Перспективное планирование НОД в Тебюляхской средней общеобразовательной школе

Муниципальное бюджетное общеобразовательное учреждение
«Тебюляхская средняя общеобразовательная школа»

ПЕРСПЕКТИВНАЙ БЫЛААН
2014-2015 үөрэх дьылыгар бэлэмнэнии бөлөххө

Үлэни оҥордо “Сулусчаан” уһуйаани иитээччитэ
Яровенко Алла Ивановна

2016 сыл
Перспективное планирование НОД в подготовительной группе

ПЕРСПЕКТИВНАЙ БЫЛААН
2014-2015 үөрэх дьылыгар бэлэмнэнии бөлөххө
Тэрээһиннээх үөрэтэр дьарыктар:

1. Познание (ФКЦМ, уруһуй (алтыһыннарыы)

2. Уруһуй

Балаҕан ыйа – Идэ ыйа

1 нэдиэлэ. Сайын.
Үөн-көйүүр. Отоннор.

2 нэдиэлэ. Күһүн, мастар

3 нэдиэлэ.
Сэрэхтээх буол

4 нэдиэлэ. Оҕуруот аһа Фрукталар. Күһүҥҥү үлэлэр

Познание (ФКЦМ)
Уруһуй

Сайыҥҥы сынньалаҥым

Көмүс күһүн

Уот туһата уонна буортута

Оҕуруот aстара

Сыала-соруга

Сайын ким ханна сынньанна диэн тиэмэҕэ санаа атастаһыыта. Куорат, бөһүөлэк дьонун олоҕун туһунан уруһуйунан кэпсээһин, бэйэ үлэтин көмүскээһин.
Баһылатыылаах холбуу этиини туттуу. Оҕо сыһыанын этэр кыбытык этиини, тылы (мин санаабар, биллэн турар) туттуу.

Дьыл кэмиттэн айылҕа көстүүлэрин уларыйыыта, дьон-сэргэ үлэтэ-олоҕо, оҕо-аймах дьарыга тутулуктааҕын өйдөтүү. Күһүҥҥү мастары (тиит, хатыҥ, үɵт, тирэх) кэтээн кɵрүүнэн бэлиэтин, хамсаныытын быһаартара үɵрэтии.
Киистэнэн баттааһын, сотуу ньымаларын туһанан күһүҥҥү ойууру акварелинан урууйдатыы.Тулалыыр айылҕаны харыстыырга, ытыктыырга иитии.

Киһи олоҕор суоһуур кутталлаах дьайыылартан көмүскэнэр төрүөттэри билиһиннэрии, уоттан сэрэхтээх буоларга үөрэтии уонна быраабыланы тутуһарга үөрэтии. Оҕо чэгиэн, доруобай, күүстээх санаалаах буоларыгар иитии, үөрэтии. Уруһуй.

Амтаһыйан, сытырҕаан, тутан-хабан оҕуруот ahын уратытын туһунан кэпсэтии; ким ханнык оҕуруот аһын сиэбитин, хайдаҕын кэпсэтии, тылы быhaapap тылга күүһүрдэр эбиискэни туттуу: ап-аһыы луук, кыбыс-кытаанах, уп-улахан моркуоп, кып-кыһыл, мип-миннъигэс биэрэс. Эн санааҕар, мин санаабар. Киистэнэн бэйэлэрэ сөбүлүүр ньымаларынан ойуулатыы.

Уруһуй

Сир астара уонна отонноох сэппэрээктэр. Отоннор

Кыһыл талах

Сэрэхтээх итии маллар

Натюрморт “Фрукталаах ваза”

Сыала-соруга

Отонноох сэппэрээктэри, сир астарын билэллэрин салгыы сайыннарыы, амсайан көрөн барыанньалары арааралларын ситиһии.
Кэрискэ ахсааҥҥа эрчиллии, хайысхҕаа - үөһэ, хаҥас муннук, аллара уҥа муннук диэн арааран сорудаҕы толоруу. Уруһуйга отон тас көрүҥүн, уратытын таба биэрэргэ үөрэтии.

Өҥ араас эгэлгэлэрин, өҥүбуккуйан, инчэҕэй илиискэ үлэлииллэригэр үөрэтии. Тулалыыр эйгэҕэтаба көрөн, оҕо билэр ньымаларынан кыһыл талаҕы ойуулyyp сатабылы салгыы сайыннарыы. Хойуу, убаҕас кырааскаларынан өҥү буккуйан араас киистэни туттануонна илиис ньуурун бүтүннүү туһанан ойуулуур үөрүйэхтэрин чиҥэтии

Оҕоҕо ас астыыр сиргэ – куукунаҕа оонньуур кутталлааҕын уонна сэрэхтээҕин өйдөтүү, бэйэҕэ сөптөөх көмөнү оҥоруу быраабылалаларын таба туһанарга үөрэтии. Харандааһынан, киистэнэн сатаан туттар сатабылларын салгыы сайыннарыы.

Оҕолорго сылаас уонна тымныы диэн өҥнөр баалла- рын билиһиннэрии. Натюрморт диэн өйдөбүлү быһаарыы уонна уруһуйдатыы. Натураттан көрөн уруһуйдааһыны уөрэтии. Кырааскалыыр ньымалары санатыы. Оҕо улэтиттэн дуоһуйууну ыларын ситиһии. Кэрэ эйгэ иэйиитин иҥэрии.

Алтынньы - добдурҕа

Мин дьиэ кэргэним, мала-сала

Ийэ күнэ

Мин дойдум - Саха сирэ

Мин олорор бөһүөлэгим

Познание (ФКЦМ)
Уруһуй

Мин дьиэм тиэргэнин иһэ

Ийэм идэтэ

Мин дойдум - Саха сирэ

Олорор бөһүөлэгим - Чуумпу-Кытыл”

Сыала-соруга

Оҕо тиэргэнин иһинээҕи тутуу хайдаҕын, туох туһалааҕын ойуулаан кэпсээһинэ. “Мин баанньыкпар” “Ампаарга”, “Эбэбинээн хотоҥҥо” курдук тиэмэлэргэ кэпсээн оҥотторо үөрэтии. Дьиэ кэргэн төрдүн-ууһун туһунан сэһэргэһии. Аймахтаһыы сиэрин: ыалдьытымсах, буолуу, хардарыта көмөлөсүһүү үчүгэй быһыы диэн өйдөтүү
Уруһуй “Мин дьиэ кэргэним”

Идэ туһунан өйдөбүлү кэҥэтии (иистэнньэҥ, парикмахер, атыыһыт, повар, уо.д.а.) суолталарын быһаарыы. Ийэ - диэн саамай кунду киһи. Кинилэргэ ытыктабылы, убаастабылы, амарах санааны иитии.
«Таптыаҕын^- ийэни» О. Иванова мел. ырыаны истии.
Уруһуй “Мин ийэм үлэтигэр”

Саха сирин айылҕатын, культуратын, киин куоратын, дойдуга хостонор баай, тыа хаһаайыстыба, түүлээх туһунан оҕолор билиилэрин чиҥэтии.
Саха сирин гиэрбэтин, былааҕын, президенын билиһиннэрии.
Бэйэтин омугун, дойдутун, киһи-аймах сыаннастарыгар харысхаллаах сыһыаҥҥа иитии. Уруһуй

Олорор бөһүөлэгин, улууһун аатын, картатын, гербэтин быһаарыы, улуус, нэһилиэк баһылыгын аатын, бөһүөлэкпит, улууспут сүрүн уратытын, кэрэ миэстэлэрин билиһиннэрии, дойдубут дьонун-сэргэтин дьарыгын, үлэтин-хамнаһын туһунан кэпсэттэрии, төрөөбүт дойдуга тапталы, ытыктабылы иитии. Уруһуй.

Уруһуй

Мин улааттахпына, .үлэһит буолуом

Ийэ көмөлөһөөччүтэ

«Туос иЬиттэр». Натюрморт

Төрөөбүт дойдум айылҕата

Сыала-соруга

Киһи дьарыга элбэх диэн өйдөбүлү биэрии. Үлэһит киһи этэ-сиинэ чэбдик, бэйэтин кыанар, тулуурдаах, толкуйдаах буолар, Ол иһин бэйэ кыаҕынан кыһаллан, өйү-санааны ууран улэлииргэ дьулуһуллуохтаах диэн өйдөтүү. Киһи араас хамсааһыннарын сурааһыннарынан уруһуйдуур сатабылга үөрэтии. Киһи хамсааһынын характернай уратыларын оҕолорго өйдөтүү.

Ийэ дьиэтээҕи түбүгүн, сөбүлүүр дьарыгын, оҕолор ийэлэргэ көмөлөрүн туһунан сэһэргэһии, санатыы.
Харандааһынан араас ньымалары туһанан киһи хамсааһыннарын көрдөрөн ойуулуурга үөрэтии. Бырааһынньыгы күүтэр үөрүлээх санааны үөскэтии.

Оҕолорго график - художник В. Васильев үлэлэринкөрдөрүү.
Натюрморт диэн өйдөбүлү оҕоҕо өйдөнүмтүө гына быһаарыы.Оҕолору туос иһиттэртэн натюрморт уруһуйдуурга үөрэтии.
Оҕолор туос иһиттэр тас көстуулэрин, оһуордарын, тyohy сырдык, хараҥа өҥүн сөпкө көрөн дьүөрэлиилэрин ситиһии. Оҕолор харандааһынан уруһуйдуур дьоҕурдарын сайыннарыы.

Бэйэлэрэ билэр, сатыыр, үөрэппит кырааскалыыр ньымаларын туһанан, айан ис хоһоонноох хартыынаны, уруһуйдуур дьоҕурдарын сайыннарыы. Ыраах турар мал-сал куччаан көстөрүн, харахтарынан холоон көрөр дьоҕурдарын сайыннарыыга эрчиллии. Бэйэтин дойдутугар, айылҕатыгар харысхаллаах сыһыаҥҥа иитии.

Сэтинньи - Байанай ыйа

Дьиэ кыыллара, көтөрдөрө

Дьиикэй кыыллар

Байанай

Саха танаһа

Познание (ФКЦМ)
Уруһуй

Таба

Ойуур кыыллара

Булт тэриллэрэ

Саҕынньах

Сыала-соруга

Туундара туһунан өйдөбүлү биэрии, кэпсээни болҕойонистибиттэн, ыйытыы көмөтүнэн 3-4 тыллаах этии оҥорторуу, тыл cannaааһын байытыы.Таба хотугу кыыл, кэтит муос туйаҕа хаарга сүүрэригэр аналлаах, оту-лабыктаны хаһыйан сиир диэн билиһиннэрии
Графика туһунан өйдөбүлү биэрии, көрдөрүү. Хара дьүһүннээх восковой харандааһынан таба быһыытын уруһуйдатыы, кырааскалатыы.

Аар тайҕа баараҕай кыылын туһунан сэһэргэһии. Эһэ быһыытын-таһаатын, түүтүн-өҥүн, сылдьар эйгэтин, сайын сугунунан, отонунан, балыгынан себулээн аһыырын, сыа мунньунарын, кыһын утуйарын туһунан билиилэрин хаҥатыы. Анималист диэн өйдөбүлү оҕолорго биэрии. Уруһуйдуохтаах кыылын быһыытын, тутулун, өҥүн, хамсаныытын, бэлиэтээн көрбүтүн, ойуулууругар туһанарыгар салгыы үөрэтии. Уруһуйдуур, кырааскалыыр үөруйэҕин барытын туһанан, улэлиирин ситиһии.

Алгыс-сиэрин туомун, булчут үлэтин билиһиннэрии, булт тэриллэрин ааттатыы, көрөн туран уруһуйдатыы, харандааһынынан уруһуйдуур дьоҕурдарын сайыннарыы. Норуот үгэстэригэр убаастабылы үөскэтии.

Таҥас-сап туһунан өйдөбүлү хаҥатыы, дьыл кэминэн тас таҥас уларыйарын туһунан өйдөбүлү биэрии, үлэҕэ, мааныга кэтиллэр,хаачыстыбатын, аналын (кыыс уол таҥaha) диэн быһаартарыы. Сомоҕо тылы буллара үөрэтии, эрчийии, тылы суһүөххэ араартарыы. Аат тылга даҕааһыны булларыы (чараас, халыҥ, түүлээх, халтан^-, сымнаҕас, халтыркай, иитэ, санна, саҕата, сукуна, боллуон, түү таҥас).Сон оноотун араас өҥнөрү наардаан таҥалайдыы өҥүн буккуйбакка, ыраастык, киистэ төбөтүнэн бүтүннүү сүүрдэн кырааскалааһын.

Уруһуй

Дьиэ көтөрдөрө

Ыстанан иһэр куобах

Байанайдаах булчут

Этэрбэс

Сыала-соруга

Дьиэ көтөрдөрө - бөтүүк, куурусса, чоппууска тугунан аһыылларын, хайдах көруҥнээхтэрин, быһыылара-таһаалара хайдаҕын, тугунан аһылыктанарын санатыы. Араас киистэнэн туһанан сөбүлээбит ньымаларынан уруһуйдатыы.

Айылҕа уларыыйыларын сүрүн уратыларын бэлиэтин, кыылы араас хамсааһыҥҥа ойуулааһын-дьуһуннээһин сатабылларын үөрэтии. Бэйэлэрэ билэр, сатыыр, үөрэппит кырааскалыыр ньымаларын туһанан, айан ис хоһоонноох хартыынаны, уруһуйдуур дьоҕурдарын сайыннарыы. Ыстанан иһэр куобах хамсаныытын ис хоһоонноон айан уруйдуулларын ситиһии.

Байанайдаах булчут туһунан өйдөбүлү иҥэрии, норуот үгэстэригэр убаастабылы үөскэтии.
Байанайы, киһи быһыытын, кини чаастарын, боростуой хамсааһынын ойуулаан oҥopopro үөрэтии.

Саха былыргы атаҕын таҥаһын ойуунан, бэйэтинэн көрдөрөн, суолтатын, apaahын,киэргэлин билиһиннэрии. Тыл cannaahынбайытыы (торбос, тирии, сарыы,тыс этэрбэс). Чаастарын ааттатыы, биир суолталаах тыллары булларыы. Сарыы этэрбэс харандааһынан быһыытын оҥорторуу, акварели палитраҕа булкуйан, ^:сырдык өҥү таһааран, этэрбэс өҥүн, оһуорун оҥорторуу

Ахсынньы – остуоруйа ыйа

Остуоруйанан айан

Остуоруйанан айан

Сэрэхтээх буол
Саҥа дьыл

Саҥа дьыл

Познание(ФКЦМ)
Уруһуй

Биэс ынахтаах Бэйбэрикээн эмээхсин

Инсценировка “Кыһыл көмүс сымыыт”

Таал-таал эмээхсин

Хаар, муус, уу

Сыала-соруга

Айымньы көмөтүнэн саха дьонун олохторун билиһиннэрии, айымньы геройдарын үтүө сиэрдээх быһыыларыгар-магыларыгар уһуйуу, болҕомтолорун сайыннарыы. Остуоруйа ис хоһоонун бэйэлэрэ билэр ньымаларын, сатабылларын туһанан уруһуйдатыы.

Оруолу ылбыт оҕо герой характерын, уобараһын өйдүүрүгэр, оруолга киирэн остуоруйа геройун ис санаатын оонньоон көрдөрөрөрүгэр үөрэтии, өйгө хатыыр дьоҕурдарын сайыннарыы.

Айымньыны болҕойон истэн ис xohooнyн ырытыы. “Айылҕаҕа сэрэхтээхтик сылдьыы” диэн хайысхаҕа ууга, мууска сэрэхтээх буолуу быраабылаларын кытта билиһиннэрии.
Таабырын таайтарыы. Ө/х «Кырдьаҕаска, кыаммакка көмө-ама буол». Айымньы ис хоһоонун кыраасканан уруһуйдатыы. саҥарар интонациятын быһаарыы, тылларын, хамсаныыларын үөрэтии

Хаар, муус, уу свойстватын, уратыларын туһунан билиилэрин чиҥэтии. Эрдэ чинчийэн көрбүтү тумуктээһин.
Г.Данилов “Ким киэргэттэ” хоһоонун тылын-өһүн быһаарыы, ис хоһоонугар кэпсэтии, куруусуба көрдөрүү. Уруһуй “Хаар” (снежинка) Оҕо 6 муннуктаах лиис форматыгар сөп түбэһэр, бэйэтэ талбыт оһуорун түһэрэригэр үөрэтии, ыраастык улэлиирин ситиһии.

Уруһуй

Бремен куорат музыканнара

Таптыыр остуоруйам геройа

Биһиги елкабыт

Өйтөн уруһуй

Сыала-соруга

Айымньы ис хоһоонуттан сөбүлээбит түгэнин арыйан ойуулуурун ситиһии. Кыыл төбөтүн хамсааһынын уруһуйдууру үөрэтии. Кырааскалыыр араас ньымаларын, ойууну тутуу сатабылларын тоҕоостоохтук талан туттар, тyhaнap үөрүйэхтэрин салгыы сайыннарыы.Айылҕатын (ойууру) ситэрэн ойуулаан сэһэргэһии.

Остуоруйалартан сөбүлүүр геройын быһыытын-таһаатын, боростуой хамсааһыннарын уруһуйдатыы, характерын көрдөрөргө үөрэтии. Уруһуйдуур, кырааскалыыр үөрүйэҕин барытын туһанан, үлэлиирин ситиһии.

Киистэнэн үлэлиир ньымалары туһанан (төбөтунэн, бүтүннүүтүнэн, тоҥсуйан, ууран) ойуулуур сатабылларын чочуйуу, өҥү булкуйан дьүөрэлииргэ үөрэтии,
бырааһынньыктааҕы настарыанньаны көтөҕүү.

Оҕолор өйтөн, санаан көрөн уруһуйдуурга, араас ньыманан туһанан кырааскалыыр сатабылларын сайыннарыы. Ойуу кээмэйин дьүөрэлээн, ойуутун торумнаан дьуһуннээн ойуулуурга үөрэтии.

Тохсунньу – таҥха ыйа

Кыһыҥҥы каникуллар

Кыһын

Хоту муус дойду

Познание (ФКЦМ) уруһуй

Остуол оонньуулара

Кыһыҥҥы ойуур

Арктика уонна Антарктида

Сыала-соруга

“Тырыыҥка”, “Хабылык”
Илии-тарбах былчыҥнарын, толкуйдуур дьоҕуру, тулуурдаах буолууну сайыннарыы

Кыһын туһунан билиилэрин салгыы хаҥатыы. Ойуур иһин ойуулатыы, чугас, тэйиччи, ыраах (перспективаны) турар мастары илиискэ сөпкө тарҕатан ойууру уруһуйдатарга үөрэтии. Mac apaaһын, тутулун тас көстүүтүнэн арааран, ойуулуурүөруйэхтэрин чочуйуу. Харандаас ханнык 6aҕapap көрүҥүн туһанан, үлэлииргэ үөрэтии.

Арктика уонна Антарктида усулуобуйатын, онно баар харамайдары билиһиннэрии, интэриэһи тардыы. Оҕо тылын саппааһын байытыы: Хоту муустаах акыйаан, ирбэт тон^- муус дойду, полярнай түүн, айсберг, дьукээбил тыллары быһаарыы, саҥарда үөрэтии.
Арктика уонна Антарктида пейзаһын көрдөруу, ырытыы уонна уруһуйдатыы.

Уруһуй

Айан уруһуйдааһын

Кыһыҥҥы ойуур

Арктика уонна Антарктида кыыллара

Сыала-соруга

Оҕо билэр ньымаларын туһанан, айан уруһуйдуулларын ситиһии, бэйэ кыаҕын – күүһүн холонон үлэлиир үөрүйэҕи иитии.

Ойуур тутулун сөптөөхтүк аттаралларын салгыы үөрэтии. Урукку ойууларын ситэрии, кытаанах киистэнэн тоҥсуйан, синньигэс киистэ төбөтүнэн уруһуйдаан кыһыҥҥы кэрэ көстүүнү кэрэхсии-сэргии көрөн ойуулууругар угуйуу.

Анималист диэн өйдөбүлү оҕолорго биэрии. Уруһуйдуохтаах кыылын быһыытын, тутулун, өҥүн, хамсаныытын, бэлиэтээн көрбүтүн, ойуулууругар туһанарыгар салгыы үөрэтии. Уруһуйдуур, кырааскалыыр үөруйэҕин барытын туһанан, улэлиирин ситиһии.

Олунньу – тыл ыйа

Кыстыыр чыычаахтар

Транспорт

Аҕа дойдуну көмүскээччилэр күнэ

Идэлэр. Кыһын

Познание (ФКЦМ)
Уруһуй

Кыһын кыстыыр чыычаахтар

Суол быраабылата
Уруһуй “Транспорт”

Байыаннай идэлэр

Ийэм идэтэ (балыаһаҕа экскурсия) Уруһуй “Мин улааттахпына ... буолуом”

Сыала-соруга

Кыстыыр көтөрдөр тустарынан оҕо билиитин хаҥатыы, тугунан аһылыктаналларын, ханна- хайдах сылдьалларын, туох туһалаахтарын билиһиннэрии, кэтээн көрүү. Чыычаахтары наардааһын, бөлөхтөөһүн, чыычаахтары харыстыырга иитии.

Куорат транспорын туһунан билиилэрин хаҥатыы, араас техниканы аналынан бөлөхтүүргэ, ис-тас оҥоһуутун, тас көрүҥүн, уратытын, суолтатын, аналын быһаарыы, суолга сэрэхтээх буолуу быраабылаларын кытта билиһиннэрии

Байыаннай идэлэр туһунан өйдөбүлү кэҥэтии (пограничник, моряк, летчик уо.) суолталарын быһаарыы. Хорсун быһыы суолтатын быһаарыы, идэлэр: полицейскай, баһаарынньык. Ытыктабылы, убаастабылы иитии. Уруһуй “Байыаннай идэлээх киһи”

Идэ туһунан өйдөбүлү кэҥэтии, быраас идэтин билиһиннэрии, суолталарын быһаарыы.үлэтигэр туох наадатын, тугу гынарын кэтээн көрүү, сэһэргэһии, Үлэ, идэ туһунан өйдөбүл. Оҕо улааттаҕына туох буолуон баҕарарын ойуулаан көрдөрүү, толкуйдуур дьоҕурун сайыннарыы, киһи хамсааһынын уратыларын уруһуйдатыы.

Уруһуй

Кыһын кыстыыр чыычаахтар (2 чааһа)

Уруһуй “Светофор”

Мин аҕам дьиэтээҕи түбүгэ

Кыһыҥҥы оонньуулар

Сыала-соруга

Тоҥсоҕой омоонун сурааһынынан контурун тартарыы, чаастарын кырааскалатыы. Бэгэччэгинэн, тарбах төбөтүнэн имигэстик туттан уруһуйдуур сатабылларын салгыы сайыннарыы.

Светофор туһунан билиилэрин чиҥэтии, суол быраабылаларын салгыы үөрэтии, светофор омоонун синньигэс киистэнэн тардыы, онтон иһин орто киистэнэн кырааскалатыы

Аҕа дьиэҕэ күннэтэ толорор үлэтин-хамнаһын, дьарыгын суолтатын өйдөтүү, дьон үлэтин убаастыырга уһуйуу. Харандааһынынан киһи хамсаныытын пропорциятын хараҕынан холоон уруһуйдатыы

Оҕо уруһуйдуур эттигин пропорциятын тутуһан, хамсааһын араас балаһыанньатын сатаан ойуулуурга үөрэтии. Хамсаныы сүрүн уратыларын бэлиэтээн, эмоциональнай туругун учуоттаан, уруһуйдуур дьоҕурдарын салгыы сайыннарыы.

Кулун тутар – Дьөһөгөй ыйа

Аан дойду дьахталларын күнэ

Олоҥхо

Олоҥхо

Саас

Познание (ФКЦМ)
Уруһуй

Ийэм үлэлиир сирэ - школа

Олоҥхо

Орто дойду сыспай сиэллээҕэ. “Чаппараак”

Саас иһэр

Сыала-соруга

Учуутал идэтин, оскуоланы билиһиннэрии, учуутал үлэтин суолтатын быһаарыы, деловой уонна личнай хаачыстыбарын туһунан сэһэргэһии, учууталга ытыктабылы, убаастабылы иитии, оскуолаҕа үөрэнэр баҕаны үөскэтии.

Олонхо туһунан өйдөбүлү кэҥэтии уонна билиһиннэрии. Уустаан-ураннаан кэпсиир дьоҕурдарын сайыннарыы. Орто дойду айылҕатын ойуулаан-дьүһүннээн оҥороллорун ситиһии

Бухатыыр ата сылгыттан уратытын чиҥэтии. Ат сэбин-сэбиргэлэрин билиһиннэрии. Ат, биэ, кулунчук, бухатыыр атын тас көрүҥнэрин, туһаларын, көмөлөрүн туһунан билиилэрин кэҥэтии. Чаппарааҕы уруһуйдатыы, саха оһуордарынан киэргэтии

Сааскы айылҕа уларыйыытын кэтээн көрөн сэһэргэһии, (хаар хараарар, чигдийэр, элбэхтик тыалырар) - бу кэми тунал саас диэн ааттыырга үөрэтии. Тыал тыаһын иһитиннэрии (дохсун, сиккиэр тыал) - арааран ааттырга үөрэтии. Дохсун уонна сиккиэр тыалы хайдах саныылларынан, оҥорон көрөллөрүнэн ойуулатыы, фантазияны сайыннарыы.

Уруһуй

Ийэм портрета

Олоҥхо геройдара

Дьөһөгөй оҕото (ат)

Билэ

Сыала-соруга

Портрет диэн өйдөбүлү оҕолорго биэрии. Уруһуйдуохтаах быһыытын, тутулун, өҥүн бэлиэтээн көрбүтүн, оҕо портреты ойуулууругар туһанарыгар үөрэтии. Уруһуйдуур, кырааскалыыр үөруйэҕин барытын туһанан, үлэлиирин ситиһии. Киһи этин-сиинин тутулун чаастарын салгыы билиһиннэрии. Кулгаах, кыламан, хаас, харах, мурун, таныы, иэдэс, сэҥийэ, уос, моой, сарын диэн тыллары саҥарда үөрэтии.

Олонхоттон быһа тардан уруһуйдатыы. Билэр киһи сирэйин оҥорор ньымаларын туһанан, сөбүлээбит олоҥхо геройдарын бэйэлэрэ оҥороллорун ситиһии

Оҕолору урут көрбүттэриттэн санаан, өйдөрүттэн уруһуйдуур дьоҕурдарын сайыннарыы. Ат быһыытын, хамсаныытын уруһуйдуурга үөрэтии, харандааһынан, ойуулуур дьоҕурдарын сайыннарыы. Оҕолорго сахалар үтүө үгэстэригэр убаастабылы, интэриэһи иитии.

“Эриллэҕэс” оһуору билиһиннэрии, балаһаны тэҥ чааска түҥэтии уонна ол иһигэр эриллэҕэһи уруһуйдуурга үөрэтии. Оҕолор айымньылаахтык үлэлииллэрин сайыннарыы

Муус устар – Айыыһыт ыйа

Мин эйгэм

Космос күнэ

Үүнээйи

Балыктар

Познание (ФКЦМ)
Уруһуй

Аһыыр ас

Космос

Үүнээйи төрүүр, ууһуур ньымалара

ААквариум балыктара

Сыала-соруга

Өбүгэлэрбит астарын билиһннэрии, ааттатыы. Киһи олоҕор ас суолтатын туһатын быһаарыы. Ас элбэх күүhү-yoҕy биэрэр диэн өйдөбүлү биэрии. Бэриллибит дорҕооннортон тылы буллара үөрэтии. Өбүгэ үгэһигэр ытыктабыллаах сыһыаны иитии. Оҕо баҕатынан аһы уруһуйдатыы; сотуу, 6aттааһын, кырааскалааһын ньыматын чиҥэтии.

Космос, халлаан куйаара, планеталар, ый, күн, туһунан билиилэрин хаҥатыы. Космонавы, Ю. Гагарины билиһиннэрии. Сир. Ийэ сир. Хантан? - ыйытыыга эппиэти ылыы, аат тылы араас кэмкэ уларытыы.
Планеталары сулустары восковай харандааһынан уруһуйдатыы.

Үүнээйилэри сиэмэнэн эрэ буолбакка, кэрчигинэн, аһынан, туора лабаанан, бытыгынан, луковицанан, силис куһуогунан эмиэ ууһаталлар диэн өйдөтүү, үүнээйилэр сиэмэлэрин арааран, наардааһын. Үүнээйигэ харыстабыллаахтык сыһыаннаһыы, үүнээйи олордон көрөн-харайан дуоһуйууну ылыы. Дьиэҕэ үүнэр үүнээйини уруһуйдатыы

Аквариум балыктарын салгыы билиһиннэрии, балыктар тас көрүҥүн, тутулун, быһыытын, тугунан аһылыктанарын, уратытын. Балыктарга харыстабылы, сиэрдээх сыһыаны иитии. Аквариуму уруһуйдатыы, балыктар быһыыларын сөпкө биэрии.

Уруһуй

Маллаах иһит

Уруһуй «Сир шар»

Клумбаҕа үүнэр сибэкки - астра

Уруһуй «Сир шар» 2 чааһа

Сыала-соруга

Саҥа оһуор ойууларын билиһиннэрэн харандааһынынан балаһаны квадраттарга үллэрии. “Илим хараҕынан” уонна “Сибэкки” оһуорунан маллаах иһит силуэтын киэргэтии. Храндааһынан, киистэнэн үлэлиир дьоҕурдарын салгыы сайыннарыы.

Хараҕынан холоон көрөн, киистэ төбөтүнэн уонна бүтүннүү туһанан сир шарын былаанын уруһуйдааһын

Киистэлээх сутуругун төгүрүччү эргитэн сибэкки эминньэхтэрин ууран ойуулуурга үөрэтии. Киистэнэн үлэлиир ньымалары туһанан (төбөтүнэн, бүтүннүүтүнэн, тоҥсуйан, ууран) ойуулуур сатабылларын чочуйуу. Илиискэ элбэх араас өҥнөөх астралары ойуулуурга оҕолору көбүтүү

Хараҕынан холоон көрөн, киистэ төбөтүнэн уонна бүтүннүү туһанан сир шарын былаанын уруһуйдааһын

Ыам ыйа – Иэйиэхсит ыйа

Кыайыы күнэ

Сааскы көтөрдөр

Оскуола

Сайын

Познание (ФКЦМ)
Уруһуй

Улуу Кыайыы 70 сыла
Салют

Кустар
Уруһуй

Үөрэнэ барабын

Сир эйгэтэ

Сыала-соруга

Улуу Кыайыы буолбута 70 сыла, бырааһынньык суолтатын билиһиннэрии, сэрии туһунан өйдөбүлү биэрии, биһиги дойдубут көмүскээччилэрин ааттарын ааттатыы, патриотическай тыыҥҥа уһуйуу. Оҕо өйдөөн көрөр, истэр, толкуйдуур, кэпсэтэр дьоҕурун сайыннарыы. Дьулууру, тулууру уонна Аҕа дойду көмүскээчч-р ытыктабылы иитии. Бырааһынньыктааҕы салюту уруһуйдатыы.

Кус-хаас кэлиитин, олоҕун-дьаһаҕын, тас көстүүтүн туһунан өйдөбүлү биэрии. Сааскы кустааһын туһунан сэһэргэһии, кусчут туттар тэрилин билиһиннэрии. Булт сиэрин-туомун хатылааһын, айылҕаҕа харыстыырга иитии
Харандаас, киистэ apaahыттан тоҕоостооҕун талан, араас ньымалары туһанан уруһуйдуур, кырааскалыыр үөрүйэхтэрин сайыннарыы.

Күһүн оскуолаҕа барарга бэлэмнэнии, бастакы учебнигы- букубаары кытта билиһиннэрии, оскуолҕа туттуллар маллары, оскуола, кылаас, учуутал, үөрэнээччи туһунан өйдөбүлү кэҥэтии, оскуолаҕа интириэһи үөскэтии, үөрэнэр баҕаны күүһүрдүү.

Сир оҥоһуутун бастакы өйдөбүлүн биэрии,сир, буор араҥатын, көрүҥүн быһаарыы (кумах, ийэ буор, туой), айылҕаҕа кэтээн көрүү. “Ыам ыйа” – В.Башарин хоһоонун ааҕыы, сэһэргэһии, ый суолтатын билиһиннэрии, Ньукуолун күнүттэн сайын саҕаланар диэн өйдөтүү. Олорор бөһүөлэгин айылҕатын ойуулатыы,

Уруһуй

Кытыылаах сон киэргэлэ

Кус

Оскуолаҕа бардахпына мин дьарыгым

Өйтөн уруһуй

Сыала-соруга

Оҕолорго өҥнөр наардаһыыларын билиһиннэрии. Балаһаҕа “биэ эмиийэ”, “күн”, “быа” ойууларынан оһуору оҥоруу. Киистэнэн уонна кыраасканан үлэлиир дьоҕурдарын сайыннарыы

Оҕолорго художник идэтин билиһиннэрии, оҕолорго художниктар биир уруһуйдуур ньымаларын – эскиһи оҥорору үөрэтии. Көтөр уопсай барылыгар оҕо билэр быһыытын арааран, көрөр дьоҕурун сайыннарыы, ону таба уруһуйдуулларын ситиһии. Харанд-н, киистэнэн сатаан туттар сатабылларын салгыы сайыннарыы уонна айылҕа кэрэ эйгэтин өйдүүргэ олук ууруу

Оскуола, үөрэнээччи туһунан ылбыт өйдөбүллэрин уруһуйга тиэрдии, оскуолаҕа интириэһи күүһүрдүү. Өйтөн уруһуйдуурга, киистэннэн сөбүлүүр ньымаларынан ойуулатыы, ойуу кээмэйин дьүөрэлээн, ойуутун торумнаан дьуһуннээн ойуулуур дьоҕурдарын сайыннарыы

Оҕолор өйтөн, санаан көрөн уруһуйдуурга, араас ньыманан туһанан кырааскалыыр сатабылларын сайыннарыы. Ойуу кээмэйин дьүөрэлээн, ойуутун торумнаан дьуһуннээн ойуулуурга үөрэтии.