Наурыз - Ұлыстың Ұлы Күні
Наурыз - бұл қардың еріп, жердің жанданып, көктемнің нағыз тамырына айналатын ерекше кезең. Халқымыздың дәстүрі бойынша, Наурыз мейрамы 22 наурызда атап өтіледі. Бұл уақыт табиғаттың жаңаруы мен адамдардың арасындағы достықты нығайтуға арналған. Мейрам балаларға Отанды сүю, ұлттық салт-дәстүрді құрметтеу, имандылық пен инабаттылық қасиеттерін қалыптастыруға үндейді.
Наурыз мейрамында балалар ұлттық киімдерін киіп, ұлттық ойындар мен тәрбиеші ұйымшылдығымен ерекшеленген сәлемдесу рәсімдеріне қатысады. «Жыл басы - Наурыз!» деген мақалмен басталатын шара ұлттық салттарды жаңғырта отырып, ұрпаққа рухани тәрбие беруді мақсат етеді. Бүгінде Наурыз мерекесі - мәдениетіміз бен әдет-ғұрыптарымызды сақтау мен дамыту платформасына айналды.
Мейрамның ортасында Қызыр баба ретінде бейнеленетін тұлғаның қатысуы ерекше символдық мәнге ие. Ол бізге тілектерінің жақсылығын алып келіп, наурыз тойының қуанышын ортаға салады. Сахнада ауыл тұрғындары, балалар мен қонақтар, салт-дәстүрді ұстанып, бір-біріне жылы сөздер айтып, алғыс білдіруде. Наурыз тойы - бақыт, махаббат, бірлік пен берекенің символы!
Мерекеде ұлттық ойындар, әндер мен биге толы түрлі шаралар өтіп, кішкентай бүлдіршіндердің өнерлері көпшілікке көрсетіледі. Балалар бір жүрек, бір тілекпен дәмді наурыз көжеден дәм татып, туған-туыс, дос-жарандармен бірге мейрамды атап өтеді. Наурыз - жаңа күнің, жаңа мүмкіндіктер мен жағымды өзгерістердің бастамасы.
http://www.zharar.com/Жыл басы -Наурыз!
Мақсаты: Балаларға ұлыстың ұлы күні туралы мағлұмат беру;
Балаларды елін , Отанын сүюге, ұлттық салт-дәстүрін дәріптеуге
тәрбиелеу; Имандылық, инабаттылық, ізеттілік қасиеттерін қалыптастыру.
Көрнекілігі:Нақыл сөздер, киіз үй керегесі, ұлттық бұйымдар.
Барысы:
Мейрам өтетін жер салт –дәстүрге байланысты жабдықталады.Балалар ұлттық киімдерімен келеді. Киіз үй керегесінен сахна жасалынады. Ұлағатты сөздер: «Жыл басы- наурыз!», «Наурыз құтты болсын!»,
Залда әсем әуен ойнап тұрады.
Тәрбиеші: Армысыздар құрметті қонақтар. Ұлыс күндеріңіз құтты
болсын!
Келе жатыр жылымыз,
Мейрамдаймыз мұны біз.
Халқы сүйген мейрамды
Қарсы алайық Наурызды!
Тәрбиеші: Ұлыстың ұлы күні ата салтымыз бойынша ортамызға Қызыр бабамызды шақырайық. Қызыр баба баршамызға ақ тілек, оң батасын берсін!
(Сахнаға ақ сақалды, аса таяқты Қызыр баба шығады. Жұрт оны шапалақтап қарсы алады.
Қызыр баба (Батырхан):
Армысыңдар, жәмиғат! (Қолын жайып.)
Ұлыс оң болсын,
Ақ мол болсын,
Қайда барсақ, жол болсын!
Ұлыс бақты болсын!
Төрт түлік ақты болсын!
Ұлыс береке берсін,
Бәле-жала жерге енсін!
Тәрбиеші: Слайд көрсете отырып әнгімелейді. Уа, халайық! Бүгін ұлыстың ұлы күні. Наурыз мейрамы! Наурыз салтанаты! Наурыз – жаңа күн, жаңа жылдың алғашқы күні – жыл басы. Бұл біздің халқымыздың күн мен түн теңелер мезгіл – наурыз айының 22-жұлдызына сәйкес келеді. Бұл күні аталарымыз бен әжелеріміз үй-үйді, ауыл-ауылды аралап, наурыз көжеден дәм тататын. Үлкен-кішіге ақ баталарын беріп, ізгі тілек тілесетін. «Ұлыс күні қазан толса, ол жылы ақ мол болар. Ұлы кісіден бата алса, сонда олжалы жол болар» деп нақыл айтып, ауыл арасын ауыз бірлікке, татулыққа, ынтымаққа шақыратын. Наурызда халық ән айтып, би билеп, алтыбақан теуіп, әртүрлі ойын ойнайды.
Қызыр баба (Батырхан): Ата салтын ұмытпай, ұлыс тойын өткізіп жатқандарың өте жақсы екен. Үлкен рахмет. Ал, қане, енді қандай қызықтарың бар?
Балалардын тақпақтары:
Шұғыла:
Наурыз тойы-береке,
Наурыз тойы-жыр аңыз.
Қызып дулы мереке
Қызық думан құрамыз.
Нұрай:
Қош келіпсің Наурыз!
Арман тойы халықтың.
Қуанышы халықтың,
Құтты болсын қадамың!
Арслан:
Ұлыс күні кәрі-жас,
Құшақтасып көріскен.
Жаңа ағытқан қозыдай,
Жамырасып өріскен.
Әнуар:
Ұлыс күні қар еріп,
Сай-салалар гүрілдер.
Көк шөбі шығып желкілдеп,
Дүние біткен күлімдер.
Сабина:
Ашық болсын қос қабақ,
Таспен атқанды аспен ат.
Бейтаныста, таныс та,
Бүгін төрде бас қонақ
Айғаным:
Арпа, бидай, тары бар,
Қатық, малта тағы бар.
Ішілетін, жейтінің,
Бұл көжеде бәрі бар
Ділнайым:
Күн мен түн теңелді,
Жер шуаққа кенелді.
Наурыз тойы салтамыз,
Соны тойлар ел енді.
Әң «Наурыз келді»
Тәрбиеші: Балалар, бізге алыстан әже келді. Залға әже келеді бәрімен амандасады: Армысындар халайық. Наурыз құтты болсын.
Әже: Мен сендерге қазақтын «Бесікке салу» салт дәстүрін көрсетейін деп едім. Ауылдын жасы үлкен әже жас анаға кішкене нәрестені бесікке бөлеуін көрсетіп үйретеді. Алдымен түбектің тесігінен балаларға тәттілер үлестіріледі. Баланы бөлейді. Бесікті отпен аластап, жатқызады. Бесік жырын айтады.
Әже:
Әлди-әлди,ақ бөпем,
Ақ бесікке жат бөпем,
Жылама, бөпем, жылама,
Көзіңнің жасын бұлама.
Әлди-әлди, бөпешім,
Қозы жүні көрпешім.
Жұрт сүймесе сүймесін,
Өзім сүйген бөпешім.
Тәрбиеші: Әже балаға ақ батаңызды беріңіз.
Әже
Өс-өс, балам, өсе бер,
Өнерлі болып өсе бер.
Батыл бол-балуан білекті,
Батыл бол-таймас жүректі.
Тәрбиеші: Балалар ата-әжелерімізге арнап ән айтып берейік «Қош келдін, төрлет наурызым» «Менің отбасым»
Тәрбиеші: Біздің қыздар «Қамажай» биін билеп бергісі келіп тұр
Тәрбиеші: Ұлдар келіндер «Арқан тарту» ойын ойнайық.
Тәрбиеші: Наурыз құтты болсын!
Дендеріміз сау, мықты болсын!
Наурыз тойы келе берсін!
Барлық халық бақытты болсын,
Қош ,сау болыңыздар, халайық!
Көріскенші күн жарық болсын!
Барлықтарыңызды Наурыз дастарханына шақырамыз.
Көжеден дәм татыңыздар.
Әже асқа бата береді.
Ұлы халқым тоқ болсын!
Көйлектерің көк болсын!
Қайғы-уайым жоқ болсын!
Қуаныштарың көп болсын!
Тәрбиеші: Ал енді балалар бәріміз қосылып «Қара жорға» биін билейік.
