Ж дыбысы мен әрпі: Сауат ашу сабақтары
Білім беру саласындағы «Сауат ашу және жазу» пәні арқылы балалар Ж дыбысымен танысуға мүмкіндік алады. Сабақтың негізгі мақсаты - осы дыбыстың дұрыс айтылуын, дыбысталу артикуляциясын меңгеру. Бүлдіршіндер Ж дыбысын басқа дыбыстардан айыра алуға, сөздерге дыбыстық талдау жасап, оларды буындарға дұрыс бөлуге үйренеді.
Сабағымызда түрлі әдіс-тәсілдер қолданылады: сұрақ-жауап, түсіндіру, ойын түрлері, көрнекілік, жұмбақтар және ребустар шешу. Әрбір әдіс арқылы балалардың ойлау қабілеттерін дамыту, заттардың атауын білу, жазу дағдыларын қалыптастыру басты назарда болады. Оқу іс-әрекеті ойыншықтар, суреттер мен кеспе әріптер арқылы жүргізіледі.
Оқушылар «Алма жинау» дидактикалық ойынында дыбыстық талдау жасауды үйренеді. Бір кездері алма ағашындағы алмаларда жазылған дыбыстарды көру арқылы, балалар өзі сөздер құрып, оларды буынға бөлу арқылы оқу процесіне белсене қатысады. Сонымен қатар, тіл ұстарту жаттығулары мен жазу жұмыстары арқылы балалардың жазу дағдыларын дамытуға бағытталған жаттығулар орындалады.
Сергіту сәттері мен ойын элементтері сабақтың көңілді өтуіне септігін тигізеді. «Ж» дыбысы бар сөздерді табу, жұмбақтар шешу - балалардың ағзасын қозғалысқа келтіреді, олармен бірге үндестік, ырғақ сабақтары өтеді. Сабақтың соңында баланың алған білімдерін бекіту мақсатында қорытынды сұрақтар қойылады.
Білім беру саласы:Қатынас.
Ұйымдастырылған оқу қызметі:Сауат ашу және жазу.
Тақырыбы:Ж дыбысы және әрпі.
Мақсаты:ж дыбысының айтылу, дыбысталу артикуляциясымен
таныстыру.Ж дыбысын басқа дыбыстардың ішінен айыра білуге ,
сөзге дыбыстық талдау жасауға,сөзді буынға дұрыс бөлуге үйрету.
Сурет арқылы заттың атауын білу ,ойлау қабілеттерін арттыру.
Жазуға қолдарын жаттықтыру.
Әдіс іс-тәсілдері:сұрақ-жауап,түсіндіру,ойын,көрнекілік,жұмбақ,
ребус шешу,т.б.
Оқу іс-әрекетінің көрнекілігі:ойыншықтар,суреттер,кеспе әріптер,әртурлі текшелер.
Оқу іс-әрекетінің барысы:
І. Ұйымдастыру кезеңі.
-Балалар,бүгін ауа райы қандай?
-Ауа таза екенін қайдан білдіңдер?
-Өте жақсы,балалар.Ал енді аптаның қай күні?
-Ендеше жұма күнді қандай күн деуші едік?
-Көңіл күйіміз қалай?
-Ендеше, балалар ,осы жақсы көңіл күйімізбен сабағымызды
бастайық.
-Балалар,біз бүгінгі күнге дейін бірнеше дыбыстармен таныстық.
-Дыбыстар нешеге бөлінеді?
-Қандай болып екіге бөлінеді?
-Олай болса мен бұрын танысқан дыбыстарды көрсетемін,
оларды айтамын.Егер мен көрсетіп атаған дыбыс дауысты дыбыс
болса қызыл текшелеріңді,дауыссыз дыбыс болса көк текшелеріңді
көтеріңдер.
ІІ. Негізгі бөлім.
«Алма жинау» дидактикалық ойыны.
Мына алма ағашында алмалар пісіп тұр екен. Әр алманың артында дыбыс таңбасы (әріп) жазылған, дыбысты атап, сол дыбысқа байланысты сөз құрап, мына үлкен себетке саламыз.
Аталған сөздерде буынға бөлу.
Тіл ұстарту жаттығуы.
Жа-жа-жа
Менің атым – Қожа.
Дәптермен жұмыс.
а)Әже, жолбарыс, морж сөздеріне дыбыстық талдау жасатып, с дыбысының орнын ажыратқызады.Ждыбысының сөздің басында, аяғында, ортасында келетін сөздерді ойлатамыз. Дәптердегі буындарды, сөздерді құратып оқытады. Барлығы хормен қайталап оқытамыз.
ә)Жазу жұмысы. Үлгі бойынша ждыбысының кіші және бас әрпін жаздырамыз.
Жұмбақ жасыру.
Күндіз бәрі қашады
Түнде аспанды басады. (Жұлдыз)
Ішіне тамақ салынған,
Есігі тастай жабылған. (Жұмыртқа)
Суреттер: жылқы, жапалақ, жұлдыз, көжек, морж.
Енді, балалар, осы сөздеріңе текшелеріңмен дыбыстық талдау жасайық. Неше дауысты, неше дауыссыз екенін ажыратып анықтайық.
Өте жақсы, балалар. Енді қолымызды шапалақтап ұру арқылы осы сөздерді буынға бөлейік.
Сергіту сәті.
Топ-топ басайық,
Жалаудан күн жасайық.
Жаса-жаса жарқын күн,
Жаса-жаса алтын күн.
Ждыбысы бар сөздерді атату. (жылқы, жолбарыс,жылан,жүзік)
ІІІ. Қорытындылау.
Балалар, бүгін қандай дыбыспен таныстық?
Ж дыбысы дауысты ма, дауыссыз ба?
Өте жақсы, балалар.
Осымен бүгінгі сабағымызды аяқтаймыз.
