Музыкаль уеннар аша балаларда ана теле һәм сөйләм сәләтен үстерү
Татарстан Республикасы Баулы районында 2 нче санлы балалар бакчасында музыкаль-дидактик уеннар балаларыбызның ана теле һәм сөйләм телен үстерү өчен мөһим роль уйный. Хәзерге вакытта безнең бурыч балаларга татар теле, татар мәдәнияте, аның музыкаль мирасы турында белем бирү, аларның күңеленә туган милләте белән горурлану хисе уяуларга ярдәм итү. Музыкаль-дидактик уеннар аша балалардагы сөйләм сәләтен формалаштыру өчен махсус методикалар эшләнде, ләкин иң мөһиме, уен процессын хәзерге шартларга яраклаштыру безнең өчен төп максат булып тора.
Без «Ана теле программасы»н аеруча әһәмиятле итеп күрәбез. Музыкаль уеннар җәмгыятебезнең мәдәни традицияләрен һәм ана теленең төп ролен балаларыбызның аңлыгына кечкенә яшьтән ук утыру өчен киң мөмкинлекләр бирә. Безнең бакчада балалар төрле уеннар аша татар музыкасында, милли биюләрдә һәм җырларда катнашып, татар теленең матурлыгын, байлыгын тоеп өйрәнә. Һәр уеннар балаларда музыкаль сәләтләрне, ритм хисен, һәм иҗади фикерләүне үстерү өчен уникаль мөмкинлекләр тудыра.
Балаларны кызыксындыру өчен без медиа технологияләрне кулланабыз. Компьютер, видео һәм аудиоязмалар балаларның музыкаль эшчәнлеген арттыра, бу исә аларның күзәтү сәләтен, музыкада фикерләүне тизләштерүгә ярд ән итә. Без шулай ук музыка дәресләрендә укучылар белән уйнау процессында курчакны актив катнашучы итеп кулланабыз, ул балаларның кызыксынуын арттыра һәм уеннарны тагын да мавыктыргычрак итә. Бала музыка дәресләрендә курчакка дус итеп хис итә, шуның белән ул уеннардагы хәрәкәтләрне үзләштерә һәм башкалар белән уйнау процессында аралаша.
Шулай да, безнең төп максат – балаларда милли музыкага, татар моңнарына һәм ана теленә мәхәббәт уяту. Безнең музыка дәресләрендә катнаша алган музыкаль-дидактик уеннарның төрлелеге балаларның кызыксынуларын, иҗади сәләтләрен арттыруга ярдәм итә. Безнең педагогик алымнар белән без авылда һәм шәһәрдә яшәүче татар балаларын үз мәдәнияте белән таныштыра алабыз, һәм без икенче яктан, балаларның киң мәгълүматлы булып үсүләренә ярдәм итәбез.
Татарстан Республикасы Баулы муниципаль районы
"№ 2 нче санлы катнаш төрдәге балалар бакчасы" мәктәпкәчә белем бирү муниципаль бюджет учреждениесе
Беренче кече яшьтәге төркем балаларында ана теле һәм сөйләм телен устерүдә музыкаль - дидактик уеннар һәм уен әсбапларының роле
Гөлия Дамир кызы Фатыйхова- Баулы муниципаль районы "2 нче санлы "Рябинка" балалар бакчасы" мәктәпкәчә белем бирү муниципаль бюджет учреждениесенең музыкаль җитәкчесе
2016 ел
Музыкаль-дидактик уеннарның төп билгеләнеше– балаларда музыка сәләтен формалаштыру, уңайлы уен формасында музыкаль авазларның төрле биеклектә тәңгәл килүен ачыклау, ритм хисен үстерү, тембр һәм динамик ишетү сәләтен үстерү һәм мөстәкыйль рәвештә музыка дәресләрендә алган белемнәрне гамәлләргә куллану. Музыкаль-дидактик уеннар балаларда үз- үзенә ышаныч уята, хис- тойгыларын баета, аларның сәлатен, музыкага карата теләген үстерә, мөстәкыйллек, фикерләү сәләтен баета, музыкаль авазларның төп үзенчәлекләрен аерырга ярдәм итә. Музыкаль уеннарның педагогик кыйммәте шунда, алар балага алган белемнәрен тормыш практикасында куллану өчен юл ача.
Безнең бүгенге заманча тормышта, төп проблема булып ясле-бакчага килгән баланың үз ана телендә, татар телендә сөйләшә, аралаша алмавы тора. Сабыйлар күңеленә татар милләтенең милли моңнары, җырлы- биюле уеннары аша туган телгә, татар теленә карата мәхәббәт уяту безнең төп бурычыбыз. Һәм шушы уңайсызлыклардан арыну өчен без балаларны кечкенәләр төркеменнән үк “Ана теле программасы буенча” бирелгән музыкаль уеннар белән таныштырабыз. “Тып- тып итеп”, “Чәп- чәп чәптеки”, “Чәбәкәй”, “Шома бас”, “Аю”, “Куян”, “Чыпчыклар”, “Без бердәм атлыйбыз”, “Кайда безнең кулларыбыз”, “Поезд”, “Бу - мин”, “Туп- туп, тубыбыз” “Шалтыравык”, “Бармаклар биюе”, “Атлыйбыз, йөгерәбез, биибез”, “Әкрен- көчле”, “Күрсәт әле үскәнем” уеннары балаларның музыкаль эшчәнлеген, эмоциональ хәләтен һәм телләре ачылу өчен яхшы репертуар булып тора.
Балаларда музыкаль-дидактик уеннарга карата кызыксындыруны арттыру өчен без бакчабызда мәгълүмәти- коммуникатив технологияләр кулланабыз. Компьютер, видео, DVD, CD, аудиовизуаль җиһазлар балаларның музыкаль эшчәнлеген арттыру өчен зур мөмкинлекләр ача.
Без үз бакчабызда балаларның адаптация чорында кызыксындыру чарасы буларак бик матур уенчык- курчак уйлап таптык. Безнең курчак музыка дәресләрендә төп актив катнашучы һәм арадашчы булып тора. Курчагыбызны кечкенәләр көтеп ала,ул музыка дәресләрендә аеруча яхшы мөхит тудыра. Бер кергәндә балалар төрле бию хәрәкәтләре ясап, өйрәнсә, икенче кергәндә курчак балаларга кунакка үзенең дусларын, уен кораллары: шалтыравык, кыңгырау, бубен алып килергә мөмкин. Бу чорда балалар хәрәкәтләрне күберәк өлкәннәргә карап башкарса, безнең очракта алар курчакны дуслары урынына күреп барлык уен хәрәкәтләрен аның белән башкара һәм уен кагыйдәләрен тизрәк үзләштерә.
Безнең курчагыбыз балаларны активлаштыру, музыкаль уеннарга, халкыбызның моңлы көйләренә, җырлы- биюле уеннарына карата кызыксындыру уяту өчен төп персонаж булып тора. Безнең әлеге алым узебез өчен дә яңалык. Әгәр ел башында балаларны кызыктыра алганбыз икән, димәк ел дәвамында алда бирелгән музыкаль- дидактик уеннар һәм курчагыбыз аша без балаларда милли музыкага һәм ана теленә карата мәхәббәтне уята алырбыз дип ышанып калабыз.
