«М.Монтессори әдісі бойынша балабақшада қол моторикасын енгізу»
«Балдырған» 2 кіші топ тәрбиешісі Кисапова Жеңісгүл Амангелдіқызының ұсынған осы материалында қазіргі замандағы білім беру үрдісінің өзгерістері мен жаңа әдіс-тәсілдер туралы жан-жақты мәлімет беріледі. Бала тәрбиесінде М.Монтессори әдісінің рөлі зор. Әсіресе, қол моторикасының дамуы балалар үшін маңызды әрі қажетті. Тәрбиеші бұл әдісті қолдана отырып, балалардың миын, қозғалыс дағдыларын дамытады.
Сондай-ақ, мұнда балабақшадағы оқу процессінде Монтессори технологиясының элементтерін пайдалану мен олардың тиімділігі талданады. Оқу процесіндегі түрлі ойындар мен жаттығулар арқылы балалардың жан-жақты дамуына назар аударады. Балалардың инициативасын дамыту, қоршаған ортаға деген қызығушылығын ояту – білім алудың басты бағдары ретінде қарастырылады. Ойындар мен жаттығулар балалардың қол моторикасын дамытуға қажетті міндеттерді атқарады.
Монтессори әдісімен оқу қоршаған ортаның түрлі элементтерін байланыстыра отырып, шығармашылық қабілеттерін арттыруға бағытталған. Балалар өз бетімен әрекет етіп, қиындықтарды жеңуге, шешім қабылдауға дағдыланады. Бұл жастан-ақ балалар уақытымен қоршаған ортадағы құбылыстарға назар аудара отырып, өмірлік маңызы бар дағдыларды меңгереді. Осының нәтижесінде, балалардың балалар-жас таланттары өздерін көрсете алады.
«Тәй-тәй» және «Монтессори» технологиялары арқылы балалардың тілдік дамуына көңіл бөлу, олардың әлеуметтік байланыстарын нығайту маңызды. Ойындар мен жаттығулар балалардың тілін, дамуында үлкен рөл атқарады. Мысалы, «Жыл мезгілдері», «Сиқырлы кітап» ойындары арқылы қызығушылықтары оянып, балалардың шығармашылық ойлары мен тілдік дағдылары дамиды.
Атырау облысы, Атырау қаласы
"Балдырған" 2 кіші топ тәрбиешісі:
Кисапова Жеңісгүл Амангелдіқызы
8 (702)9569388
"Қазіргі заманғы балабақша 2017!"
Тақырыбы: "М.Монтессори әдісі бойынша балабақшада қол моторикасын енгізу"
№2 "Ақ сұңқар" бөбекжай - балабақшасы
Меңгеруші: Муфтакова Қарлығаш Тасболатқызы
8 (701) 3161717
Aksunkar 2014@ List.ru
2017 жыл
Қазіргі білім беру үрдісі өзгерді, саналы білім беруде жаңа көзқарастар пайда болды,және біздің алдымызға жаңа міндеттер жүктеп отыр.Осы міндеттердің бірі- білім берудің әдіс- тәсілдерін түрлендіріп,жетілдіріп отыру және жаңа иннавациялық білім технологиясын меңгеру.
Ал технологиялық білім дегеніміз-білім,біліктілік,интелектуалдық кәсіптік әдіс -тәсілдерді қолдану.Жаңа технология бойынша білімді үнемі бүгінгі жас ұрпақ тәрбиеленушілерге меңгертіп отырсақ,балалардың жаңаша көзқарас үрдісі дамиды.
Білім берудің алғашқы деңгейі балабақшадан басталады. Біз бөбекжайымызда күнделікті оқу қызметімізде "Тәй-тәй", "Монтессори" технологияларының элементтерін пайдалана отырып,орталықтарға бөліп ұйымдастырамыз,бұл технологиялардың тиімділігі балалардың қай салаға жақын екендігі айқындап,ата-анамен байланыс нығаяды.Сонымен қатар түрлендіріп қойылым ойындарын көптеп қолданамыз,бұл ойындардың мақсаты бала белгілі –бір бейнені орындай отырып,өзіне деген сенімділік пайда болады.Баланың жан-жақты дамуында дамытушы ортаның маңызы зор.Қазіргі таңда балабақшамызда Монтессори технологиясына көптеп көңіл бөлініп, топтарда арнайы дамытушы орталар жасақталуда.Осыған сәйкес менің о бастан таңдап алған шығармашылық жобамда, осы Монтессори әдісінің бір бөлшегі: "Қол моторикасы" болып табылады. Осы әдіс бойынша мен өз тобымда балалармен түрлі ойындар ұйымдастырып отырамын. Және де осы ойындарға керекті материалдарымды ата-аналарыммен тығыз байланыса отырып әзірлейміз. Жалпы Монтессори технологиясын қолдану арқылы балалардың қол маторикасын дамытып,өз беттерінше жұмыстар атқарып,қиыншылықтарды жеңе білуге,еркін ойлауға тәрбиелеу, қазіргі таңда мен үшін басты мақсаттардың бірі болып табылмақ. Кез-келген оқыту технологиясы тәрбиешіден терең теориялық психологиялық,педагогикалық шеберлікті,бала дүниетанымын терең танып,ұғына білуді мақсат етеді. Жаңа технологияның әдіс-тәсілдерін тиімді пайдалану және оны ұйымдастыруға ақпарат құралдары да,талапқа сай болу қажет.
Қазіргі таңда ешбір жас ұрпақ білімсіз болып қалмауы тиіс.Міне,жаңа технологияның тиімділігі баланың жан-жақты құзіреттілігін дамытып,білімді ұрпақ тәрбиелейді.Әрбір технологияның өзіндік ерекшелігі бар.Жаңа технологиялар бала бойына білімге әуестік,білімқұмарлыққа баулуы тиіс.Білім беру үрдісіндегі алға қойылған басты мақсат баланың білім беру мазмұнын толықтырып,жаңаша көзқараста,жаңа технология бағытында жұмыс жүргізіп,баланың өмірін жаңаша ортада,жаңа бағытпен ұйымдастыру.
Бала құзіреттілігінің белсенді дамуы балабақшадан бастау алады. Бұл бастаманың негізгі міндеті балаларды заман талабына сай,әлемді шынайы қабылдауға дайындау. Болашақта балалар өз жолында кездескен қиыншылықтарды жеңуге,шешім қабылдауы тиіс. Ендеше баланың ойлау қабілетін жан-жақты дамыту мен шығармашылық ізденіс дағдыларын менің мойнымдағы бір міндет боп саналады.
Қай кезеңде болмасын балабақшада Монтессори әдісі еш уақытта орнын жоғалтқан емес. Қол моторикасын арттыруға арналған ойындар мен жаттығулар баланың тілінің дамуына да әсерін тигізеді. Бала саусақтарымен әр түрлі жаттығулар орындап, үлкен жетістіктерге жетеді және баланы сурет салуға үйретеді, ары қарай жазуға да көмектеседі. Егер баланың саусақтары шапшаң жұмыс жасап, иілгіш болса жазуы да әдемі болады. Ұсақ моториканы дамыту жұмыстарын ерте сәбилік шақтан бастаған дұрыс. Омыраудағы баланың өзіне саусақтағы бас миымен байланысқан активті нүктелеріне әсер ете отырып массаж жасау керек. Ерте жаста және мектепке дейінгі кіші жаста қарапайым жаттығуларды жасауда өлеңмен, тақпақпен ұйымдастырылған жаттығуларды пайдалану ұсынылады. Сонымен қатар өзіне-өзі қызмет ету дағдысын қалыптастыру: тиегін өзі салып, өзі ағыту, бауын байлау т.б. Ал ересек топтағы балалар үшін ұсақ моториканы дамыту және қолдың икемділігін арттыруға арналған жаттығулар мектепке дайындықтың яғни, жазу, сызуға үйренудің маңыздысы болып саналады.Мысалы қазіргі таңда өз тобымда балалармен "Жыл мезгілдері", "Ауа райын бақылау", "Сиқырлы кітап", "Сиқырлы қорапша", "Аяқ киімнің бауын байлай білеміз бе", көп функиялы "Жастық", "Тасбақа бізде қонақта" атты ойындарды көптеп ойнап жүрміз. Осы жұмыстарымның дәлелі ретінде сіздерге келесі суреттер көрмесін көрсеткім келеді:
Сонымен қатар бөлісетін тағы бір жәйт, сурет салу, мүсіндеу, жапсыру сабақтарында үнемі қолданатын қол моторикасына арналған гимнастикалық жаттығулар. Мысалы мынандай:
1. Алақанды ашып, саусақтарды біріктіру. Қайтадан жайлап жұму. Екі қолмен кезекпен қайталау. | |
2.Қолды үстел бетіне қойып, саусақарды ретімен бүгу. Екі қолмен кезекпен қайталау. |
|
3.Саусақтарды жазып, оларды кезекпен біріктіру: аты жоқ пен шынашақты, сұқ саусақ пен ортаңғыны. |
|
4.Жұдырықты түйіп, білекті түрлі бағытта айналдыру. Алғашқыда кезекпен, кейін екі қолмен қатар. | |
5. Алақанды жоғары қаратып қойып, әр саусақты кезекпен көтеру. Кері ретпен қайталау. |
|
6.Алақандарды үстел үстіне қойып, саусақтарды бірге ретімен көтеру. Шынашақтан бастап. | |
7.Ортаңғы және сұқ саусақпен қарындашты алу. Саусақтарды ашу, бүгу. |
|
8.Он, он бес қарындашты үстел үстіне қойып, бір қолмен жинату. Екінші қолмен көмектеспей, қарындаштарды біреуден жинау керек. Қарындаштардың орнына санауғыштарды, басқа да ұсақ заттарды пайдалануға болады. |
|
9.Ортаңғы және сұқ саусақпен қарындашты алып, «жүгіру» жаттығуын жасау. |
|
10.Екі кішкентай допты не грек жаңғағын алып, алақан арасына салып айналдыру (саусақтар түзу тұру керек). |
|
11. Барлық саусақтың бастарын бас бармаққа қосу керек. Оң қолда сұқ саусақпен бас бармақты қосудан бастаса, сол қолда бас бармақ пен шынашақты қосудан бастайды. Жаттығуды екі қолмен қатар істейді. |
|
12.Сіз жасаған саусақ қимылдарын қайталайды: | |
а)қолды жоғары көтеріп, саусақтарды жазып, сұқ саусақ пен ортаңғы саусақта айқастыру. |
|
б)енді аты жоқ пен шынашақты айқастырады; |
|
в)барлық саусақты кезекпен бас бармаққа қосу арқылы сақиналар жасау; |
|
г)тез арада бірден онға дейінгі бір санды атау, бала сәйкес саусағын көрсетуі керек; | |
13. сұқ саусақ пен бас бармақ арқылы сақина жасап, оның арасынан саусақтарды өткізіп, сақиналар жасау. Осылайша әр саусақпен кезектестіріп орындау. |
|
Қорыта келгенде балаға айналадағы қоршаған ортаның үдемелі дамуы өт маңызды мәнге ие. Сондықтан да осы кезден бастап, баланың ойлау қабілетін жан-жақты дамыту мен шығармашылық ізденіс дағдыларын қалыптастыруға көп көңіл бөлейік деп ұсынысымды айтқым келеді.
