Теңге: Ұлттық валютамыздың ерекшеліктері
Сабақтың тақырыбы «Теңге» еліміздің ұлттық валютасына арналған. Мақсаты – балаларға теңге туралы терең және ақпаратты түсінік беру, оны ақша түрлерімен таныстыру. Сабақ барысында балалар қағаз, темір, ірі, ұсақ ақша түрлерін үйренеді, 3, 5, 10 теңгелердің құрамы және олардың мәні түсіндіріледі.
Теңге 1993 жылы 15 қарашада халыққа ұсынылды. Теңгенің авторы дизайнер Тимур Сүлейменов, оған қылқалам шеберлері Қайролла Ғабасалимов, Меңдібай Әмен, Ағымсалы Дүзелханов қолдау көрсетті. Ұлттық валюта тек банкнота емес, сонымен қатар монета түрде де айналысқа енгізілген. Теңгенің шеттері қазақ ою-өрнектерімен безендірілген, елтаңба мен табиғат көріністері қамтылған.
Сабақта біз 3, 5, 10 теңгелерді қарастырамыз. Балалар теңгелердің ерекшеліктерін ұғынып, әртүрлі математикалық операциялар арқылы олардың арақатынастарын анықтайды. Мысалы, 3 теңгені 1+1+1 ретінде, 5 теңгені 3+1+1 немесе 5+5=10 арқылы көрсету балалардың логикалық ойлау қабілетін дамытуға бағытталған.
Сабақтың тағы бір қызықты бөлігі – сергіту сәттері, онда әндер мен ұлттық ойындар арқылы балалардың сабаққа деген ынтасы ұлғаяды. Біздің ұлттық валютамызбен таныстыру барысында, балаларға үнемді болу қажеттілігін айтып, олардың қаржылық сауатын арттыру өте маңызды. Сабақтың соңында оқушылар өз ойларын айтып, теңгені дұрыс қолдану туралы алған білімдерін қорытындылайды.
Сабақтың тақырыбы: Теңге
Сабақтың мақсаты: а) Ұлттық ақшамыз теңге туралы түсінік беру. Теңге
ұғымын қалыптастыру.
ә) Ақша түрлері: қағаз, темір, ірі, ұсақ түрлерімен
таныстырып, тереңдетіп түсіндіру. 3,5,10 теңгелердің
құрамын анықтау.
б) Теңге ұғымымен түрлерімен олардың арақатынасымен
таныстыру. Теңгелердің қолданыс орнын біліп
бағалау, үнемділік тәрбие беру.
Сабақтың көрнекілігі: Теңге, керекті құралдар, тиын.
Әдіс – тәсілдері: түсіндіру, сұрақ – жауап.
Сабақтың барысы:
Ұйымдастыру.
Жаңа сабақ мазмұны.
Балалардың назарын сабаққа аударып, «Теңге» туралы түсіндіру. Теңге – ұлттық ақшаның атауы. 1993 жылы 15 қарашада дүниеге келді. Теңгенің авторы дизайнершіТимур Сүлейменов, қылқалам шеберлері Қайролла Ғабасалимов, Меңдібай Әмен, Ағымсалы Дүзелханов. Ұлттық теңгеміздің шеттері қазақтың ою - өрнектерімен безендірілген, табиғат көріністері, елтаңбасы салынған. Ұлттық валюта – теңге банкноты манета түрінде айналысқа енгізілді. 1, 2, 5 теңге – бірліктер. 100, 200, 500 теңге –мыңдықтар айналыста жүр. Әр ұлттың өз ақшасы бар. Қырғызда – сом, Өзбекте – сум, орыста – рубль, немісте – доллар, түрікпенде – манат, т.б. Балаларды теңге түрлерімен таныстырып, ара қатынасын ұғындыру.
1. 3. 5. 10 теңгелер.
3 теңге
3=1+1+1
5=3+1+1
5+5=10
10=3+3+3+1
1 т 1 т 1 т
1+3=4 1+1=2 3+3=6 3+5=8 5+3=8
5+1=6 3+3+1=7 5+5=10 5+3+1=9
Сергіту сәті:
Киім бұйым.
Бір дегенім – бөрік,
Кисең берер көрік.
Екі дегенім-етік
Киер сәнді етіп.
Үш дегенім- ішік,
Теріден тігер – пішіп.
Төрт дегенім –тымақ,
Қысқа кисең жылы-ақ.
Бес дегенім – байпақ,
Іші жылы – тайпақ.
Алты дегенім – алқа,
Мойныңа тақ қалқа.
Жеті дегенім – жейде,
Көйлек деп жүр кейде.
Сегіз дегенім – сенсең
Жылысы тонның сенсең.
Тоғыз дегенім – телпек,
Болма бала, тентек.
Он дегенім – оймақ,
Жүрме босқа ойнап.
Бір дегенім – бүрген,
Безенеді гүлмен.
Екі дегенім – емен,
Жылда өзін егер.
Үш дегенім – үйеңкі,
Қапырықта көлеңке.
Төрт дегенім - тораңғы,
Егеменді боранды.
Бес дегенім - бәйтерек,
Саясыз болса, қайтерек?!
Алты дегенім - арша,
Қурамайды талша.
Жеті дегенім - жыңғыл,
Қонақтамас бұлбұл.
Сегіз дегенім - сексеуіл,
Шөлге өседі ексең бұл.
Тоғыз дегенім - тобылғы
Қамшыма сап табылды.
Он дегенім - орман,
Орманға бол қорған.
Бір дегенім – баспақ,
Бұзауды жүр бастап.
Екі дегенім – ешкі,
Ешкі қойдан есті.
Үш дегенім – үйрек,
Жем бер қолға үйрет.
Төрт дегенім – тайлақ,
Тайлақты қой байлап.
Бес дегенім – бие,
Құлынына ие.
Алты дегенім – атан,
Мініп жүрген атам.
жеті дегенім – жорға,
жорғаны мін жолға.
Сегіз дегенім – сиыр,
Сиыр тұзға үйір.
Тоғыз дегенім – тоқты,
Тоқты жемді соқты.
Он дегенім – осы
Төрт түліктің досы.
Қорытынды: балалар санамақтың түрлерін айтуға дағдыланады. Логикалық есептерді қолданады, сабақта не қөткенімізді қайталап, дүкен ойынын ойнату. Дүкендегі нәрселерді тиынға сатып алады. Балалар теңгені ажырата білуге, қолданатын орынын білуге, үнемшіл болуға тәрбиелей отырып, сабақты қорытындылау.
А ш ы л у ы .
«Біз көңілді баламыз, бәрін біліп аламыз»
1 – оқушы
Бүгін титтей баламыз
Әлі – ақ жігіт боламын
Ер жеткенде ел сенер,
Нағыз адам боламын.
2- оқушы:
Желкілдеген баудай көк
Балдырғандар балдай көп,
Өсіп келе жатырмыз
Бір-бір асқар таудаймыз.
3-оқушы:
Жаттап ертек мол аңыз
Өсіп - өніп тола біз
Алатаудай айбынды,
Ел қорғаны боламыз.
4-оқушы:
Біз балдырған баламыз
Шырқап әнге саламыз,
Туған жердің төрінде
Алау болып жанамыз.
5-оқушы
Бал –бұл жанған гүл шағында
Біз Отанның ұланымыз
Бақытты елдің құшағында
Білім алу-ұранымыз.
6-оқушы:
Біз өнерге ұлы өмірге
Гү өмірге иеміз
Көгімізді, көлімізді,
Елімізді сүйеміз.
7-оқушы:
Өзіміз туған ,
Көбелек қуған
өлкеде өсіп толамыз
8-оқушы:
Жалықпай оқып,
Көңілге тоқып,
Білімді адам боламыз.
9-оқушы:
Отын жарып беремін,
Суды да алып келемін.
Аялаймын мамамды,
Тиеді ылғи көмегім.
Ең елгезек баламын,
Үлкен тілін аламын.
Өссем деген ойым бар,
Таудай биік талабым.
10-оқушы.
Әрбір іске жауапты
Бала болам талапты.
Уәдесінде тұратын,
Адам болам салмақты
Жабырқауды білмейтін
Жалқаулықты сүймейтін
Біз ынталы баламыз,
Істен қызық табамыз.
Хор: «бақытты балалық шақ»
