Дене тәрбиесінің жастайынан маңызы: балалардың денсаулығын сақтаудың негіздері

  Қазақстан Республикасының Президентi Н.Ә.Назарбаев: «Спорт - игiлiктi iс. Спортта мiнез –құлық, мәдениет қалыптасады. Спортпен айналысқан адам ар ұятқа тиетiн iс жасамайды. Жастайынан дене тәрбиесімен шұғылданған адам бүкiл ғұмыр бойы табыска жетуге талпынады. Мен мұны өз тәжiрибемнен бiлемiн», - деуi тарих
сахнасының төрiнен спорт қозғалысының өзiндiк орны бар екендiгiн делелдейдi. Өсіп келе жатқан ұрпақтың денсаулығы- осы кезеңдегі ғана емес, сонымен қатар болашақты нақты болжайтын қоғам мен мемлекеттің маңызды көрсеткіші. Білім мен тәрбие беру саласының алғашқы сатысы балабақшаларда дене тәрбиесі маңызды орын алады. Ол мектеп жасына дейінгі балалардың денсаулығын нығайтуға және өз беттерімен қимылдар жасай білуді үйретуге бағытталған.
Бүгінгі күні балалардың денсаулық мәселесі
педагогикалық дәрежеден шығып, әлеуметтің маңызы болып табылады. Мектеп жасына дейінгі балалардың денсаулығын сақтау және нығайтудың көптеген тәсілдері мен құралдары бар. Мектепке дейінгі ұйымдар денсаулық сақтау дағдыларының тәрбиелеу, дамыту, сауықтыру-профилактикалық міндеттерін тиімді және оңтайлы шешу қажет. Денсаулық сақтау компоненттері ретінде балалардың денсаулығын сақтауда
төмендегі арнайы шаралар іске асырылады: оңтайлы қозғалыс тәртібі; ақыл-ой мен қозғалыс жүктемені орынды алмастыру; балалардың ойын және оқу іс-әрекеттерін өткізу уақыттарының сәйкестігі; алуан түрлі іс-әрекеттердің алмасуы. Спорттық көңіл көтеруді спортқұрал-жабдықтарымен қамтамасыз етілген алаңда ұйымдасқан түрде өткізу (биіктен
сырғанау, велосипед айдау шомылу, жүзуге дайындық) қажет. Міндетті сабақтарға қарағанда мұнда балаларды ұйымдастыру барынша еркін орындалады. Дене тәрбиесі мерекелері жылына 2-3 ретөткізіледі. Бұл балалардың қызығушылығын арттыратын, көңіл күйін көтеретін,
эстетикалық толқуын басуға есептелінген тәрбие формасы. Балалар бұрын
дайындаған затпен әртүрлі жаттығулар орындайды, билейді, ән айтады. Ойындар кезінде жылдамдық, әбжілдікке сайысады. Балаларды қызықтыратын ойындар, нәтиженің қорытынды үйрету көрінісі, қорытындылау, марапаттау т.б. ұйымдастырылады Өзіндік жұмыстың мақсаты: ден тәрбиесі мерекесін ұйымдастыру болып табылады. 
Дене шынықтыру оқу іс-әрекетінде балалардың ақыл-ой тәрбиесі ғана жетілмейді, адамгершілік қасиеттер де қалыптасады, балалар ойын кезінде рольдерге бөліседі, ұйымдастырушылық қабілеттері жетіледі, жарыс кезінде өздерін ұстау қабілеттері дамиды.
     Мектеп жасына дейінгі дене тәрбиесінің негізгі мақсаты, міндеті мынадай:
-   өмірді қорғау денсаулықты нығайту, бала организінің қызыметін жетілдіру, оның денені дұрыс жетілдірудегі ықпалы, жұмыс қабілетін арттыру дене жағынан тәрбилеудегі ең басты міндеттер болып табылады.
- міндет балалардың қозғалыстарын жетілдіру қимылдық дағдыларын және дененің икемділік, шапшаңдық, күштілік, төзімділік сияқты қасиеттерін қалыптастыру болып табылады.
Бұл мақсатта қазақ халқының бала денесін жетілдіру әдістері, оларды қолдану жолдары және ғасырлар бойы сұраптылып келген озық тәжіребелер де ескерілген.
  Жас ұрпақты жан – жақты дамыған, ой - өрісі биік, тұлғасы сымбатты азамат етіп өсіру үшін тәрбие жүйесінде дене тәрбиесінің алар орны орасан зор. Ал оны неғұрлым ерте кезінен бастап, дұрыс жолға қойып жүргізсе, соғұрлым нәтижесі жемісті болатыны анық. Өйткені болашақ азаматтың денсаулығы мықты, мүсін тұлғасы дұрыс қалыптасқан, жігерлі де қайратты болып өсуіне, көпшілдік дағдыларын бойына терең сіңіруіне нақ осы мектепке дейінгі кезеңде тереңірек көңіл бөлінсе, дұрыс негіз қаланады.
Балабақшаға таңертенгі келген уақыттан бастап күн тәртібі бойынша сауықтыру шараларын (таңғы жаттығу, қимылды ойындар, сергіту сәттері, серуен кезіндегі спорттық ойындар мен жаттығулар, спорттық мерекелер, ойын-сауықтар) өткіземіз. Дене шынықтыру оқу іс-әрекеті балаларды қимылды үйретудің негізі болып табылады. Жыл бойы балалардың жас ершелігіне қарай тақырыптық жоспардың мақсаттарына жүргізіліп отырады.
  Қазіргі уақытта біздің балабақшамызда талапқа сай, спорт залы жақсы жабдықтылған және ойын алаңдары бар. Оларда түрлі жарыстар, әр бағыттағы спорттық ойындар жиі жүргізіліп тұрады. Күнделікті ертеңгілік жаттығулар балалармен дене шынықтыру жаттығулары жасалады. Осы сабақ барысында балалардың дене бітімі дұрыс қалыптасып, іс қимылдары жетіліп, бұлшық еттері қатаюына көңіл бөлінеді.
Осы мақсаттарға сүйене отырып мен сабақтарда әр-түрлі жаттығуларды, ойындарды қолданамын.
Айта кетсек жалпы дамыту жаттығуларын кешендермен әр сабақтың алдында өткізіледі, түрлі құрал-жабдықтарды қолданамын.
Балалардың аяқ бұлшық еттерінің дамуына түрлі әдістерді қолданамын 
мысалы: (аяқ ұшымен, өкшемен, аяқтың ішкі қырымен, сыртқы қырымен, тізені биік көтеріп, аяқты қайшылап) үйретемін. Тепе-теңдік сақтап жүру үшін мен гимнастикалық орындықта қолды жан-жаққа созып, қапшықты басқа қойып, затты ұстап жүру, заттарды аттап жүру жаттығуларын пайдаланамын. Гимнастикалық қабырғаға өрмелеу түрлі тәсілдерін қолданамын. Сондай-ақ спорттық құралдар: доп, доғалар, секірпе, құрсау, кеглилар, самокаттар тағыда басқа заттармен жаттығуларды орындауға, ойындар ойнауға қолданам.
Балалар-біздің болашағымыз дені сау, қабілетті, дамыған бала-қоғамның баға жетпес байлығы. Біздің балалардың денсаулығы мықты болса, бақытты әрі қоғамға пайдалы. Халықтың денсаулығы ел дамуына аса маңызды тұтқасы, болашағымыздың кепілі.