Қимыл-қозғалыс ойындары: Балалар үшін пайдалы әдістер

Қимыл-қозғалыс ойындар
«Орнынды тап»
Ойының мақсаты: балалардың денесінін координациясын жетілдіру, шапшандылығын дамыту, ептілікке тәрбиелеу.
Ойының барысы: Балалар айнала дөңгеленіп, екі-екіден бірінің артынан бірі тұрады. Екі ойыншы жүгіріп бір-бірін қуады.Біреуі екі адамның алдынан келіп тұра қалу керек. Осы кезде арта тұрған бала жүгіреді. Қуып жүрген бала ұстап алса өзі қашады. Осылай ойын жалғасады.

«Допты қуалау»
Ойының мақсаты: балалардың қолдарының координациясын жетілдіру, шапшандылығын дамыту, жылдам қабылдау сияқты ерекшеліктерін дамыту.
Ойынға қажетті материал: үлкендігі орташа 2 доп.
Ойының барысы: Балалар айнала дөңгеленіп тұрады. Тәрбиеші түсі екі түрлі допты ортаға береді. Балалар доптың біреуін алға жібереді де, екішінсін артынан жібереді. Шеңберде тұрған балалар доптарды бір қрлдан екінші қолға өткізе береді. Екі айналымнаң кейін орнын ауыстырады.
«Қаздар мен Аққулар»
Ойының мақсаты: балалардың жалпы координациясын жетілдіру, шапшандылығын ептілігін дамыту, жылдам қабылдау сияқты ерекшеліктерін дамыту.
Ойынға қажетті материал: қасқырдың маскасы.
Ойының барысы: Ойыншылардың ішінде қасқыр, бақташы тандап алынады. Басқа балалар қаздар болады. Ортада бір сызық сызылады, ол қаздардың тұратын жері. Қасына шығыршық қойылады, ол қасқырдың үйі болады. Бақташы қаздарды жайлауға шығарады, олар далада жайылып жүреді.
Бақташы: Қаздар! Қаздар!
Қаздар: Қанқ! Қанқ! Қанқ!
Бақташы: Тамақ жейсіндер ме?
Қаздар: Иә,Иә,Иә.
Бақташы: Ендіше ұшындар!
Қаздар: Жоқ,жоқ, жоқ,
аш қасқыр бар,
жібермейді ол жолда.
Бақташы: Тез! ұшындар қалайда!
Осы кезде қаздар қанаттарын қағып ұшып, бақташыға қарай жүгіреді. Қасқыр ұстағандарын шығыршықтың ішіне кіргізіп қояды. Екі рет ойнағандар ауысып, басқа балаларға кезек береді.

«Айгөлек»
Ойының мақсаты: балалардың шапшандылығын дамыту, ептілікке тәрбиелеу, балардың үйлесімді қимыл-әрекетерін, жылдамдық сияқты қасиетерін жетілдіру.
Ойының барысы: балалар теңдей екі топқа бөлінеді Аралары 20-30 қадамдай аралықта бір-біріне қарама-қарсы қарап, қол ұстасып тұрады.
Бірінші топ: Айгөлек-ау, айгөлек,
Айдың жүзі дөңгелек.
Ақ терек пен көк терек,
Шауып алдым бәйтерек.
Ақ терек пен көк терек,
Бізден сізге кім керек?-деп хормен сұрайды.
Екінші топ: Айгөлек-ау, айгөлек,
Айдың жүзі дөңгелек.
Ақ терек пен көк терек,
Шауып алдым бәйтерек.
Ақ терек пен көк терек,
Анау тұрған....(бір баланың аты)керек!- деп хормен жауап береді
Аты аталған бала жүгіріп барып, қарсы топтың ұстап тұрған қолдарын үзіп өтуі керек. Егер үзіп өтсе, сол балалардың бірін өзімен бірге алып қайтады, үзе алмаса, өзі сол топта қалады. Ойының сонында қай топтың балалары көп болса сол топ жеңімпаз болып есептеледі.
«Хан алшы»
Ойының мақсаты: балалардың жалпы координациясын жетілдіру, мергендіктерін дамыту, ептілікке тәрбиелеу.
Ойының барысы: Ойынға 5-10 балаға дейін қатыса береді. Асық көп болуы керек. Көп асықтың ішінен үлкенірек біреуі қызыл түсті асық хан болады. Алдымен санамақ арқылы ойын бастаушы тағайындап алынады. Осы бала асықтың бәрін уысына жиіп алып,отырған балалардың алдына шашып жібереді. Сендер ХАННЫҢ қалай түскенін байқап отырындар. Егер ХАН бүк,шік,тәйке түссе,ойын бастаушы бала ХАННЫҢ түсуіне қарай жақын жатқан асықтарды бас бармақтың көмегі арқылы сұқ саусағымен итере ыршықтып,біріне-бірін дәлдей отырып тигізеді. Тигізген асықтарды өзіне алады.
Осы арада ХАНДЫ тек ең соңғы өзі сияқты жатқан асықпен атып алуға болатының ұмытпағандарын жөн. Ойын бастаушы басқа асықтарға қолымен не асықпен тиіп кетсе, ойынды келесі бала жүргізеді. Егер ХАН алшысынаң тұрса, ХАНДЫ әрқайсысың өз қолдарына түсіруге әрекеттенеді. Хан кімнің қолына түссе, сол бала жеңіске жетеді. Ойынды да сол жеңген бала бастайды.

«Ақ бақыл »
(Көтеріспек)
Ойының мақсаты: балаларды ептілікке, мергендікке, батылдыққа тәрбиелеу.
Ойынның барысы: Ойынға екі бала қатысады. Біреу сақасын иіріп, екіншісі сол сақаны атады. Егер сақаға тигізсеңдер, атқан бала сол жерден сақасы жатқан жерге дейін екінші баланы көтеріп апарады. Бірініңін сақснды бірін атып, екеуің алдыға қарай жылжи беріңдер. Ойынды қанша ойнасаңдар да өз еріктерінде.

«Көтермек»
Ойынның мақсаты: балаларды ептілікке, мергендікке, батылдыққа тәрбиелеу.
Ойынның қысқаша мазмұны: Ортаға екі бала шығады. Бір-біріне арқаларын тіреп тұрады. Қолдарын шыңтақтасып, жүргізуші белгісі бойыншы жерден есептелесіндер. Жеңіске жеткен бала ортада қалып,келесі баламен сайысқа түседі. Соңғы жеңімпаз анықталғанша ойын жалғаса береді.
«Тақия тастамақ»
Ойынның мақсаты: балалардың бойындағы зейінділік, сезімталдық, ұйымшылдық, ептілік сияқты қабілеттерін дамыту.
Ойынның қысқаша мазмұны: Ойынға бірнеше бала қатысады. Балалар шеңбер жасап отырады. Жүргізуші шеңбердің сыртын айнала жүгіріп жүріп, бір баланың орынына келіп тұра қалуға тырысады. Жүргізушіге жете алмаған бала айыбын төлейді, өнер көрсетеді.

«Күн мен түн»
Ойынның мақсаты: балалардың кеңістіктібағдарлай біліуін, ептілік, қимыл-қозғалыстарын жылдам өзгерте алу қабілеттерін жетілдіре түсу.
Ойынның міндеті: жылдам жүгіруге,белгі бойынша жылдам әрекет жасауға дағдыландыру.
Ойынның қысқаша мазмұны: ұзындығы 40-60 метрлік алаңның ортасында арасы 2 м параллель екі сызық сызылады. Балалар екі топқа бөлініп, қарама-қарсы екі сызықтың бойында тұрады. Топтың біріне «Түн» екіншісіне «Күн»деп ат қояды. Тәрбиеші «Күн» десе күн тобындағылар, түн тобындағыларды алаң шетіне дейін қуып барады. Ұстап ал,андарды өз тобына қосып алады, және керсінше болып ойын жалғаса береді.

«Омпы»
Асықты мұртынан немесе жамбысынан тұрғызуды ОМПЫ дейді. Омпы ойынына 2-10 балаға дейін қатыса берулеріне болады. Ара қашықтығы 10-20 адым жерге екі көмбе сызыңдар. Әрқайсысың көмбенің тең ортасына бір асықты омпысынан тұрғызындар.
Көмбедегі сызық бойына кезекке тұрады, қолдарыңдағы саққаларымен көнге тігілген асықтарды атып түсірулерің керек. Атып алған асықтарын өздерінде қалады. Егер омпыға тигісендер, көмбедегі барлық асықтарды аласындар. Неғұрлым көп асық ұтып алғандарын жеңіске жетесіндер.

«Құлақ-мұрын»
Балалар шеңберде тұрады.Тәрбиеші:құмақ-деп қолымен мұрынды ұстайды,ал мұрын-деп құлақты ұстайды. Ал балалар құлақ дегенде құлақты,мұрын дегенде мұрындарын көрсету керек. Тәрбиеші балалардың зейіні мен қабылдауын тексеру мақсатымен оларды шатыстырып айтады.

«Ине мен жіп»
Тәрбиеші: Мен ине боламын, ал сендер жіп боласыңдар. Сендер менің артымнан бір-бірлеріңнен ұстап тұрасыңдар, қазір бәріміздің алдымыздағы тұрған кедергілер арасынан үзілмей жүгіреміз. Кім жіпті үзсе сол ойыннан шығады.
«Дайын бол»
Балалар шеңбермен жүреді, тәрбиеші бір сөз айтады, ал балалар сол сөзді іс-қимылмен көрсетеді. Ат-шабады, құс-ұшады, ләйлек-бір аяғымен тұрады, балық-жүзеді.
«Төрт құбылыс»
Балалар шеңбермен тұрады, жүргізуші «су» десе қолдарын алдына созады, «ауа» дегенде жоғары көтереді, «от»-екі қолын айналдырады, «жер»-дегенде қолдарын түсіреді. Кім шатысады сол ойыннан шығады.

«Гүл»
Балалар әр жерде отырады, жүргізуші: балалар біз бәріміз енді өсіп келе жатқан гүлдерміз, күн шықты гүлдер жайнап ашылып өсіп келеді (қолдарын созады), кенеттен жел соға бастады, гүлдер желмен жан-жаққа шайқалады (қолдарын жан-жаққа шайқайды). Бір мезгілде аспанға бұлт төніп, жаңбыр жауа бастайды, гүлдер тоңып бүрсіп жабылады (қолдарын тізелерінің үстіне қойып, бүрісіп отырады). Бір уақытта қайтадан күннәі көзі күлімдеп шыға бастайды, сол уақытта гүлдер де құлпырып, жайнап, ашыла бастайды. Балалар үлкен шеңбер жасап, бір үлкен гүл шоғына жиналады.
«Доппен ұрып алу
»
Балалар дөңгеленіп тұрады. Тәрбиеші жүргізушіні тандап алады да, допты береді. 1-2-3дегенде балалар жан-жаққа қашады. Жүргізуші доппен ұрады. Кімге тисе ,сол ойыннан шығады. Ойын осылай жалғасады.

«Күміс алу»
Алдын ала жүгіретін жер мен келіп тоқтайтын орынды белгілеп алады. Кен жерге бір күмісті тиін тастайды. Жүгіретін жерге екі қатарға бөлініп тұрады. Белгі берілгенде екі жақтын да балалары атқа мініп жүгіргендей жугіреді. Тоқтамай келіп күмісті жерден көтеріп алады. Кім бірінші көтерсе ,сол жеңіске жетеді. Ойын осылай жалғасады.
«Ұшақтар»
Балалар белгілі бір сигналмен,екі қолдарын жандарында, айналдырып қозғап ҰШАҚТАР ҰШЫП БАРАДЫ деп қалқып жүреді. Ойынды 2 рет қайталайды.
«Түйілген орамал»
Балалар жан-жаққа жүгіреді,тәрбиеші екі ойыншыны тандайды. Біреуге түйілген орамалды береді, біреуі ұстаушы болады. 1-2-3 дегенде балалар жан-жаққа қашады,ұстаушы қуады. Орамалдан айырылып қалған бала керісінше ұстаушы болады.
«Мысықтар»
Балалар төрт тағандап тұрып басын артқа қарай жоғары көтереді. Қолды шынтағынан бүгіп, арқаны алға қарай төмен түсіреді. Осы күйде бірнеше алға және артқа қадам жасайды. Иықтарын қимылдатады. Қолдарымен көздерін уқалайды. Мысық сияқты бетін жуады.
«Велосипед тебу»
Балаларды кілемшеге шалқасынан жатқызады. Қолдарын бастарына апарып саусақтарын біріне-бірін айқастырады. Ал аяқтарын біршама биіктікке көтереді.
Бірінші аяғын тізесінен бүгіп,ал екінші аяғын созыңқы қалыпта ұстайды. Бүгілген аяқты созғанда, екінші созылған аяқ тізеден бүгіледі. Осылайша қимылдар қайталайды.
«Қайшылау»
Балаларды кілемшеге шалқасынан жатқызады. Қолдарын бастарына апарып саусақтарын біріне-бірін айқастырады. Ал аяқтарын біршама биіктікке көтереді. Екі аяқты бірі-бірімен айқастыра,алдымен бір аяқты келесі аяқтың үстіне қоя айқастырады және керісінше қимылдар, яғни бір аяқтың астына қоя айқастырады.
«Қимылды-әуен ойындары»
«Лавата»
Көңілді билейміз біз тра-та-та,тра-та-та
Сүйікті биіміз бұл лавата,лавата.
Менің қолым әдемі,әдемі.
Ал көршінікі одан да әдемі.
(қолдарынан ұстап шеңбер бойымен жүріп айтылады. Жүргізуші әр шумақтан соң дене мүшелерін атап отырады. Мысалы:басым әдемі, аяғым әдемі т.б)

«Би билейік»
Би билегім келеді
Бірақ қалай бастаймын.
Бір анда,бір мында
Өзіңді-өзің айнала.
Бас аяқты топ-топ-топ,
Шапалақта көп-көп-көп.
Бір анда,бір мында
Өзіңді-өзің айнала.
«Жапырақтар»
Жапырақтар,жапырақтар,желде ұшады.
Аяқтың астында,сыбдыр қағады.
Оңға да,солға да жапырақ ұшады,
Күзгі жел оларға әнін айтады.
Оңға да, солға да жапырақ ұшады,
Күзгі бақ біздерге «қош»-деп айтады.
Жапырақтар ырғалып,әсем билейді,
Күзгі жел оларға әнін айтады.
Жапырақтар қуана, қуана ұшады,
Аяқтың астында,сыбдыр қағады.
Жапырақтар ырғалып,әсем билейді,
Күзгі жел оларға әнін айтады.
«Киіз үй»
Киіз,киіз,киіз үй,
Дөңгелек өзі, әсем үй.
Қонақ келсе болғаны,
Бәрі дайын болады.
Асығады көмір де,
Ыстық шай да әзірде.
Тез-ақ,тез-ақ
Дайын болды бауырсақ.

«Әжемнің тауығы»
Аламыз әжемен үйге тауықты,
Аламыз әжемен үйге тауықты,
Тауық жем жеп қыт-қыттайды.
Аламыз әжемен үйге үйректі 2рет
Үйрек былай балпаңдайды.
Аламыз әжемен үйге сиырды
Сиыр былай мө-дейді.
Аламыз әжемен үйге мысықты
Мысық былай мяу-дейді.
Аламыз әжемен үйге біз итті,
Ит былай аф-аф-дейді.
Аламыз әжемен үйге шошқаны
Шошқа былай хрю-хрю дейді.
Аламыз әжемен үйге телевизор,
Телевизор уақыт-уақыт,
Хабаршы ля-ля-ля
Тауық жем жеп қыт-қыттайды
(әр шумақтан соң кері қайталанып отырылады)

«Буги-буги»
Оң қолым менің алда,
Оң қолым енді артта.
Апарып оны алға
Былай-былай
Сен жаса.
Біз билейміз көңілденіп,
Айналамыз дөңгеленіп,
Қолымызды қатты-қатты соғамыз
Буги-буги, окей!
(оң аяқ,сол қол, сол аяқ)