Юл буйлап сәяхәт: Кечкенәләр өчен күңел ачу кичәсе

« Юл буйлап сәяхәт “
/ Икенче кечкенәләр төркеме өчен күңел ачу кичәсе /

Тәрбияче: Балалар , без бүген сезнең белән юл буйлап сәяхәт итәрбез. Без барасы юл бик озын , шуңа күрә безгә автобуска утырып барырга туры киләчәк. Автобусны көтү өчен , тукталышка барырга кирәк. Менә – тукталыш. Автобус төшерелгән билге тора. Нәкъ шул билге булган урында гына автобус туктый. Утырырга утыргыч та – скәмия дә бар. Әйдәгез утырыйк та , автобус көтик.
Кирлемән: / йөгереп керә / Ха – ха – ха ! Нәрсә көтәсез? Автобус көтәсезмени? Сезгә автобус булмаячак. Чөнки мин автобусны да , светофорны да бик ерак яшердем. Менә шуңа күрә сез бернинди дә сәяхәткә бара алмаячаксыз.
/ Кирлемән китә /
Тәрбияче: Балалар , сез Кирлемәннән курыктыгызмы?
Балалар: Юк , курыкмадык.
Тәрбияче: Алай булгач , без автобус белән светофорга ярдәмгә әзер.
/ Көй астында елаган кыяфәт белән “ автобус” керә. Аның күкрәгендә кире ягы белән әйләндерелгән автобус рәсеме. Кулында – руль. Ул алып баручы белән балалар янына тукталышка килеп туктый/.
Тәрбияче: Син кем буласың?
Автобус: /бала/ Мин – бер транспорт төре булам. Мине Кирлемән сихерләде. Шуңа күрә миңа беркем дә утырып йөри алмый. Менә минем кулымда табышмак , кем шул табышмакның җавабын әйтә , шул минем исемемне беләчәк.
/ “ Автобус” алып баручыга табышмак язылган кәгазъ бирә/.
Тәрбияче: Нинди гаҗәп бер өй бу?
Һәр ягы тәрәзәле!
Аяклары – резина ,
бар ашаганы – бензин.
Бу нинди транспорт булыр икән?
Балалар: Автобус.
Тәрбияче: Әйе , балалар , бу автобус. Автобуска утырганчы , автобусны төзәтеп , тәртипкә салыйк әле.
Физминутка / музыка астында үткәрелә /
1.Кулга чүкеч , ачкыч алып ,
тәгәрмәч төзәтәбез./ кулга кулны бәрү /
2.Көчебезне жәлләмичә ,
сулыш та тутырабыз./ ш – ш – диеп чүгәләү/
3.Чиста – якты булсын өчен ,
тәрәзә чистартабыз./кул белән сөртү хәрәкәтләре ясау /
4.”Юлдан дөрес барсын” диеп ,
рульне дә тикшерәбез./куллар белән “руль” бору/

Автобус: Уңган – булган балалар икәнсез.Автобусымны ялт иттердегез , чистарттыгыз , төзәттегез. Әйдәгез , утырышыгыз , мин сезне сәяхәткә алып барам.
/ Балалар автобуска утыралар /.
Тәрбияче: Балалар , әйдәгез әле , сөйләшеп барыйк .
/ Сораулар бирелә /
1.Автобусның нәрсәләре , нинди өлешләре бар?/ Тәрәзәләре , ишекләре , тәгәрмәчләре /
2.Автобуста кычкырып сөйләшергә ярыймы? / Юк , ярамый . Чөнки автобуста кеше күп утырып йөри : әби – бабайлар да , кечкенә бәбиләр дә . Кычкырып сөйләшкәч , кешеләрнең башлары авырта , балаларның куркып калулары мөмкин /.
3.Автобуста чүп – чар ыргытырга ярыймы? /Юк , ярамый . Автобус бик пычрак булыр һәм кешеләр утырып та йөрмәсләр /.
4.Автобус тәрәзәсеннән кулны , башны чыгарырга ярыймы? / Юк , ярамый . Яннан үтүче машина кулны , башны эләктереп алырга һәм сыну , куркыныч хәлләр килеп чыгарга мөмкин /.
/ Тукталыш. Бабай керә /.
Бабай: Исәнмесез , балалар./Як - ягына карый , буш урын юк /

Балалар: Исәнме , бабай./ Утырган урыныннан тора һәм бабайга урын бирә /

Бала: Менә урын – утыр , бабам!
Ә мин җәяү басып барам.

Бабай:Рәхмәт улым , акыллы бала икәнсең , үзеңне автобуста ничек тотарга икәнен беләсең икән .

Тәрбияче: Бабай кая барасың?

Бабай: Авылдан балаларым янына кунакка килүем. Менә автобустан төшкәч , “юл аша ничек чыгармын инде?” дип борчылам.

Тәрбияче: Кайгырма , бабакай , балалар белән без сиңа булышырбыз. Булышабызмы балалар?

Балалар: Әйе , булышабыз.
/ Тукталыш. Балалар бабай белән бергә төшәләр /

Тәрбияче: / автобус йөртүчегә / Рәхмәт сезгә , без тиешле урыныбызга килеп җиттек. Сау булыгыз.

Автобус: Рәхмәт үзегезгә . Сезнең белән бик күңелле булды. Менә миннән сезгә кечкенә генә бүләк ./ Тәрбиячегә машина өлешләре салынган ике конверт бирә/

Бала: Зебра аша чыгалар ,
юлдан гел җәяүлеләр.
Як –якка күз салалар ,
үзләрен тикшерәләр.
/ Бабай янына бара да , чакыра/
Әйдә бабай.
/ көй астында балалар “ зебра юлы” аша чыгалар һәм бабайны озаталар/

Бабай: Рәхмәт сезгә балалар. Сау булыгыз . / китә/
/ Балалар утыралар һәм өч бала уртага чыга /

1 нче бала: Нинди тылсым дөньясы бу?
Нинди кызыклы ил бу?
Бернәрсә дә буямаган ,
Нинди тамаша соң бу?

2 нче бала: Юллар да юкка чыккан ,
җәяүлеләр шаккаткан.
Үзләре юл сайлыйлар ,
теләгәнчә йөриләр.

3нче бала: Светофор да эшләми ,
утлары да янмыйлар.
Кызылы да , сарысы да ,
яшеле дә сүнгәннәр.
/ Балалар утыралар /

Тәрбияче: Балалар , автобус йөртүче безгә ике конверт биргән иде , әйдәгез ачып карыйк әле.

“Кем тизрәк машина җыя ? “ – уен
/ Ике машина рәсеме өлешләргә бүленгән. Ике уенчы катнаша . Команда буенча һәр уенчы өлешләрдән машина җыя . Кем беренче җыеп бетерә , шул җиңүче була/.
/ Песәй йөгереп керә /
Песәй: Мин светофор фәненең укучысы – Песәй булам.

Тәрбияче: Песәй , ә син юл йөрү кагыйдәләрен беләсеңме?

Песәй: Ә нигә миңа аларны белергә? Мин алардан башка да юлда йөри беләм.

Тәрбияче: Хәзер тикшереп карарбыз! Әйт әле , урам аша ничек чыгарга кирәк?

Песәй: Ничек – ничек? Дүрт тәпидә йөгереп!

Тәрбияче: Балалар , Песәй дөрес җавап бирдеме?

Балалар: Юк. Автобустан төшкәч , иң беренче автобусның киткәнен көтеп торырга кирәк. Аннары гына юл аша чыгалар. Юл аша әкрен генә , сул – уң якка һәм юлга карап чыгарга кирәк. Без әле кечкенәләр , шуңа күрә юл аша әти – әниләргә , зурларга тотынып чыгабыз.

Тәрбияче: Хәзер инде Песәй сиңа икенче сорау. Юлда уйнарга ярыймы?

Песәй: Нәрсә уйныйсың бит . Шахмат уйнарга ярамый.

Тәрбияче: Ә ни өчен?

Песәй: Шахматларны тезеп куясың гына , таптыйлар да китәләр. Ә менә туп белән уйнарга ярый. Ничек кенә әле!

Тәрбияче: Балалар , ә сез Песәй белән килешәсезме?

Балалар: Юк , юлда уйнарга ярамый. Чөнки юлдан машиналар йөри.

Бергә: Әгәр исән – сау буласың килсә ,
кирәк юлда уйнамаска!
Кирлемән: / Йөгереп керә , Песәйгә төртә / Тыңлама син аларны , тыңлама. Әй, урамның юл өлешендә уйнавы рәхәт тә соң! Без синең белән никадәр юл һәлакәтләре ясаячакбыз! Кызык бит! Ә ни өчен әле алар бөтенесе сиңа гына сораулар бирәләр ,үзләре берәр нәрсә беләләрме соң? Менә минем бер табышмагым бар , җавабын әйтә алырлар микән?
Юл чатында тора” Батыр”,
күзләре төрле – төрле.
Берсен йома , берсен ача ,
аны белә һәр кеше.
Ә сез белмисез?

Балалар: Светофор.

Тәрбияче: Без әле светофор турында уеннар уйный , җырлар җырлый беләбез.
Балалар , карагыз әле , бу нәрсә?

Балалар: Светофор.

Тәрбияче: Әйдәгез , светофор турында җыр җырлап алыйк әле.
“Светофор “ җыры / В . Вәлиева сүзе һәм көе /
Светофор булса урам чатында ,
игътибар белән син аңа кара.
Янса кызыл ут – тукта шунда ук,
алга барырга , димәк һич юл юк!

1 нче бала: Янса кызыл ут – тукта шунда ук,
алга барырга безгә юллар юк.

2 нче бала: Игътибарлы бул –
урамда әле
ачык түгел юл!

3 нче бала: Яшел ут янды – сиңа юл ачык:
ашыкмый гына урам аша чык!

Тәрбияче: Ә хәзер светофор белән уйнап алырбыз.
/ Кызыл ут яна – балалар чүгәлиләр ; сары ут яна – басып торалар ; яшел утка түгәрәк буйлап йөриләр /.

Кирлемән: Тыңлама син боларны . Болар белән кызык түгел! Әйдә киттек минем белән юл һәлакәтләре ясарга!
/ Китәләр һәм тавыш ишетелә /

Тәрбияче: Балалар , ишеттегезме? Бу мөгаен , юл һәлакәтедер.Бәлки безнең ярдәмебез кирәктер.
/ Тәпиләре бәйләгән Песәй керә/
Тәрбияче: Нәрсә булды , Песәй?
Песәй: Мин юл һәлакәтенә эләктем. Тәпиемне яраладым. Балалар , мине үзегезгә алыгыз әле. Мин юл йөрү кагыйдәләренең бик мөһим икәнен аңладым. Булышыгыз миңа! Минем сезнең белән өйрәнәсем килә.
Кирлемән: Бетте! Мин югалдым! Сихерчелеккә көчем җитми хәзер. Барысы да миңа каршы . Мин сездән китәм!
/ Китә /
Тәрбияче: Балалар , без бүген сезнең белән яхшы эшләр башкардык: Кирлемән кулыннан автобус белән светофорны коткардык. Юл кагыйдәләре илендә беркайчан да тәртипсезлек булмаячак. Автобус һәм светофор безнең ышанычлы дусларыбыз!
Песәй: Балалар , сез миңа бик булыштыгыз , ярдәм иттегез. Шуңа күрә мин сезгә күчтәнәчләр әзерләдем.
/ Тәрбиячегә бүләкләр бирә /
Тәрбияче: Рәхмәт Песәй!
Балалар , юл уяуларны , сак булганнарны ярата. Моны беркайчан да истән чыгармагыз.
Адымнарыбыз нык , юллар имин булсын!
Юл йөрү кагыйдәләрен
төгәл үтәп йөрсәгез,
юл чатында басып торган
светофорны күрсәгез.
Шул чагында бәла – каза
сезне читләтеп үтәр.
Кара кайгы күз яшьләре
Сездән мәңгегә китәр.
/ Н. Ә. Хәйруллина шигыре/