Юл йөрү кагыйдәләре – балалар өчен күңелле һәм файдалы чара

Татарстан республикасы Балтач муниципаль
«Катнаш үсеш бирүче төрдәге Балтач 5 нче балалар бакчасы”
муниципаль бюджет мәктәпкәчә белем учреждениясе

Уртанчылар төркемендә, режим момент вакытында уздырылган, танып белү өлкәсендәге “Юл йөрү кагыйдәләре” буенча уздырылган күңел ачу чарасы
“Шаян малай маҗаралары...”

Максат: балалар белән:юлда йөрү кагыйдәләрен,светофор турында белемнәрен, юл билгеләрен үзләштерү, ныгыту; сөйләм телен, игътибарлылык күнекмәләрен, зиһененне үстерү; дустанә мөнәсәбәт тәрбияләү; юл йөрү кагыйдәләрен өйрәнү, юл билгеләрен белү тормыш иминлегенәдә әһәмиятле урын алып торганын аңлату.

Тәрбиячеләр:
1.Шакирова Г.Р
2.Габидуллина Л.Р

2017-2018 уку елы

Балалар “Юл йөрү кагыйдәләре” почмагына , сәяхәткә, күнакка баралар. Кинәт ниндидер уйнаган, шаулашкан тавыш ишетәләр һәм шул вакытта төркемгә Шаян малай туп уйнап, сөйләшә-сөйләшә, көлеп килеп керә.
Тәрбияче: (балаларга карап ) абау, нинди тавыш бу, кем буласын һәм нишләп йөрисен син монда?
Шаян малай: минме - мин Шаян малай булам(борынын сөртеп, кыланып). Мин туп уйнап күңел ачып йөрим , ә сез үзегез кем буласыз әле, һәм нишләп йөрисез монда мина комаучаулап?
Балалар күмәк җавап бирәләр: без – “Сөенеч” балалар бакчасы балалары - уртанчылар төркеме! Без “Юл йөрү кагыйдәләре” почмагына сәяхәткә – белемнәребезне ныгытырга, күңел ачырга килдек!
Шаян малай : кычкырып көлеп җибәрә: ха-ха-ха!!! Белемнәр дисезме! Ныгытырга дисезме! Нәрсәгә кирәк сон ул белемнәр, нәрсәгә кирәк ул уку ???эээ?! Юл йөрү кагыйдәләре имеш ! Ха-ха-ха!!!
Балалар: ничек инде кирәкми, кирәк, юлда йөри белергә - өйрәнергә кирәк! Ул “Юл йөрү кагыйдәләре” дип атала. (балаларның үзләренең җавапларын , фикерләрен тыңлау)
Шаян малай: Эй мина кирәкми алар берседә! Не хочу учиться , а хочу ... играть!!! (малай туп белән уйный башлый һәм зур юлга тубын тибеп уйнап чыга).
Балалар тәрбияче белән : ой,ой, ой нишлисен син Шаян малай??!! Тәрбияче: Балалар зур юлга уйнарга, чыгырга, йөрергә ярыймы безгә?!
Балалар: Ярамый бит зур юлга чыгарга! (бармак белән яныйлар).
Шаян М: ник ярамый? Нәрсә соң ул зур юл?Кемнәр генә йөри соң анда?
Балалар: зур юл – ул –дамба дип атала, анда йөк машиналары һәм машиналар гына хәрәкт итәләр.Кешеләргә ярамый анда йөрергә һәм уйнарга.(бармак белән яныйлар)
Шаян М: ә-ә-ә-ә... менә хәзер аңладым инде, ярар рәхмәт белми идем әле мин. Әй ярар анда ярамаса,киттем мин бу юлга уйнарга!!! ( тар юлша уйнарга чыга).
Балалар: Шаян малай анда да ярамый уйнарга (бармак белән кисәтәләр)
Шаян малай : Уфффф!!! Ник инде тагын анда ярамый? Ул нинди юл? Кемнәр генә уйный соң анда ? Әәәә?
Балалар: бу юл - тар юл- тротуар дип атала-анда җәяүлеләр генә йөриләр, уйнамыйлар анда да, чөнки бу юлда да хәрәкәт итәләр!(бармак белән яныйлар).
Шяан малай: күзләрен уа, кәефе төшә, еларга әзерләнеп : ник мин нишлим инде хәзер, кайда уйныйм, уйныйсым килә бит минем?!
Балалар, тәрбияче белән бергә: Шаян малай әйдә әле безнең белән: “Эш беткәч уйнарга ярый “ ди татар мәкәләсендә, әйдә “Юл йөрү кагыйдәләре” почмагына сәяхәткә белемнәр алырга, син ризамы?! Аннары без синең белән уйнарбыз, күңел ачырбыз,кайда ничек хәрәкәт итергә һәм уйнарга яраганын аңларсын син!
Шаян м: (уйланып тора).... Ие риза! Әйдәгез бергәләп сәяхәткә!
(балалар малай белән бергә кузгалып әкренләп баралар төркем уртасына, кинәт малай йөгереп светофор янына бара һәм аллы -артлы карый башлый аны)
Шаян м: абау, бу нәрсә инде тагын әәәә?! (уйлана , уйлана карый)
Балалар: бу светофор!
Шаян малай : светофор дисезме?! (колеп җибәрә) – матур багана икән име!!! Нәрсә соң ул светофор, ни өчен кирәк ул?
Балалар: светофор ул кешенең һәм җәяүлеләрнең дусты. Ул бик мөһим эш эшли. Юлда кешеләр һәм җәяүлеләр дөрес һәрәкәт итсен өчен куелган. Светофорны яхшы белгән кеше һәм шофер юл кагыйдәләрен бозмый, юл хәләкәтенә эләкми.
Шаян м: хмммм...ярар, аңлашылды (уйланган булып светофорга карап тора).Ә ни өчен аңа бу күзләр?
Балалар: Светофорның өч күзе бар, алар берсе- кызыл, берсе – сары, берсе- яшел төстә.
Шаян м: Ха!!! Ә нигә анда тагын төрле-төрле , күп күзләр юк, ничә төс һәм ничә күзе була соң ул светофорның?! Бәлки минем икенче төсләр куясым киләдер!
Балалар:Бүтән төсләр булмый светофорда Шаян малай! Аларның һәрберсе дә юл хәрәкәтен билгели. Кызыл ут янса – ярамый хәрәкәт итергә, сары төстә- әзерләнәсе – башта уңга аннары сулга карыйсы, яшел төстә – хәрәкәт итергә ярый!
Тәрбияче: Шаян малай! Безнең бакчабызның уртанчы төркеме балалары бик уңганннар бит , алар светофор төрында шигырь дә беләләр , әйдәгез әле сөйләп китәбезме дусларым?!
Шигырь сөйләү Ш.Галиев “Светофор”
Шаян М: Ойбулдырдыгыз дусларым ,рәхмәт! Ярар мин күп яңалыклар белдем ! (як-якка каранып) Оооо, монда тагын кызык әйберләр күп икән бит әле, бу нинди рәсемнәр соң дусларым?! Минем боларны кайдадыр күргәнем дә бар инде.....(уйлана)
Балалар: Әйе Шаян малай, синең бу “рәсемнәрне” – юл билгеләрен юл кырыенда күргәнең бар, аларга төрле-төрле рәсемнәр төшерелгән, һәм алар төрле кагыйдәләрне аңлаталар, мәсәлән:.....(балалар төрле-төрле юл билгеләрен күрсәтәләр, тәрбияче ярдәме белән, һәм аларның төп кагыйдәләрен аңлатып китәләр).
Шаян м: ничек кызык һәм файдалы икән бит бу “Юл кагыйдәләрен” өйрәнергә!!! Рәхмәт дусларым! Әйдзгеә тагын бер бергә ккабатлап китик инде нәрсәләр өйрәндек бергә.
Балалар, тәрбияче һәм Шаян м: дамба-киң юл, машиналар өчен; тротуар-тар юл-җәяүлеләр өчен; светофор – юл чатында урнашкан, юр хәрәкәтен билгеләп, рәткә салып торучы; юл билгеләре- машиналарны һәм җәяүлеләрне кистәтеп булышып торучы билгеләр.
Шаян м: во! булды бу(баш бармагын күрсәтеп). Сез миңа бик булыштыгыз. Мин инде бүтән ялгышлыклар эшләмәм юлда, чөнки әз генә уйламыйча эшләгән ялгышлык та төзәтелмәс, бик куркыныч вакыйгага әйләнергә мөмкин. Инде мин кайткач үз дусларымны да өйрәтәм бу кагыйдәләргә.
Балалар(тәрбияче белән бергә): үзеңә рәхмәт Шаян малай, без дә сиңа яңа белемнәр өйрәтә -өйрәтә үз белемебезне ныгыттык, белгәннәрне кабатладык! Без сиңа өй эше бирәбез инде - “Юл йөрү кагыйдәләрен” тагын да ныграк өйрәнергә, һәм юлда – җәяүлеләргә һәм машина йөртүчәләргә игътибарлы булырга һәм хөрмәт итергә.
Тәрбияче: Ай-ай күңелле булды бу безнең сәяхәтебез балалар!!! Сезгә ошадымы?!(балаларга карап) .
Балалар: әйе, ошады!!! (җаваплар тыңлау, фикерләре белән бүлешү)
Тәрбияче: Әйдәгез әзерәк арганнарыбыз бетсен өчен бергәләп
хәрәкәтле уен уйнап китик “Светофор төсләре”
дип атала.Кызыл төс күрсәтсәм – бармак бн яныйсыз-ярамый йөрергә, сары төс күрсәтсәм- башларны башта уңга аннары сулга борасыз-карыйсыз як-якка, яшел төс күрсәтсәм- аяклар белән тыпырдыйсыз-димәк ярый барырга(уен берничә мәртәбә кабатлана –тизрәк темпта)
Тәрбияче:молодцы минем дусларым!!! Өйгә кайткач кемнәргә сөйлисез инде бу кызыклы, мавыктыргыч вакыйганы?!
Балалар: әтиләргә,әниләргә һәм якыннарыбызга!
Тәрбияче : дөрес балалар! Сез үзеге алган белемнәрегезге гел үзегезнең әти-әниләрегез һәм якыннарыгыз белән бүлешергә тиеш! Инде мин дә сезгә буш кул белән килмәдем сюрприз әзерләдем:”Юл билгеләрен” өйрәнүгә багышланган буяу рәсемнәре алып килдем: сез кайткач аларны дөрес төсләр белән буярсыз, һәм ни өчен шундый төс белән буядыгыз һәм нәрсәне аңлата ул сөйләрсез якыннарыгызга! Ә хәзер без Шаян Малайны өенә озатыйк, саубуллашыйк!
Балалар: сау бул Шаян малай, кунакка кил тагын көтәбез!!!
Шаян м: сау булыгыз дусларым! Киләсе очрашуларга хәтле!
Тәрбияче : Ә хәзер балалар без дә кайтыйк төркемгә. Белемнәребезне ныгытырга бу “Юл йөрү кагыйдәләре” почмагына без тагын килербез әле!