Ертеңгілер әлемі: Бала тәрбиесінің негіздері
Бұл материалда «Ертегілер әлемі» атты оқу қызметінің құрылымы мен мазмұны баяндалады. Білім беру процесінде ертегілер мен ойындардың рөлі үлкен, олар балалардың коммуникативтік дағдыларын дамытуға ықпал етеді. Оқушылар ертегілер арқылы жаңа сөздер үйреніп, логикалық ойлауды қалыптастырады. Бұл сабақта балалар көпшілікте сөйлесу, өз ойларын жеткізу, сондай-ақ, естеліктермен бөлісу мүмкіндігін алады.
Оқу қызметінде балалар ертегілер арқылы әлемнің көптеген жақсы жақтарын меңгереді. Оларға жұмбақ шешу, тақпақ айту, белгілі кейіпкерлерді сомдау сияқты тапсырмалар ұсынылады. Әр тапсырма ойын жағдайында өтеді, осылайша, балалардың қызығушылығы артады. Ертегілер фондық білім мен шығармашылықты дамытуға ғана емес, сонымен қатар, адами құндылықтарды сыйлауға да бағытталған.
Балалар естеліктерімен бөлісумен қатар, əр түрлі жастағы достарымен қарым-қатынас орнату дағдыларын игереді. Балабақшада ұйымдастырылатын осындай уақыт кезінде олар өздері игерген білімдерін тәжірибеде қолдана алады. Көркем әдебиетті қолдана отырып, тәрбиелеу мен оқыту әдістерін әрдайым жаңарту қажет, сондықтан «Ертегілер әлемі» – бұл позитивті оқытудың үлгісі.
Сабақ соңында балаларға берілетін тапсырмалар мен марапаттар арқылы олардың дамуына ықпал етуді көздейміз. Ашық, шынайы коммуникация және шығармашылық – бұл білім беру процессінің басты элементтері. Осы материалда ұсынылған әдістемелер мен тәсілдер – балалардың қызығушылығын ояту, еркін сөйлеу мен өздерінің көзқарасын білдіру дағдыларын қалыптастыру үшін аса маңызды.
Ақтөбе қаласы
№45 «Алтын бала» бөбекжайының
тәрбиешісі Кыдыралина А.Б.
Білім беру саласы: Коммуникация.
Бөлімі: Сөйлеуді дамыту.
Тақырыбы: Ертегілер әлемі.
Мақсаты: Балаларға ертегілер әлеміне еніп, жақсы көңіл сыйлау. Оларға қызықты тапсырмалар орындата отырып, тақпақтар, жұмбақтар, ертегілер арқылы тілін дамыту. Үстел үсті шарлар театры арқылы сөздік қорын молайту, диалогты сөйлеу мәдениетіндакмыту. Логикалық ойлауын жетілдіріп, адамгершілік тәрбиесіне баулу.
Шаттық шеңбер:
Жұмбақ:
Қар суы еріп, сай-салаға толады,
Жер көгеріп, бүршік атып,
Жайлау малға толады.
Бөбектерім айтындаршы,
Бұл қай кезде болады?
Балалар: Көктем мезгілі.
Сұрақ-жауап:
Тәрбиеші: Дұрыс, балалар. Ал қазір қандай жыл мезгілі?
Балалар: Қазір көктем мезгілі.
Т: Балалар көктем деген сөзді үш тілде айтып көрейік. Менің артымнан қайталандар: көктем- весна-spring
Т: Көктем мезгілінің ерекшеліктерін айтып беріңдерші.
Б: Көктемде күн жылы болады,құстар келіп балапан басады, жерге гүлдер ,шөптер өседі және т.б.
Т: Көктем мезгілінде неше ай бар?
Балалардың жауабы:
Т: Қазір қандай ай?
Балалардың жауабы:
Т: Олай болса көктем туралы тақпақтар айтайықшы. Қане, кім біледі?
Тақпақ:
Көктем болды алақай,
Қуанар барлық балақай.
Көктемде жаңбыр болады,
Бақшаға гүлдер толады.
Т: Жарайсыңдар, өте жақсы.
(Тәрбиеші есік қасында хатқа назар аударады)
Т: Балалар, қараңдаршы бізге біреу хат әкелген. Кәне, ашып оқиық. Кімнен екен?
Хатты ашып оқиды: Сәлеметсіз бе! Мен Машамын. Мен туралы ертегілерден естіген боларсыңдар. Мен, қысқы орманға серуендеп барғанмын. Ал мені аю ұстап, өзінің үйіне қамап қойды. Мында өте қорқынышты.Үйіме барғым келеді. Атам мен әжемді сағындым. Мені құтқарыңдаршы!!!
Т: Машаны құтқарамыз ба? Олай болса орманға барамыз ба? Ертегілер әлеміне енеміз бе?
Балалар. Иә!!!
Т: Балалар,ертегі сөзін үш тілде айтып көрейікші: ертегі-сказка-fairy tale. Жарайсыңдар!
Т: Ендеше, бәріміз автобуспен орманға барамыз. Кәне, кеттік!
(«Ертегілер» әні қосылып, безендірілген орман алаңқайындағы орындықтарға барып отырады)
Т: Балалар, міне біз де орманға келіп қалдық. Орман іші әдемі ме?
Балалар: Иә!
(Осы кезде аю алаңқайға келеді)
Аю (ашулы дауыспен айтады): Кім? Кім менің орман патшалығыма келген?
Т: Балалар, кәне, бәріміз аюмен амандасайық.
Балалар: Сәлеметсіз бе!
Аю: Амансыңдар ма! Менің патшалығыма қайдан келдіңдер? Не істеп жүрсіңдер?
Т: Аюжан, біз Машаны іздеп жүрміз.
Аю: Ха ха ха! Жалғыз өзі орманда серуендеп жүр екен. Мен оны үйіме кілтеп қойдым. Енді ол менің үйімді жинап, маған түрлі дәмді тағамдар пісіреді.
Т: Балалр, орманда немесе көшеде жалғыз серуендеп немесе ойнап жүруге бола ма?
Б: жоқ.
Т:Аю, Машаны кешірші, оны жіберші, ол кішкентай қыз ғой. Атасы мен әжесі жылап жатқан болар.
Қыс ханшаймы: Ммм, егер сендер менің тапсырмаларымды орындай алсаңдар, жіберемін.
Т: Балалар, тапсырмаларды орындаймыз ба?
Б: ИӘ!
Бірінші тапсырма: «Жұмбақтар жасыру»
Мұрныннан кеудеге өтеді,
Одан кері кетеді,
Өзі көзге көрінбейді,
Онсыз өмір сүрілмейді.(Ауа)
Аяқ-қолсыз өсіпті,
Ашып-жабар есікті. (Жел)
Тырс-тырс тамады,
Сайға қарай ағады. (Су)
Гүл-гүл жайнап жер, аспан,
Гүрілдейді сайда өзен.
Гүлжазира жарасқан
Гүлдерімен қай кезен? (Көктем)
(Жұмбақтардың жауабын тапқан сайын, слайдта сызықтармен жабық тұрған шалқанның суреті ашылады)
Т: Балалар, ненің суреті шықты?
Б: шалқанның.
Аю: Дұрыс, ендеше келесі екінші тапсырма «Шалқан» ертегісін сомдау.
Т: Балалар, «Шалқан» ертегісін үстел үсті театры арқылы сомдаймыз. Кәне, еріктерімен айтындар, қай кейіпкерді сомдайсыз. (автор, ата, әже, немере қыз, күшік, мысық, тышқан)
Т: Жарайсыңдар, балалар! Ертегіні өте жақсы сомдадыңдар.
Балалар, шаршаған боларсыңдар, кәзір серігіп алайық. Орнымыздан тұрайық.
Сергіту сәті:
Жоғары қарап күн көрдім,
Төмен қарап жер көрдім.
Оңға қарап, солға қарап,
Егеменді ел көрдім.
Аю: Жарайсыңдар, ал сендер ертегілерді білесіңдер ме?
Балалар: Иә!
Үшінші тапсырма: «Ертегінің атын тап?»
Слайдта көрсетілген ертегі суретіне қарап, қай ертегі екенін айту керек.
Қыс ханшайымы: Жарайсыңдар! Ертегілерді жақсы біледі екенсіңдер, рахмет!
Т: Төртінші тапсырма мына жұмбақты шешкенде белгілі болады:
Қашып кеткен атадан,
Қашып кеткен әжеден.
Орманда кеше жүр еді,
Домалап шықты алдымнан. (Бауырсақ)
Төртінші тапсырма: «Бауырсақ» ертегісін шарлар арқылы сомдау.
(Шарға кейіпкерлердің суреті жапсырылады, балалар қолдарына ұстап ойын түрінде сомдайды)
Ата, Әже, Бауырсақ, Қоян, Қасқыр,Аю,Түлкі.
Т: Керемет, балалар, өте жақсы сомдадыңдар! Енді бесінші тапсырмаға назар аударайық. Жеке жұмыс.
Бесінші тапсырма: «Лақтарға дұрыс жол тап» («Жеті лақ» ертегісі бойынша).
Шарты:Лақтарды анасына апаратын жолдың үстінен сызып бастыр. Егер жолдан қателессен, лақтар қасқырға барып, қасқыр лақтарды жеп қояды.
(Балалар үстел жаңына барып сызады. Бір бала тақтаға келіп көрсетіп, сызады)
Аю: Жарайсыңдар, қандай ақылды балаларсыңдар. Тапсырманың бәрін жақсы орындадыңдар. Ендеше мен Машаны жіберейін.
(Есіктің арғы жағынан Машаны ерітіп келеді)
Маша: Рахмет, сендерге балалар! Сендер көмектеспегенде не істер едім. Ата әжемді көрмей қамауда жүрер едім. Аю, сізге де рахмет. Мен енді үйімнің қасынан ешқайда кетпеймін. Балалар, сендер де орманға, көшеге жалғыз ойнап бармандар, жарай ма!?
Менің сендерге сыйлығым бар қабыл алыңдар. Мен атам мен әжемді сағындым, үйіме қайтайын. Сау болыңдар!
Т: Біздің қайтатын уақытымыз болды. Аю, балаларға енді ұрынба, сау бол!
Балалар: Сау болыңыз, аю!
Т: Балалар, автобуспен балабақшаға қайтайық.
(Бәрі бірінің артынан бірі жүріп қайтады)
Қорытынды: Сұрақ-жауап:
Біз қайда бардық?
Кімге көмектестік?
Қандай тапсырмалар орындадық?
Сендерге оқу қызметі ұнады ма?
(Балалар жауап беріп, өз әсерлерін айтады)
Тәрбиеші: Осымен оқуіс-әрекетіміз аяқталды.Рахмет, балалар!Қонақтармен қоштасайық.
Балалар: Сау болыңыз!
(Тәрбиеші балаларға Машаның сыйлығын үлестіреді)
