Сауат ашу: «М» дыбысы мен әрпі
Бұл документ балаларға сауат ашудың алғашқы қадамдарын үйретуге арналған. Документте «м» дыбысы мен әрпінің ерекшеліктері мен оларды тану жолдары қарастырылған. Сабақ барысында балалар күрделі дыбыстық талдаулар жасауды, сонымен қатар, буындарға бөлініп оқу дағдыларын игереді. «М» дыбысы - дауыссыз дыбыс, оны дұрыс айту мен танудың маңызы ерекше. Урок барысында балалар бұл дыбыстың артикуляциясын, яғни, дыбысты айту тәсілін игереді. Еріндер мен тілді қолданудың дәстүрлі әдіс-тәсілдері көпшілікке таныс, бірақ дұрыс әдіс-тәсілдерін айту және үйрету тәрбиешінің шеберлігіне байланысты.
Сабақтан діттелген мақсаттары, яғни білім беруден бөлек, балалардың ойлау қабілетін дамыту мен адептілікке тәрбиелеу де маңызды. Әрбір бала өз тәжірибесіне сай ойын дамытуы тиіс. Тәрбиешінің жетекшілігімен өтетін әртүрлі тапсырмалар мен ойындар балалардың қызығушылығын арттырып, сабаққа белсенді қатысуына мүмкіндік береді. Әр баланың үлесі мен белсенділігі сабақтың тиімділігін анықтайды. Тәрбиеші әр тапсырманы қызықты етіп, балалардың назарын аудара білуі тиіс.
Сабақтың көрнекі құралдары да тек оқу үдерісінде емес, балаларды тәрбиелеуде де зор рөл атқарады. Олар көмегімен балалардың ақпаратты қабылдауы жеңілдейді. Оқулықтарды, суреттерді, ойын құралдарын пайдалану – балалардың дұрыс және толық білім алуының кепілі. Билингвальды компоненттер (мысық - кошка, марғау - котенок) сабақтың көптілділік талаптарына сәйкес жүргізіледі. Бұл балалардың қазақ тілін ғана емес, орыс тілін де игеріп, тілдік дағдыларын арттыруына көмектеседі.
Сауат ашу
Тақырыбы: «М»дыбысы мен әрпі.
Мақсаты:
Білімділік:«м» дыбысы
және оның әріпмен таныстыру,сөздерге дыбыстық талдау жасауға,буындарды және
қысқа сөздерді оқуды үйрету;
Дамытушылық: балалардың
ойларын дамыту;
Тәрбиелік: әдептілікке
тәрбиелеу.
Көрнекі құралдар: жұмыс дәптері,көрнекі суреттер.
Сөздік жұмыс: мөңірейді.
Билингвальды компонент: мысық-кошка,марғау-котенок.
Тәрбиеші әрекеті
Балалардың іс әрекеті
Мотивациялық
қозғаушылық
Балалар,бүгін бізге қонаққа Алдаркөсе келіпті.Ол өзімен
бірге бір әріп ала келіпті.Бірақ,ол бізге қандай әріп алып келгенін айтпаймын
дейді.Ол үшін біз оның тапсырмаларын орындауымыз керек.Қоржынның ішінде
тапсырмалар.
Балалар назар аударып қарайды,жауап беруге
әрекеттенеді.
Ұйымдастыру-
іздестіру
-Мына қоржын ішінде бірнеше тапсырмалар бар.
-Мынау не?
-Мысық сөзі неше буыннан тұрады?
- Мысық қалай дыбыстайды?
- Мысық сөзінің басында қандай дыбыс естіліп тұр?
Билингвальды компонент:
Мысық-кошка,марғау-котенок.
Мөңірейді-сиырдың дауысы.
- Дұрыс айтасыңдар, «м»дыбысын естіп тұрмыз.
«м»-дауыссыз дыбыс.Кәне,қолайнамыздв алып бәріміз бірге «м» деп айтайық.
«М»дыбысының дұрыс артикуляциясы мынадай:ерін
бір-біріне қатты тиеді.Тіл дауыс қуысында еркін жатады. «М»дыбысы кішкене
тілдің төмен түсіп,демнің мұрын арқылы шығуыннан жасалады. «м» дыбысын ауада
жазып көрсетеді.
- Енді «м» дыбысынан басталатын сөздер айтып көріндер.
- Сол сөздерді буынға бөлейік.
- Балалар,сиырға ұқсап дыбыс шығарып көрейікші.
- Бұл да «м»дыбысынан басталып тұр.
- Енді орнымыздан тұрып,бойымызды сергітейік.
Сергіту сәті:
Жүні жібек шудадай,
Ақ мүйізді аппағым,
Үстінді жүр былғамай,
Баспа жердің батпағын.
Аяғынды аңдап бас,
Тізеңді тас тілмесін.
Бөрі көрсе аямас,
Сайға сүйреп жүрмесін.
- Мынау-«м» әрпінің баспа және жазба түрлері.Әріптерді
біз көзімізбен көреді екенбіз.Әріптерді біз көзімізбен көреді екенбіз.Әріп
қималарын қосып тақтаға «маса», «мама», «мата»сөздерін жазайық.
Осы сөздерге дыбыстық талдау жасайық.
- Балалар, «маса»сөзіне неше дыбыс бар?
- Бұл сөз неше буынға бөлінеді?
-Енді
дыбыстардың дауысты не дауыссыз дыбыс екенін аныктайық.
«Кім
жылдам?»д/о.
Дәптермен жұмыс:
Жеке жұмыс жүргізеді.
-Бұл мысық.
- Мы-сық-екі буыннан тұрады.
-Мысық «мияу-мияу»,-деп дыбыстайды.
- «М»дыбысы естіліп тұр.
Балалар қайталайды.
Балалар қолайнаға қарап,үш дауыспен «М»дыбысын
қайталайды.
Балалар қайталап ауада жазады.
-Мата,маса,марғау,мысық,мал,маржан,мама.
Қолдарымен шапалақтап,буынға бөледі.
-«Мө-мө-мө»,-деп дыбыстайды.
Қимылдарын жасайды.
Қимылдармен сөздерді жазып оқиды.
-Маса сөзіне төрт дыбыс бар.
-Екі буынға бөлінеді.
М-дауыссыз;А-дауысты;С-дауыссыз; А-дауысты.
Ойыңға кіріседі,қызығушылығын көрсетеді.
Дәптерде берілген тапсырмаларды орындайды.
Рефлексивті-түзетішілік
-Бүгін біз қандай дыбысы қайталадық?
- «М» дыбысы қандай дыбыс?
-Қандай сөздерге дыбыстық талдау жасадық?
-«М» дыбысын.
-Дауыссыз дыбыс.
- Маса сөзіне.
Күтілетін нәтиже:
Орындайды: дыбыстық талдау
жасауды.Алдаркөсенің тапсырмасың;
Түсінеді: «ғ»дыбыстың дұрыс
айтулы артикуляциясын.
Қолданады:буындарды және
қысқа сөздерді оқиды.
