Нұр себеле, Ұлыстың ұлы күні!
Наурыз мерекесі қазақ халқының ұлттық мейрамы, жаңа жылғы қуаныш пен үміттің символы. Әр жыл сайын наурыз айында аталып өтетін бұл мереке, адамдардың арасында жаңа қарым-қатынас, достық, мейірімділік сезімдерін оятып, халықтың бірлігін нығайтады.
Наурыздың мәдени және рухани маңызы зор. Бұл күні адамдар бір-біріне жақсы тілектер айтады, қайта тірілген табиғатпен бірге жаңаруды сезінеді. Қазақ мәдениетінде Наурыз ерекше орын алады, себебі бұл мереке тек табиғаттың жаңаруы емес, сонымен қатар адамның өз өмірінде жаңарудың да басы. Наурызда берілетін «Наурызкөже» сияқты ұлттық тағамдар, дәстүрлі көже құрамы арқылы, халықтың даналығын, мейірімділігін, ынтымақтастығын нығайтады.
Мектептерде, балабақшаларда және басқа да қоғамдық орындарда Наурыз меркесінің аталып өтуі, жастардың ұлттық салт-дәстүрлермен танысуына, шығармашылық қабілеттерін дамытуға себеп болады. Бүлдіршіндер мен оқушылар, тақпақтар оқып, би билеп, ән айтты, жақсы көңіл-күй мен шаттықты бөліседі. Бұл шаралар жастардың рухани дамуына, отансүйгіштікке тәрбиелеуге бағытталған.
Наурыз мерекесінде ұйымдастырылатын өткізу үрдісінде, жұртшылықтың қатысуы, ұлттық ойындар мен салт-дәстүрлерді көрсету арқылы, балалар ұлттық мәдениетті таниды. Ойында, қолөнерде, әдебиетте, музыкада ұлттық нақыштарды байқап, өз халқының дәстүрлеріне құрмет көрсетеді. Осылайша, Наурыз мерекесі тек ұлттық мейрам ғана емес, сонымен қатар мәдени байланыстарды нығайту, халықтың санасын, рухын көтеру шайқасы болып табылады.
Маңғыстау облысы Жаңаөзен қаласы №18орта мектеп мемлекеттік мекемесі.
Бастауыш сынып мұғалімі Улжабаева Нұрсұлу Нурмухамедовна.
Тақырыбы: «Нұр себеле, Ұлыстың ұлы күні!»
Мақсаты:Оқушыларға Ұлыстың ұлы күні-Наурыз туралы мағлұмат беру,халқымыздың салт-дәстүрі, әдет-ғұрпын үйрете отырып, Наурыз қазақтың ұлттық мейрамы екенін ашып көрсету.
Оқушылардың танымдық қасиеттерін арттыру., шығармашылыққа баулу.
Ұлтжандыққа тәрбиелеу.
Көрнекілігі:Нақыл сөздер жазылған сөздер, үнтаспа,шарлар,суреттер.
Мұғалім: Құрметті ұстаздар, ата-аналар және оқушылар сәламатсыздарма? Оқушылар, айтындаршы, «Бізге қандай мереке келіп жетті? Жақсы, жарайсыңдар! Әрине, Наурыз мерекесі! Барлықтарыңызды қазақтың ұлттық мерекесі Ұлыстың ұлы –Наурыз мерекесімен шын жүректен құттықтаймын!
Бүгінгі болғалы отырған «Нұр себеле, Ұлыстың ұлы күні» атты ашық тәрбиемізге қош келдіңіздер!
Сіздерді келіп жеткен көктем мерекесімен құттықтап, сіздерге шаттық тілей отырып, мерекелі кішкентай бүлдіршіндеріміз дайындаған тәрбие сағатымызды ашық деп жариялаймыз! Жаңа өмірдің қайта басталатын күн есебінің басы,көктемнің көшбасшысы, қанатына маржан тағып, қараторғай жеткенде көктемнің алғашқы жаңбыры себелейді. Сіресіп жатқан қар еріп көл-көсір су болып ағады. Өсімдік ұйқыдан оянады,бәйшешек қаулайды. Жер әлемді жайнатып,әнші құстарды сайратып,Наурыз тойын тойлайтын, Ұлыстың ұлы күні келді. Той құтты болсын, Ұлыс оң болсын!
Ән: «Көңілді күн!» Балауса, Балқадиша, Гүлназ қыздарымыздың орындауында.
Күттіріп келген жыл басы,
Бізбен бірге жырлашы.
Дастарханға елімнің,
Береке,ырыс сыйлашы!
Ендігі кезекті «Бала тілі- бал демекші»бүлдіршіндеріміздің тақпақтарына берсек.
Ортаға Мәди, Гүлжан, Руслан, Гаухар, Байбатыр, Айдана шақырамыз
Уа,ағайын халайық,
Мұнда назар салайық!
Мерекесі халықтың
Наурыз тойын бастайық!
(Руслан)
Жыл басы-Наурыз мереке,
Ақ нұрға әлем боянды.
Наурыз тойы береке
Тіршілік жаңа оянды!
(Мади)
Наурыз көктем,Наурыз жыр,
Ана мейірім,шуақ нұр.
Жан иесін жаңартқан,
Аққан бұлақ,нәзік сыр.
(Гаухарбұлақ)
(Азиз)
Нурыз тойы- тамаша,
Наурыз тойы- жаңаша
Табиғатта тамаша,
Тамылжып тұр жараса.
(Гүлжан)
Наурыз келді еліме,
Наурыз келді жеріме.
Байлық, бақыт тілеймін,
Бүкіл қазақ еліне.
(Байбатыр)
Жарайсыңдар, балалар!
Жарқыраған жас нұрлы,
Жаса, Наурыз дхәстүрлі.
Бақытыма шалқыдым,
Ашылады Наурызым дей отыра кезекті қазақтың ұлттық биі «Қамажайға» береміз. Ортаға Ақниет, Ақбота, Балқадиша, Аделя ,Балаусаны шақырамыз. Тағыда кезекті бүлдіршіндеріміздің тақпақтарына берсек. Темірлан,Аделя, Азиз, Балқадиша, Назерке
Көктем келді,балақай,
Жасарды жер, алақай.
Наурыз тойын тойлайық,
Әсем әнге салайық.
(Аделя)
Кең болсын қазағымның керегесі,
Кетпесін Алла берген берекесі.
Алаштың баласына нәсіп болған,
Құтты болсын Наурыз мерекесі!
(Балқадиша)
Жылдың басы Наурыз,
Жердің басы Наурыз.
Мерекеге арналсын
Бүгінгі жыр-әніміз.
(Темирлан)
Наурыз тойы –салтанат,
Наурыз тойы – мархабат.
Әр жүректен ән тарап,
Шаттанады шартарап.
(Азиз)
Наурыз тойым,наурыз тойым.
Құтты болсын халайық!
Қане, достар,қане ,достар,
Шырқап әнге салайық.
(Назерке)
Қазақ халқы салт-дәстүрмен қатар ұлттық ойындарға да,Қозғалмалы ойындарға да өте бай халық. Атап айтқанда Көкпар, Арқан тартыс, Қыз қуу, Асық ойыны тағы басқалар. Қазір балалар сіздермен біз қазақтың тағы бір ойыны «Орамал тастамақ» ойынын ойнаймыз. Ержан (екеу), Абылай, Мунира, Айдана, Ақжол, Ақтілек, Ақбота Аты аталған балалар ортаға шеңбер жасап тұрайық ойын шартын түсіндіремін.
Ойын шартын түсіндіру, балаларға дайындап келген тапсырма мен сұрақтарды қою.
Жүріңдер Наурыз тойға басып аяқ,
Қалыс адам қалмасын некен- саяқ
Ән шырқап, би билейік , қауым болып,
Тұрмайтын уақыт келді өнерді аяп. Ортаға сыныбымыздың ер балдарының орындауында «Қара жорға» биі.
Қазағымның салт-дәстүрі жаңғырған ,
Тәлімді ой сынағы, тәрбие көзі қалдырған.
Салт-дәстүрді, ардақтайық, ағайын.
Қазақ атты үлкен, кіші балдырған. Балалар, айтындаршы қазақтың қандай салт-дәстүрі, әдет-ғұрыптарын білесіңдер?
Жарайсыңдар, олай болса халқымыздың бірнеше салт-дәстүрі және ырымдарын оқушыларымыз білеміз дейді. Сөз кезегін Гүлназ, Нұрсұлтан, Ақниет,Абзалға берсек. Мұқият тыңдайық!
«Наурызкөк»
Наурызкөк-Наурыз айында ұшып келетін көктем құсы. Қарасы шағын ғана,осы құсты шығыс елі күтіп жүреді.Оны алғаш көргендер «Наурыз келдің бе?» деп шақырып, жем шашады.
(Абзал)
«Наурызнама»
Наурызнама- шат-шадыман, ойын-сауық. Тойда ат-жарыс, түрлі ойындар өткізіліп, наурыз жырлары айтылады. Қыз, жігіттер жиналып, ұйқыашар әзірлейді.
(Гүлназ)
«Наурызша»
Наурыз айында жұп-жұқа қиықша қырбық қар түседі. Оны халық «Наурызша» деп атайды.
(Нұрсұлтан)
«Наурызкөже»
Наурызкөже қазақтың Наурыз мерекесінде пісірілетін ұлттық тағамы. Наурызкөже жеті түрлі дәмнен әзірленеді.
(Ақниет)
Көрініс «Тұсау кесу»
Өте жақсы ендігі кезекті гүлдей құлпырған қыздарымыздың «Гүлдер» биін қарсы алыңыздар!
Шығыстың күнтізбесі бойынша күн мен түннің теңескен көктемгі мерекесі жыл сайын асыға күтетін жарқын үміті, жастық пен жаңару мерекесі , бүкіл әлемге береке, бақыт, бейбітшілік дарытатын Ұлыстың ұлы күні құтты болсын!
Осы орайда бүгінгі мерекемізге қонақ болып келіп отырған ата-аналармен де бір ойын ойнасақ, балалар! Қане, ата-анадларды ортаға шақырайық! Ойын шарты мына үрілген шарларда әртүрлі сұрақтар берілген соған жауап берсеңіздер!
Наурыз –шыр айналған жылдың басы,
Адамның өлшенеді өмір жасы,
Қазақтың пейіліне жарасады,
Әр үйде дастарханға толы асы.
Мерекеміз соңында ата-аналарға тілек берсек, Наурыз мерекесіне арнаған, балаларға арнаған ақ тілектеріңізі білдірсеңіздер!
Осымен, «Нұр себеле, Ұлыстың ұлы күні» атты тәрбие сағатымызды аяқталды. Көңіл қойып тыңдағандарыңызғ көп рахмет! Өмір жастарыңыз ұзақ, ұлыс бақты,төрт түлік ақты болсын! Наурыз құтты болсын!
