Аяулы күз, алтын күз
Күз мезгілі – табиғаттың ерекше кезеңдерінің бірі, ол өзінің сары жапырақтарымен, жемістерінің толығымен және тағамдарының алуан түрлерімен келіп, адамзатқа көркем көңіл күй сыйлайды. Біздің «Аяулы күз, алтын күз» атты мерекелік ертеңгілігіміз күздің жайкүйін, оның берекелі алтын түсін, атап айтқанда, еңбек адамдарын құрметтеуге арналады.
Мерекенің мақсаты – балаларға күз мезгілінің ерекшеліктерін түсіндіре отырып, олардың шығармашылық қабілеттерін дамыту. Балалар жүректерімен сезінген күзгі табиғатты әнмен, биімен, ойындармен тойлайды. Жүргізуші балаларды күзгі табиғатпен таныстыра отырып, оларға күз мезгілінде не болатынын, қандай жеміс-жидектер мен көкөністер піскенін, егін жиналатынын айтады.
Музыка, әндер мен жұмбақтар арқылы балалардың қызығушылығын арттыра отырып, оларға алдымызда таңғажайып күздің құпияларын ашуға көмектесеміз. Балалар достық пен ынтымақтастықтың маңыздылығын, еңбек етудің қуанышын сезінеді. Алтын күз – бұрыңғыдай жалқаулар мен еңбек етпейтіндер үшін емес, адал еңбек ететіндер үшін ғана сыйлардың тәңірі, олардың еңбегі күздің молшылығында көрінеді.
Мереке барысында балалар әзірлеген әндер мен би, тақпақтар арқылы күздің бізге сыйлаған бағалыларын, табиғаттың жомарттығын, самарқаулық пен бейнемізді тұспалдайды. Алтын күз келгенде, еңбек еткен мен жарқын көңілімізбен, достарымызбен, өзімізбен бақытты болатынымызды білуіміз қажет. Сөйтіп, кештің соңында біз күздің сыйын қабыл алып, сонымен бірге, әрбір отбасының дастарханында дәмді жемістер мен көкөністердің мол болуын тілейміз.
Аяулы күз, алтын күз
Мақсаты: Балаларға күз мезгілі туралы түсінік беру, мерекелік көңіл-күй сыйлау, балалардың шығармашылық қабілеттерін арттыру, жыл мезгілдерінің ерекшелігін үйрету мен табиғатты қорғауға, қастерлеуге тәрбиелеу.
Жүргізуші: Ел байлығын арттырған берекелі де, мерекелі де күз мезгілі келді. Сары алтындай сары күз себетке толы жемісін, қамбаға толы егінін сыйлайды. Бүгінгі «Аяулы күз, алтын күз» атты ертеңгілігімізге хош келдіңіздер!
Жүргізуші:Армысыздар, халайық,
Бармысыздар, халайық.!
Күзгі тойды жұп жазбай,
Бірге қарсы алайық!
Жүргізуші:Балалардың орындауында «Алтын күз» әнін қабыл алыңыздар.
Ән «Алтын күз»
Жүргізуші: Берекелі, мерекелі
Келді жомарт алтын күз
Далада, қалада да,
Жанның бәрі жарқын күз, - дей келе балалар мен сендерге жұмбақ жасырып, тапқырлықтарыңды байқағым келіп тұр.
1.Ағайынды бәрі,
Шықса жасыл, түссе сары. /Жапырақ/
2.Қалың киім кигенді ұнатады,
Шешіндірсе жылатады. /Пияз/
3.Жер бетінде шашы бар,
Жер астында басы бар. /Сәбіз/
4.Өзі қызыл, әрі тәтті,
Жеген жанды таңырқатты. /Алма/
Жүргізуші: «Шегіртке мен құмырысқа» сахналау.
Шырылдауық шегіртке,
Ыршып жүріп ән салған.
Көгалды қуып гөлайттап,
Қызықпен жүріп жазды алған.
Жылы жаз жоқ, тамақ жоқ,
Өкінгеннен не пайда?
Суыққа тонған, қарны ашқан
Ойын қайда, ән қайда?
Секіру қайда сүрініп
Қабағын қайғы жабады.
Сабанда жатып дән жиған
Құмырысқаны іздеп табады.
Селкілдеп келіп жығылды,
Аяғына бас ұрды.
Ботагөз – шегіртке: Қарағым жылыт, тамақ бер,
Жаз шыққанша асыра.
Еңлік – құмырысқа: Мұның жаным сөз емес,
Жаз өтерін білмеппең?
Жаның үшін еш шаруа
Ала жаздай қылмап па ең?
Ботагөз – шегіртке: Мен өзіңдей шаруашыл
Жұмсақ илеу илі ме?
Көгалды қуып ән салып
Өлеңнен қолым тиді ме?
Еңлік – құмырысқа: Қайтсін қолы тимепті,
Өлеңші, әнші есіл ер.
Ала жаздай ән салсаң
Селкілде де билей бер!
Шегіртке кетіп қалады, оның артынан құмырысқа барып тамақтарын береді.
Еңлік –құмырысқа: Енді жалқау болма, екеуміз дос болайық. Шегіртке құмырысқаға рахметін айтыпты. Сөйтіп құмырысқа мен шегіртке мәңгілік дос болыпты.
Жүргізуші:Міне көрдіңдер ме, балалар әрқашан еңбек етсеңдер, қарындарың тоқ, достарың көп болады.
Жүргізуші: Бұлттар төніп, жерге шөгіп,
Дымқыл тұман басады.
Шөп сарғайып, өңі тайып,
Дала нұры қашады.
Бой жаза алмай, ойнай алмай,
Денең мұздап тоңады,
Бөбектерім айтыңдаршы
Бұл қай кезде болады?
Дұрыс айтасыңдар, балалар, қазір күз мезгілі.
-Күз мезгілі екенін қайдан білдіңдер?
-Иә, күзде жемістер, көкөністер піседі, егін жиналады, ағаштардан жапырақтар түседі, күн суытады, құстар жылы жаққа ұшады.
Жүргізуші:Балалар бүгін барлығымыз күз мерекесіне жиналдық. Қонақтар да келді. Бірақ біздің мерекеге біреу жетіспейді. Сендер білесіңдер ме, ол кім?
Балалар: Алтын күз.
Жүргізуші: Ендеше күзді ортаға шақырайық.
Бірге: Аяулы күз, алтын күз! (Балалардың барлығы айтады) (Осы кезде музыка ырғағымен Алтын күз келеді.)
Алтын күз: Сәлеметсіңдер ме, балалар!
Ерінбестен еңбек етіп келетін
Еңбекшіге бар жемісін беретін
Мен, Алтын күз ынтымақты еліне
Берекелі ырыс болып келетін.
Жүргізуші: Хош келдің аяулы, берекелі Алтын күз! Төрлет, жоғары шық. Өзіңмен бірге байлық, береке, молшылық, тоқшылық ала келдіңіз. Оған біз қуаныштымыз.
Алтын күз:Менің жемістерім мен көкөністерімнің барлығы осында отыр екен ғой. Орындыққа барып жайғасады.
Жүргізуші: Алтын күз! Біздің балаларымыз сізге арнап ән, би, тақпақтар дайындады. Соны тамашалаңыз.
Жүргізуші: Балалар, күзде тынымсыз еңбек басталатыны барлығымызға мәлім. Егін ору, бау-бақшаларда жеміс-жидек, көкөністержинау деген жұмыстар толып жатыр.
Ән:«Топ топ балақан»
Жүргізуші: Ән салыңдар, күліңдер,
Жайнап гүлдей жүріңдер.
Күздің тойын тойлайық
Мың бұралып, би билейік, ойнайық, - демекші қыздарымыздың орындауында «Жапырақтар» биін қабыл алыңыздар.
Алтын күз: Ой, жарайсыңдар, балалар, сендер әнші де, биші де екенсіңдер. Сендермен бір ойын ойнағым келіп тұр.
Ойын: «Картоп жинау»
Ойын шарты: Екі топқа бөлініп, балалар картоп жинайды. Көп жинаған топ жеңімпаз болады. Ойын 2-3 рет қайталанады.
Жүргізуші:Қуандырып біздерді
Меркелі күз келді.
Кел жемісті алтын күз
Кемелденсін халқымыз, - дей келе
Алтын күз! Сізге арналған балалардың күз туралы тақпақтарың тыңдаңыз.
Бекболат : Қарашы күз келді, күз келді,
Жапырақ жауыпты іздерді.
Құс біткен керуен тізеді
Қара бұлт қабағын түйеді.
Дидар: Күздің қазан айында
Жеміс-жидек піседі
Жапырақтар сарғайып
Сыбдыр- сыбдыр етеді.
Жансая: Берекесін сыйлауға,
Өлкемізге күз келді.
Жемістерін жинауға
Шақырады біздерді.
Таир: Күз айы тамаша
Ән айтамыз жаңаша
Би билеп бәріміз
Қуанамыз балаша.
Кәусар: Жетті желмен алтын күз,
Жеміс жинау салтымыз
Жиып-теріп болған соң
Той жасайды халқымыз,
Мол өнімді жинаймыз
Елге бәрін сыйлаймыз.
Алпамыс: Ой, балалар, балалар,
Қурап жапырақ солыпты.
Қоңырқай күз болыпты.
Ел егінін орыпты.
Жансайка: Алтын, сары, қызыл, көк,
Алуан-алуан жапырақ.
Күзгі бақта күлімдеп,
Көз тартады атырап.
Айжанар:Сарғайды тоғай
Сап — сары маңай.
Соңғы әнін айтып
Құс кетті қайтып.
Ерке: Жайдары күз, жарқын күз
Аяулы күз, алтын күз.
Дәнге толы кең далам,
Дариядай шалқар күз.
Жүргізуші: Балалар, мен сендерге жұмбақ жасырғым келіп тұр. Сол жұмбақтың жауабын тауып көріңдерші.
Жұмбақ: Көлеңкені сүйген,басына телпек киген.
Үйі оның орман.
Жауынды ол сүйген. Бұл не? (Саңырауқұлақ)
Алтын күз: Балалар мен сендермен бір ойын ойнағым келіп тұр.
Ойын: «Жапырақ жинау»
Ойынның барысы: Екі топқа бөлініп, мына тұрған екі шелекке жапырақ жинаймыз. Ойын 2-3рет қайталанады.
Жүргізуші: Мен қазақ қыздарына қайран қалам,
Жанары жаны жаздай жайраңдаған.
«Қыз өссе елдің көркі» деген сөзді
Қапысыз қалай айтқан қайран бабам?!
Жүргізуші: Әдемі қыз-ұлдарымыздың орындауында Сән үлгісін тамашалаңыздар. Қанекей, бәріміз қол шапалақтап, ортаға шақырайық.
Алтын күз: Ал, балалар, менің де қоштасатын уақытым келді. Өнерлерің өрге жүзсін! Сендерге әкелген сыйым бар, алмамнан ауыз тиіңдер.
Берекелі бақ дәулет,
Арта түссін тойланып.
Сау болыңдар, балалар!
Келгенше жыл айналып.
Жүргізуші: Бүгінгі күз мерекесіне арналған ертеңгілігіміз аяқталды. Аяулыда алтын күздің сыйы әрбір отбасының ақ дастарханынан арылмасын. Еліміз, заманымыз, жұртымыз тыныш болсын!Деніміз сау, аспанымыз ашық болсын!
«Айгөлек» шағын орталығы
Аяулы күз, алтын күз
Орындаған: Сулейманова.У.А
Красназнамен ауылы 2017
