Занятие по развитию речи на башкирском языке в подготовительной группе

Занятие по развитию речи в подготовительной группе на башкирском языке
«Һандуғастан оялам»
Казарбаева Н.Н.,
 Воспитатель Н.Н.Казарбаева
Ханты-Мансийский автономный округ Югра, г.Лянтор
МДБОУ д/с общеразвивающего вида «Светлячок»
 
Максат:- Балаларзы Сухомлинскийзын « Хандугастан оялам» хикаяхе менан таныштырыу,
                 - Уйлау, анализ яхау халатен устереу,
               - Хуз кимален арттырыу,
               - Табигатка якшы караш тарбиалау,
Материал: мнемотаблица, сюжетлы картинкалар,
Дарес барышы
1.    Балалар, мин хезга шигыр укып ишеттерам, а хез ихтибар менан мине тынлагыз:
Хаумы урман! Шаулы урман,
Могжизага ул тулган,
Йанлектарзе хам коштарзы,
Уз косагына алган!
Бахлеуандай  агастарым,
           Безга  горур карайзар,
Куркма, урман, ас ишеген,
Хина зыян кылмасбыз!
         Балалар,  шигырза нима турахында хуз бара? А хез урманда булганыгыз бармы?
Дидактик уйын «Ярай  хам ярамай»
Балалар, хазер айзагез «урманда нима эшларга ярай, хам нима эшларга ярамай» тиган уйын уйнап алайыктар. Осталдаге картинкаларзан урманда эшларга ярамагандарын хайлап алып конверт эсена халыгыз. Без бергалап уларзын дорослогон   тикшерербез,  .
Айзагез, урманга саяхат кылайыктар.(МУЗЫКА-урман тауыштары) Куззарзе йомдоктар, тира ягыбызза матур козго урман. Бына инде без урманда.  Тимак, урманда нималар эшларга ярамай?
         2.«Урман» картинкахы.
Тарбиасе: Урман- ул куп этажлы ой кеуек, хар бер этажында ла йанлектар йашайдар. Ерза  божактар йашайдар, тапаш уландар усалар.Ер остонда, улан арахында масалан «хандугас» кеуек коштар оя коралар, толко, терпе кеуек йанлектар йашайзар. Ер астында усемлектар тамыр ебаргандар,  куп божактарзен, сыскандарзын оялары ла ер астында. А агас баштарында коштар оя коралар, тейендар йашайзар. Тимак, бота этаждарза ла йанлектар йашайдар.
Уйын:«Кем айткан?»
Тарбиасе: А хазер уйын уйнап алайык. Мин хезга хайуандарзын хуззарен укыйым, а хез уларзы кем айтканен белерга тейешхегез.
-« Дустар, кемга эналар карак, минан килеп алыгыз»(Терпе)
-«Мина бик кунелхез, бик кунелхез, бер узема айга карап олоуы» (Буре)
-«Кемде телаем алдайым, какре кайынга тераем»( Толко)
-«Кем орех ашарга ярата, мина кунакка килегез»(Тейен)
-«Мин бик нык бал яратам. Мине бал менан хыйлагыз»(Айыу)
-«Мин узем менан хикереп ярышырга дустар эзлаем»(Куян)
Тимак, урманда ниндай йанлектар йашайдар?
         Балалар, айзагез мин хезга ошо урман турахында матур хикайа хойлап ишеттерам.
Хандугастан оялам..
Фируза менан Гузал тиган кыззар козго урманга килгандар ти. Алыс юлдан арып, ял итерга туктагандар . Тира- яктан уларзы матур козго табигат уратып алган, ти. Кыззар икмак, йомортка ,май ашарга сыгаргандар. Тамак ялгап алгандан хун, якында гына хандугастын хайрап ебарганен ишетеп калгандар. Кыззар хандугастын монло тауышын  хокланып тынлагандар. Хандугас хайрап боткан. Фируза  калган азыкты йыйып тумгак(пень) артына ташлаган. А Гузал азыктарзы узена халып алган.
- Нимага суп-сарзы халып алдын?-тип хораган Фируза. Ташла, без бит урманда, берау за курмай.
- Хандугастан оялам,-тип тыныс кына яуап кайтарган Гузал.
Физкультминутка
Хары козго япрактар.
Ботактарза ултырзык,
Ел орзо хам без осток,
Алыска осоп киттек,
Кутарелдек кояшка,
Урман таузарзан оска.
Кулдарзы билга куйзык,
Баштарзы унга борзок,
Унан хун хулга борзок,
Билдарга кулды куйып,
Урындарза оролдок,
Ун якка без эйелдек,
Хулакайга эйелдек,
Бейекка без  хикерзек,
 Тыпырлатып бейенек,
Хам урынга ултырзык.
Хикайа буйынса ангама.
Фируза менан Гузал кайза баргандар? Арыгандармы улар? Улар нисек ял иткандар? Тира яктан уларзы нима уратып алган?Нима уларзын яндарында хайрап ебарган? Кыззар уны нисек тынлагандар? Ашап боткандан хун улар нима эшлагандар? Ахезга кайхы кыз ныгырак окшаны? Ни осон? Анлатып карагыз, нима осон Гузал  хандугастан оялган?
(МНЕМОТАБЛИЦА)   Балаларзын телак буйынса  хикайане хойлауе.
3.     Дарес азагы
Балалар, без дареста нима турахында хойлаштек?  Мин хезга ниндай хикайане укыным? (МУЗЫКА)
А хазер куззарзе йомдоктар,  матур козго урманга хокланып кайтыр якка йуналабез.