Тәуелсіз елдің баласы - патриоттық тәрбие
Қазақстан Республикасы өзінің тәуелсіздігін 1991 жылы 16 желтоқсанда жариялады. Бұл күн - еліміздің дамуындағы ең маңызды кезеңдердің бірі. Бүгін, тәуелсіздік күніне арналған ертеңгілікте, балалар патриоттық сезімін ояту, туған жерінің тарихы мен мәнін терең түсіндіру үшін жиналуда. Шара барысында балалар Қазақстан Республикасының рәміздері, халықтық дәстүрлері, және еліміздің байлығы туралы білімдерін бөліседі.
Мереке сценарийі «Тәуелсіз елдің баласы» тақырыбында құрастырылған, оның басты мақсаты - бүлдіршіндерге Қазақстанның тәуелсіздік жолындағы маңыздылығын үйрету. Бұл бағдарлама шеңберінде балалар халық ауыз әдебиетінен белгілі аңыздар мен жырларды тыңдап, өздерінің ата-бабаларының ерліктері мен тарихын ұмытпалмауға, оларды құрметтеуге тәрбиелейді.
Шараның көрікті бөлшегі - ата мен немеренің арасындағы диалог, ол жастардың ата-бабаларымыздың елімізді қорғаудағы рөлін түсінуге көмектеседі. Патриоттық тәрбиенің маңызы - өз елінің тарихы мен мәдениетін біліп, оны қадірлеуде. Сондықтан, балаларға Қазақстан Республикасының рәміздері, туған жері мен ана тілінің қасиеттілігі жайлы білім беру - тәрбиенің негізгі мақсаты болып табылады.
Сондай-ақ, ертеңгілік барысында балалар өнерлерін көрсетіп, би және ән шырқау арқылы еліміздің ұлы тарихын және тәуелсіздік жолындағы жеңісті дәріптейді. Бұдан бөлек, ойындар мен тақпақтар арқылы балдырғандардың бойында отаншылдық рухты қалыптастыру көзделген. Тәуелсіздік күніне бағытталған бұл ертеңгілік - жас ұрпақ үшін ерекше маңызға ие, өйткені ол болашақ патриоттарды, елін сүйетін азаматтарды қалыптастыруға ықпал ететін зор шара.
Тәуелсіздік күніне ересек топтарына арналған ертеңгілік
Тақырыбы: «Тәуелсіз елдің баласы»
Мақсаты:
1. Қазақстан Республикасының Тәуелсіздігі күні мерекесі туралы түсінік беру.
2. Тәуелсіздік жолында маңызды жолдары туралы, рәміздері туралы білу.
3. Балалардың халқына, ұлтына деген сүйіспеншілік, мақтаныш сезімдерін тәрбиелеу, туған жеріне құрметпен қарауға баулу.
Қатысушылар:
-жүргізуші,
-ата
-немере
-хан
-елші
Фанфар дыбысы. Залдың ортасына жүргізуші шығады.
Жүргізуші: Сәлеметсіздер ме, құрметті қонақтар,балалар! Бүгінгі Қазақстан Республикасының тәуелсіздік күніне арналған ертеңгілікті бастауға рұқсат етіңіздер!
Фанфар дыбысы.
Ортаға Атасы мен немересі кіреді.
Ата: Мен өз бақытымды іздеп талай жерді аралап өттім, бірақ туған Сарыарқамнан артық жер жоқ екен! Жанарыңнан таң күліп жар болуға келіскен- бақытымсың мәңгілік, аққу қанат періштем!
Немере: Ата, сіз кімді періште дейсіз? Кіммен сөйлесіп тұрсыз?
Ата: Туған жерім, кең далам, ата-бабам мекені.
Қуанышым сен ғана, сен деп соғып жүрегім, сенде өмірім өтеді.
Немере: Ата, менің туған жерім-Қазақстаным, мұнда туып-өстім, туған тілім-қазақ тілім!
Ата: Дұрыс айтасың, балам! Адамның бір ғана анасы бар, бір мекені де болу керек. Біздің кең, байтақ еліміз туралы, осы бүгінгі тәуелсіздік күнге жетіп отырғанымыз туралы қалай толығырақ түсіндіріп айтсам екен саған?
Жүргізуші: Ата, сәлеметсіз бе!
Ата: Амасыңдар ма! Қанша халық жиналып отырсыңдар ғой!Біз немерем екеуміз әңгімелесіп келе жатыр едік, жолды байқамай сізге қонаққа келіп қалдық-ау...
Жүргізуші: Біз немере екеуініздің арасындағы әңгіменің куәгері болдық. Біздің ертеңгілімізге дәл келдіңіз. Біз бүгін Қазақстан Республикамыздың тәуелсіздік күнін тойлап отырмыз! Немереңіз екеуініз төрлетіңіз, тойымыздың сыйлы қонағы болыңыз!
Ата: Қандай керемет! Мен немерем тәуелсіздігіміз туралы қалай түсіндірп берем деп жатсам, мәселе өзі шешілді ғой...Балам жүр, отырып тыңдайық, мына балабақшадағы балалар көп білетін шығар, бәрін түсіндіріп береді, сен мұқият тындай ғой, балапаным...Атасы мен немересі төрге барып отырады
Жүргізуші: Біздің балалар ертеде өз жерін қорғап қалған хан туралы аңызды дайындап әкелді, тамашалаңыздар!
САХНАЛЫҚ КӨРІНІС
Жүргізуші: ...Ерте, ерте ертеде біздің елді бір ақ көңіл, ақылды хан басқарыпты. Көрші қытай елімен тату тұрыпты. Сол себепті ол кедергі көрмей, еліне сыйлы болыпты. Күндердің күнінде көрші елден ат салып елші келіпті.
Елші: Уа, алдияр, мынау елдің хабары. Көршіңіз «Егер тату болам десе менімен, ең жүйрігін берсін!» - деп талап қойып отыр.
Жүргізуші: Өз елінің тыныштығын, тірлігін, екі елдің бірлігін қалаған хан, көп жүйріктің ішінен ойланбастан дүлдүлін таңдап береді. Бірақ, ханның бұл шешіміне билер ренжиді.
Хан: Ештеңеге ренжімеңдер. Ел бірлігі жолында, бір жүйрікті қидым. Еліміз тыныш болса, бір жүйріктің орнына, жүз жүйрік келеді»
Жүргізуші: Деген екен ақылды хан... Арада біраз уақыт өткен соң көрші елден елші тағы келеді.
Елші: Уа, алдияр көршіңіз менімен тату болам десе, сүйген жарын берсін дейді.
Жүргізуші:Бұл хабарға хан өте қиналады. Өзінің туған әйелін қимай хан көп ойланады. Өз елінің тыныштығын ойлаған хан ақыры адал жарын көрші ханға сыйлапты... Ханның бұл шешіміне ел ішіндегі билер тағы наразы болады.
Хан: Айтқан сөздеріңе әрине, таласым жоқ. Егер тыныш болса елмен елдің арасы, адал, сұлу жар табылар шамасы.
Жүргізуші: Уақыт зымырап өтіп жатады. Бір күні көрші елден суық хабар тағы келіп жетеді.
Елші: Уа, алдияр, көрші хан, «Егер тыныштығын қаласа, қасиетті туып-өскен жерінің бір бөлігін кесіп берсін»- дейді.
Жүргізуші: Мұндай сұмдықты естімеген хан ашуға мінеді. Бұл қорлыққа шыдаған хан ойланбастан шешім айтады.
Хан: Халқым менің! Қасиетті туған жердің топырағын, алтын кенін қорғау үшін көрші елге соғыс ашамын. Жиналыңдар бәрің де!
Жүргізуші: Деп жарлық береді. Бұл жарлықты естіген билер:
Билер: Ұлы әміршім, көрші хан жүйрігің мен жарыңды сұрағанда, ойланбастан беріп едің. Асылыңды үн-түнсіз бергенде, шағын жеріңді қорғағаның қалай?
Хан: Менің жүйрігім мен жарымды көршіге үн-түнсіз бергенім, олар менің өз меншіктерім. Ал қасиетті жер- сонау ерте заманнан ата-бабаларымыздың кіндік қамы тамған, олардың найзаның ұшымен, білектің күшімен қорғаған халықтың жері. Туған жеріміз менің меншігім емес, ол келешек ұрпақтікі, елімдікі. Қасиетті даламның бір бөлігін басқа елге бермеймін, өз жерімді қорғаймын.
Жүргізуші: Қасиетті ханның осы салмақты сөзі сол сәтте ел үшін аралап кетіпті. Міне содан бері біздің жеріміз атадан балаға мұра болып бізге жеткен екен. Міне, аңыз осылай аяқталады. Балалар, елін, жерін сүйген біздің ата-бабаларымыз жерімізді ұрпағы үшін елін-жерін осылай қорғаған. Сенде, көк теңбілді байрағымызды жоғары ұста! Еліңді, жеріңді әрқашан сыйла, қорға демекпін.
Жүргізуші: «Балдырған» тобының орындауында би. Қарсы алыңыздар!
Би
Жүргізуші: Бүгін біздің Қазақстан Республикасы үшін-қасиетті күн. 1991 жылы 16 желтоқсан күні Республикамыз Тәуелсіздік Республика болып аталды! Еліміз егемендік алып, санамыз қайта жаңғырды. Бүгін біздің мемлекетіміз Тәуелсіздік күнің тойлап отыр. Жаңарған елдің болашағы мына отырған сендерсіңдер, ел қорғайтын нағыз азаматтар өздеріңсіндер. Біздің байтақ еліміз туралы сендермен бірге әңгімелеп берейік!
Ортаға 6 бала шығады
1 Бала:Аялап ару Ананы,
Өсірген еркін баланы.
Бесігім болып тербеткен,
Отаным-Қазақстаным!
2 Бала:Толтырған гүлге даланы,
Жайнатқан ауыл, қаланы.
Ардақты ата мекенім-
Отаным-Қазақстаным!
3 Бала:Отан-жерім, Отан суым, Отан қуат, нәр береді.
Отан ұран, Отан-туым, Отанды ер гүлденеді.
4 Бала:Алтын заңның аясында құлпырамыз гүл болып,
Отан-ана саясында жарқыраймыз күн болып.
5 Бала:Отан-тарих, Отан-тіл, Отан-өлең, өз халқың.
Отан-өлең, Отан-жыр, Көтерген көлге ел даңқын.
6 Бала:Күміс күй мен әнге толып тұла бой
Қуанышқа кенелтеді асыл ой.
Шаттандырған баласы мен бабасын
Тәуелсіздік күні бүгін-ұлы той.
Ән
ЖҮРГІЗУШІ: Балалар, еліміздің рәміздерінен хабарларың бар ма?
Ортаға 7 бала шығады
1 Бала: (Елтаңба туралы):
Елтаңбасы елімнің,
Ортасында шаңырақ.
Көмкерген оны қоспырақ,
Төбесінде жұлдызы,
Тұр ғой әне жарқырап.
2 Бала:Қатар шапқан қос тұлпар,
Ай астында қазақ үй.
Қалықтаған жас сұңқар,
Шарықтаған таза күй.
Бұл елтаңбасы елімнің,
Елдігімнің белгісі.
3 Бала: (Ту туралы):
Жалауымда көгілдір:
Күн күледі төгіп нұр...
Қыран-бейне-қанатты,
Көкке самғар-елім бұл!
4 Бала:Ілем биік жерге туды,
Қашан дағы төрде орны:
Әжем басқан сырмақтай-
Әшекейлі өрнегі...
5 Бала: (Әнұран туралы):
Әні-сөзбен толығып, маздар бойда толы үміт.
Намыс, жігер жұптасқан. Ол-Әнұран, зор рух!
6 Бала:Оттай жанып жанарым,
Одан қуат аламын...
Әнұран-ол тынысы,
Кең жазира даламның.
7 Бала:Бақыт бірлік күн талабы,
Тоқтамайды дабыр әні.
Мәңгі бақи шырқалады,
Республикам әнұраны!
ЖҮРГІЗУШІ: Бәрекелді! Рәміздер туралы білесіңдер, балалар! Міне, еліміздің символикалық белгілер осылар. Ал, балалар, осы еліміздің рәміздері туралы кім қандай өлең біледі?
Ән
ЖҮРГІЗУШІ: «Елтаңбасы елімнің» әнің тамашалайық!
Ән
ЖҮРГІЗУШІ:Балалар, міне еліміздің мақтанышы рәміздерімізді де жақсы біледі екенсіңдер.
Домбырасыз елестету
Мүмкін емес қазақ халқын
Үнімізсің домбыра,
Күнімізсің домбыра-деп
Домбыра туралы әнді ұсынамыз.
Ән «Домбыра»
Жүргізуші: Әншілерімізге мың да бір рақмет, төрлетіп төрден орын алыңдар.Ал, біз балалар, сергітейік, ойын ойнайық!
Ойын: «Қыз қуу», «Кім күшті», «Арқан тарту».
Жүргізуші:Ал енді кім біледі Біздің Қазақстан Республикамыздың астанасы қалай аталады?
Балалар: Астана!
Жүргізуші: Дұрыс айтасыңдар, Астана қаласы. Бірақ Астана қаласы 1997 жылдан бастап біздің астанамыз болды.Ал одан бұрын Республикамыздың астанасы-Алматы қаласы болыпты.Астана қалаларымыз туралы біздің балалар тақпақ дайындады. Қошемет етіп тыңдайық!
Тақпақтар
Жүргізуші:«Балбөбек» тобының орыдауында би. Қарсы алыңыздар!
Би /Ортаға немересін қолынан ұстап Ата шығады/
Ата: Көп рахмет, сендерге, балалар! Мен бүгінгі тойларына келгенімді өкіңбеймін. Осындай азаматтар өсіп ер жетсе менің жүрегім елім үшін сабыр болады. Өйткені, республикамыздың болашақ азаматтары мына отырған сендерсіңдер, балалар!
Немере: Ата, маған да өте қызық болды, мен де бүгін көп нәрсені түсіндім. Еліміз үшін жанымды аямай саламын, ел намысын әрқашан да қорғаймын!
Жүргізуші: Жылы сөздеріңіз үшін сіздерге де көп рахмет! Егеменді болу- біздің елімізді дамытудың алғашқы қадамдары! Келешекте Қазақстан Республикамызды дамыту үшін әрқайсымыз өз үлесімізді қосамыз деп сенудеміз! Тек осылай ғана біз ата-бабамыздың мұрасын сақтаймыз!
Кәне, балалар, Қазақстан Республикамызда тұратын барлық адамдарға жүректің жылуымызды сыйлайық! Орнымыздан тұрып мен сияқты қимыл жасаймыз. /Жүректі екі қолымен ұстап, жүректін жылуын залдағы отырған қауымға таратқандай сияқты қимыл жасайды, осы қимылды үш рет қайталайды/. Жүздерің әрқашан жарқын, аспандарың ашық болсын құрметті, балалар, әріптестер!
Қазақстан Республикасының ӘНҰРАНЫ (бәрі балалар орындайды)
1.Ата: Мен өз бақытымды іздеп талай жерді аралап өттім, бірақ туған Сарыарқамнан артық жер жоқ екен! Жанарыңнан таң күліп жар болуға келіскен- бақытымсың мәңгілік, аққу қанат періштем!
Немере: Ата, сіз кімді періште дейсіз? Кіммен сөйлесіп тұрсыз?
Ата: Туған жерім, кең далам, ата-бабам мекені.
Қуанышым сен ғана, сен деп соғып жүрегім, сенде өмірім өтеді.
Немере: Ата, менің туған жерім-Қазақстаным, мұнда туып-өстім, туған тілім-қазақ тілім!
Ата: Дұрыс айтасың, балам! Адамның бір ғана анасы бар, бір мекені де болу керек. Біздің кең, байтақ еліміз туралы, осы бүгінгі тәуелсіздік күнге жетіп отырғанымыз туралы қалай толығырақ түсіндіріп айтсам екен саған?
Жүргізуші: Ата, сәлеметсіз бе!
Ата: Амасыңдар ма! Қанша халық жиналып отырсыңдар ғой!Біз немерем екеуміз әңгімелесіп келе жатыр едік, жолды байқамай сізге қонаққа келіп қалдық-ау...
Жүргізуші: Біз немере екеуініздің арасындағы әңгіменің куәгері болдық. Біздің ертеңгілімізге дәл келдіңіз. Біз бүгін Қазақстан Республикамыздың тәуелсіздік күнін тойлап отырмыз! Немереңіз екеуініз төрлетіңіз, тойымыздың сыйлы қонағы болыңыз!
Ата: Қандай керемет! Мен немерем тәуелсіздігіміз туралы қалай түсіндірп берем деп жатсам, мәселе өзі шешілді ғой...Балам жүр, отырып тыңдайық, мына балабақшадағы балалар көп білетін шығар, бәрін түсіндіріп береді, сен мұқият тындай ғой, балапаным...Атасы мен немересі төрге барып отырады
Жүргізуші: Біздің балалар ертеде өз жерін қорғап қалған хан туралы аңызды дайындап әкелді, тамашалаңыздар!
2.Ата: Көп рахмет, сендерге, балалар! Мен бүгінгі тойларына келгенімді өкіңбеймін. Осындай азаматтар өсіп ер жетсе менің жүрегім елім үшін сабыр болады. Өйткені, республикамыздың болашақ азаматтары мына отырған сендерсіңдер, балалар!
Немере: Ата, маған да өте қызық болды, мен де бүгін көп нәрсені түсіндім. Еліміз үшін жанымды аямай саламын, ел намысын әрқашан да қорғаймын!
Елші: Уа, алдияр, мынау елдің хабары. Көршіңіз «Егер тату болам десе менімен, ең жүйрігін берсін!» - деп талап қойып отыр.
Елші: Уа, алдияр көршіңіз менімен тату болам десе, сүйген жарын берсін дейді.
Елші: Уа, алдияр, көрші хан, «Егер тыныштығын қаласа, қасиетті туып-өскен жерінің бір бөлігін кесіп берсін»- дейді.
Билер: Ұлы әміршім, көрші хан жүйрігің мен жарыңды сұрағанда, ойланбастан беріп едің. Асылыңды үн-түнсіз бергенде, шағын жеріңді қорғағаның қалай?
Хан: Ештеңеге ренжімеңдер. Ел бірлігі жолында, бір жүйрікті қидым. Еліміз тыныш болса, бір жүйріктің орнына, жүз жүйрік келеді»
Хан: Айтқан сөздеріңе әрине, таласым жоқ. Егер тыныш болса елмен елдің арасы, адал, сұлу жар табылар шамасы.
Хан: Халқым менің! Қасиетті туған жердің топырағын, алтын кенін қорғау үшін көрші елге соғыс ашамын. Жиналыңдар бәрің де!
Хан: Менің жүйрігім мен жарымды көршіге үн-түнсіз бергенім, олар менің өз меншіктерім. Туған жеріміз менің меншігім емес, ол келешек ұрпақтікі, елімдікі. Қасиетті даламның бір бөлігін басқа елге бермеймін, өз жерімді қорғаймын.
