Ас атасы нан: Балаларды диханшылық еңбегімен таныстыру
Дәл осы оқу іс-әрекеті арқылы балаларға жағымды эмоциялар сыйлап, диханшылық шеберлігінің негіздері мен нанның өміріміздегі маңыздылығын сипаттаймыз. «Ас атасы нан» тақырыбы елімізде ауқымды түрде танымал, сол себепті балаларға қызықты әрі ақпараттық мазмұнды жеткізу мақсатында әртүрлі интерактивті ойындарды және көрнекі құралдарды қолданамыз.
Бастапқы кезеңде балалар түрлі мазмұнды суреттер көмегімен диханшылардың көктем мезгіліндегі еңбегімен танысады. Көктем - егістік алқаптарында әр түрлі дақылдарды егу үшін ең қолайлы уақыт, сондықтан балаларға диханшылардың егінді қалай күтіп-баптайтынын және жинайтынын көрсету маңызды. Осы кезеңде балалармен серуендеу ұйымдастырып, көктемнің сұлулығын байқап, жаңа сөздермен танысуды көздейміз.
Келесі кезеңде, балалардың назарын нанның түрлеріне аударып, нанның пісірілмес бұрынғы процестері жөнінде әңгімелемекпіз. Нанның өсімдіктерден басталатынын көрсетіп, ұн әзірлеу, комбайнмен орып алу, наубайханада пісіру сияқты кезеңдерді түсіндіреміз. Бұл балалардың нанының дастарханға қалай келетінін толық түсінуіне мүмкіндік береді. Оқу барысында жұмбақтар мен мақал-мәтелдерді қолдана отырып, балалардың сөздік қорын да байытамыз.
Сондай-ақ, дидактикалық ойындардың көмегімен балалар түрлі сөздермен сөйлемдер құрау арқылы тіл байлығын дамыта алады. Ойын барысында балалар үлкен қызығушылықпен қатысады, себебі олар өздері жаңа нәрселерді үйренгенін сезінеді. «Нан - еңбекпен келеді» деген сөзді ұстана отырып, еңбекке деген құрметті арттыруға тырысамыз. Оқу іс-әрекеті барысында балалар елдегі нанның қашан, қалай пайда болатыны және оның маңыздылығы туралы жақсы түсінікке ие болады.
Білім беру саласы: Қатынас.
Бөлімі: Тіл дамыту.
Тақырыбы: «Ас атасы нан».
Мақсаты: Балаларды диханшылардың көктем мезгіліндегі еңбегімен таныстыру, дайын нан дастарханға қандай жолмен келетінін мазмұнды суреттер, дидактикалық ойындар бойынша түсіндіру. Мақал-мәтелдерді, тыйым сөздерді, тақпақты пайдалана отырып, балалардың сөздік қорын, тіл байлығын дамыту, еңбекті құрметтеуге тәрбиелеу.
Алдын –ала жүргізілетін жұмыстар: Мазмұнды суреттер көру. Саябаққа серуенге шығып, көктем мезгілін бақылау. Көркем шығармалармен таныстыру.
Көрнекіліктері: нанның түрлері, бидай, комбайн диірменнің суреті.
Сөздік жұмысы:Диханшы, комбайыншы, наубайхана ,элеватор,бидайық.
Әдіс –тәсілдер: көрсету,түсіндіру, сұрақ-жауап,жұмбақ, мақал-мәтел, сергіту сәті, ойын.
Балалар шеңбер бойымен тұрады.
-Балалар, қараңдаршы, бүгінгі күн кешегі күннен ерекше шуағын төгіп тұрған сияқты, өйткені жер бетіндегі тіршіліктің барлығы осы күннен нәр алады.Қәне, біз де алтын күннен нәр алайық, жылу алайық, сол жылуды бір- бірімізге таратайық.
-Өте тамаша.Бойымыз жылынып, көңіліміз көтеріліп қалған сияқты.
-Балалар, сендер жұмбақ шешкенді жақсы көресіңдер ме?
Балалар , бүгінгі оқу іс-әрекеті жұмбақтың шешуінің жауабы.
Күрең қызыл түсі бар,
Тағамдардың асылы,
Қуат берер күші бар.
-Дұрыс.
Балалар алақандарын күн тосып, жылытып, содан кейін үрлеп бір-біріне жылуды таратады.
-Жақсы көреміз.
-Нан
Ұйымдастырушылық-ізденістік
Балалар бүгінгі оқу іс –әрекетінің тақырыбы «Ас атасы нан».
Балалар қазір жылдың қай мезгілі?
-Дұрыс.
-Көктем мезгілі неше ай болады?
-Ай аттарын айтып беріңдерші?
-Дұрыс айтасыңдар.
-Көктемде адамдар қандай еңбектермен айналысады.
Балалар, мына суреттен нанның қандай түрлерін көріп тұрсыңдар? Атап беріңдер.
-Нанды неден пісіреді?
-Ұнды қалай жасайды? суреттерді көрсетіп әңгімелету.
-Нан , алтын астық туралы қандай өлең, тақпақ білесіңдер?
-Балалар , сендер нанның біздің ақ дастарханымызға қалай келетінін білесіңдер ме?
Сөдік жұмысын жүргізу.
-Балалар , дихан сөзін қалай түсінесіңдер?
-Дихан- егін шаруашылығымен айналысатын адам.
-Дихан көктемде егістікке егін-бидай, қарабидай, арпа, жүгері, сұлы, т.б. егеді. Оны жаздай күтіп баптайды. Күзде егіс даласында бидайды комбайынмен орады, жинайды, бастырады. Жүк машинасымен тасиды.Қырманға әкеліп, тазалап, кептіреді. Содан соң элеваторға жібереді. Элеватор-бидай сақтайтын қойма, онда бидайды көп жылдар бойы сақтауға болады. Одан диірменге жібереді Диірменшілер ұн тартады.(Элеватор, диірменнің суреттері көрсетіледі). Ұнды наубайханада наубайшылар әртүрлі нан пісіреді. Ыстық нан,ұн дүкендерге түседі. Дүкеннен нанды, ұнды сатып аламыз. Анамыз ұннан бауырсақ, шелпек, нан, тоқаш т.б .пісіреді.
Сергіту сәті.
Жайқалады ақ бидай,
Басын иіп аққудай.
Трактор мен комбайн
Жүргізуге мен дайын.
Дидактикалық ойын: «Ойлан тап»
Шарты: А,т,а,с,ы дыбыстарынан басталатын сөздерге сөз құрату.
А-ана, алма,...
Т-таң, тамаша,...
А-алқа, апа,...
С-сұлу,сөз,...
Ы-ыс,ық,...
Комбайн, Наубайхана,Наубайшы, Диірмен сөздерін қатыстырып сөйлем құрату, буынға бөлу.
-Көктем.
-Үш ай.
-Сәуір,Мамыр,Маусым.
-Жер жыртады, бидай егеді.
-Балалар өздері білетін тақпақтарын айтады.
Нан қоқымын шашпаңдар,
Жерде жатса баспаңдар.
Теріп алып қастерлеп,
Торғайларға тастаңдар.
Нанда өмірдің иісімен мен дәмі бар,
Нанда адамның еңбегімен ары бар.
Нан-өмірдің ана сүті, арқауы.
Нансыз жерде қай өмірдің сәні бар.
-Дүкеннен мамам сатып әкеледі.
-Қолдарын жоғары көтеріп тербеледі.
-Бастарын иеді.
-Қолдарын алға созып, тракторды жүргізеді.
-Қолдарын айналдыра комбайнды жүргізеді.
-Балалар ойынды қызығушылықпен ойнайды.
-Балалар сөйлем құрайды.
Рефлексиялық-түзетушілік
Міне балалар нан жеу үшін қаншама еңбек ету қажет.
Нан еңбекпен келеді. Енді осы еңбек туралы мақал –мәтелді,тыйым сөздерді еске түсірейікші.
Нанды бір қолмен сындыруға болмайды.
Кемтар адам ғана нанды бір қолмен сындырады.
«Еңбек бәрін де жеңбек».
«Не ексең соны орасың».
«Еңбек етсең ерінбей, тояды қарның тіленбей».Оқу іс-әрекетіне қатысқан балаларды мадақтау.
-Балалар қайталайды.
Күтілетін нәтиже:
Орындайды: берілген суретке әңгіме құрауды.
Түсінеді: тақпақ мазмұнын, көліктердің әр салада пайдалануын.
Қолданады:ойын барысында сөз, сөйлем құрай білу дағдыларын.
