин. Сабыйда үзе укыган әсәрләр, туган хис-кичерешләре белән уртаклашу теләге уятырга тырышыгыз. Буш вакытыгызда исә бала яраткан әкият яки хикәяне чиратлап укый аласыз.
Өченче адым.
Бала яратып укысын дисәгез, үзегез дә бик теләп аңа йоклар алдыннан әкият укыгыз. Ул үзе укый белгән очракта да кычкырып укырга иренмәгез. Тик бу эшне иртәрәк башларга онытмагыз. Укыганнарыгыз турында фикер алышырга да вакыт калсын. Сабый кара, күңелсез хәрефләр артында әллә никадәр серләр яшеренгән могҗизалы дөнья барлыгын аңларга тиеш.
Дүртенче адым.
Мәҗбүр итмәгез. Балагызны «Телевизор каршында күпме утырырга була, әнә, китап укы!» яисә «Өч бит укымыйча урамга уйнарга чыкмыйсың» дип күпме генә ачулансагыз да, ул китап ярата башламаячак. Алай гына да түгел, ул китап укуны җәза буларак кабул итәчәк.
Бишенче адым.
Балага сайлау мөмкинлеге тудырыгыз. Өйдә аны кызыксындырган темага китаплар булсын. Китап кибетеннән балагыз сайлаган китапны сатып алыгыз. Бәлки, ул басма сезгә ошап та җитмәс, тик нәрсәдәндер башларга кирәк бит. Сез тәкъдим иткән Мәһдиев һәм Миңнуллиннарны укудан баш тартса да, китапханәдән үзе алып кайткан очкыч һәм танклар турындагы басмаларны балагыз күз йөртеп булса да чыгачак..
Алтынчы адым.
Һәр нәрсәнең үз вакыты. Үзегезнең бала чакта юрган астында фонарь яктыртып укыган китабыгызны хәтерлисезме? Белмәмеш турында идеме ул, мушкетерлар хакындамы? Һәркемнең яраткан китабы була. Тизрәк аның ахырына барып җитеп, вакыйганың ни рәвешле төгәлләнгәнен беләсе килә. Укып бетергәч исә, нигә бетте инде, дип куясың. Нәкъ менә шул китаптан соң тагын да кызыклырак әсәр табасы килү теләге туа башлый. Сабырлыгыгызны җыеп, балагызга әнә шул беренче кадерле китапны табарга ярдәм итегез. Дусларының нинди китаплар укуын сораштырыгыз.
Җиденче адым.
Балагызның теләк-фикерләрен хөрмәт итәргә өйрәнегез. Ул журналлар укырга яратамы, энциклопедияләр белән кызыксынамы – укыганнары турында чын күңелдән сораштырыгыз. Әмма бу өй эшен тикшерүне хәтерләтергә тиеш түгел. Сорауларыгыз ясалма булмаса, балагыз тагын берәр кызыклы әйбер укып, сезгә сөйләргә тырышачак. Үзегез дә балагызга укыганнарыгыз турында сөйләгез. Мондый әңгәмәләр вакытында сабыегызны мактарга онытмагыз!
