Наурыз мерекесі: Ұлыстың ұлы күні
Наурыз мерекесі - қазақ халқында жыл басы, ұлттық салт-дәстүрлердің ұлы мерекесі. Бұл күнді күтіп алу, мереке атмосферасын барынша сезіну – әрбір қазақтың міндеті. Наурыздың 22-сіндегі күн мен түннің теңелуі, табиғаттың жаңаруы, қайта түлеуі - барлығы біздің мәдениетіміздің терең тамырында жатыр. Мереке кезінде Наурыз көжесін дайындау, ұлттық тағамдармен дастархан жайып, халық бірлігі мен достықтың символы саналатын кештер ұйымдастырылады.
Бұл мейрам нағыз естен кетпес сәттер мен қуанышқа толы. Өнерлі балаларымыз мерекенің сәнін келтіріп, тақпақ айтып, би билеп, ұлттық салт-дәстүрлерді жаңғыртады. Тәрбиешілеріміз балаларды Наурыз болып табылатын мерекенің мән-мағынасы туралы тереңірек түсінік беруге, ұлттық құндылықтарды мен салт-дәстүрлерді құрметтеуге үйретеді. Олардың өнерлерін тамашалап, жүректерімізде Наурыздың нұры мен жылуы болады.
Наурыз мейрамында дәстүр мен жаңалықты ұштастыру маңызды. Балалар өздерінің өнер көрсету арқылы үлкендерге қуаныш сыйлайды. Келген қонақтармен бірге Наурызды тойлап, ән айтып, би билеу - мерекенің басты міндеті. Мұнда ұлттық ойындар, тақпақтар мен әндер арқылы өзара ынтымақтастықты нығайту, халқымыздың тарихы мен мәдениетін насихаттау басты мақсат.
Мақсаты: Наурыз айы қазақ халқында жыл басы саналатындығын сәбилер санасына жеткізу. Наурыздың 22 - сінде күн мен түннің теңелетіндігін, одан кейінгі күндері күннің ұзарып, түннің қысқаратындығын айтып түсіндіру. Балаларға Наурыз мерекесін қалай атап өтетіндігін таныстыру. Ұлттық салт - дәстүрлерді құрметтеп, оларды мақтан етуге тәрбиелеу.
Тәрбиеші:
Армысыңдар ағайын
Бармысыңдар ағайын
Ұлысымыз бақты болсын
Әр күніміз жақсы болсын.
Бүгінгі Наурыз мерекесі баршамызға құтты болсын!
Ендеше №11 «Ертөстік» ересектер тобының бүлдіршіндерін қошеметпен қарсы алайық.
Наурыз айы жүректерге нұр сепкен,
Мандайымнан сүйіп жатыр нұр көктем
Жарығымен, шуағымен Күн - Ана
Алып келдің жер бетіне нұр көктем!
Наурыз тойын жұп жазбай
Қошеметпен қарсы алайық
Досқа құшақ ашайық
Өлең жырға басайық.
Қазақтың бір салты деп
Шашу шашып алайық(Осы кезде ішке шашу шашып әже келеді).
Тәрбиеші:Қош келдініз әже,төрлетіңіз! Балалардың өнерін тамашалап, Ұлыстың ұлы күніне жайылған ақ дастарханымыздың қонағы болыңыз!
Наурыз - қазақ халқының шын мағынасындағы ұлттық мейрамы. Бұл күн мен түн теңелетін мереке. Сондықтанда халқымыз Наурызды «Жыл басы», «Ұлыстың ұлы күні» деп атайды.
Қазақ халқының күнтізбесі бойынша Наурыз мерекесі көктеммен бірге келеді. Өйткені көктемде жер дүние жасарып, жаңарады, өмірге қайта келеді. Олай болса, бүкіл тіршілік атаулыны жаңартып, жақсартқан Наурызға шын ниетпен «Қош келдің, Әз Наурыз!» деп атайық.
Балалар хормен: «Қош келдің, Әз Наурыз!»
Ортаға екі бала шығады.
1-бала: Ассалаумағалейкум
Ұлыс оң болсын
Ақ мол болсын!
2-бала: Уағалейкумассалам
Ұлыс қң болсын
Пәле-жәле жоқ болсын!
Екі бала төс қағыстырып аман-саулық сұрасады.
Тәрбиеші: Ұлыстың ұлы күнін, яғни төл мейрамымызды қазақ халқының ұлттық биімен ашқымыз келіп отыр
Би: «Қамажай биі»
Т:- Балалар біздер қандай мерекені тойлап жатырмыз?
Б: - Наурыз мерекесін тойлап жатырмыз.
Тәрбиеші: Келесі кезекті осынау қасиетті мерекеге арналған тақпақтарға береміз.
Сақыпжамал:
Осыншама жақсылық
Алып келген Наурызым
Төрлет,бізге нұр беріп
Шуақ шашып ақ жүзің.
Диас:
Күттіріп келген жыл басы
Бізбен бірге жырлашы
Дастарханға елімнің
Береке,ырыс сыйлашы.
Аружан:
Ән мен күйді шалқытып
Інжу-маржан шашайық
Жиналған халық таң қалсын
Өнерден күмбез жасайық.
Ділназ:
Күн менен түн теңелді
Жер шуаққа кенелді
Наурыз келді салтымыз
Қунышта ел енді.
Тәрбиеші: Ой балалар жарайсыңдар, бәрекелді.Әже айтыңызшы, осы наурыз көже қалай дайындалады?
Әже: Қарақтарым. Наурыз көже Наурыз мейрамының негізгі тағамы.
Оған 7-саны киелі сан болғандықтан 7-түрлі тағам қосылады. Олар: қыстан қалған сүр, айран, сүт, тұз, құрт, тары, бидай.. Ал наурыз көже тоқшылық белгісі.
Тәрбиеші: Әже, біздің балаларымыз наурыз көже туралы тақпақ айтқылары келіп тұр екен, олай болса кезекті балалардың тақпақтарына берейік.
Данияр:
Арпа, бидай, тары бар
Қатық, малта, тағы бар
Ішілетін, жейтінің
Бұл көжеде бәрі бар.
Нұржан:
Ұлы күні ұлыстың
Күн мен түнді теңеген
Тәтті дәмін ырыстың
Таттық наурыз көжеден.
Ақылбек:
Наурыз айы гүл айы
Наурыз айы нұр айы
Нрыз айда халқымның
Құлпыра түсер шырайы
Ләззат:
Наурыз тойы әдемі
Әжем еске түсірді
Біздерге арнап әдейі
Наурыз көже пісірді.
Тәрбиеші: Дастарханымыздан ешқашан ырыс береке кетпесін дей отырып кезекті Дастархан әніне береміз.
Ән: «Дастархан» қабыл алыңыздар!
Тәрбиеші:Біздің халқымыз тәрбиелік мәні зор салт дәстүрге өте бай халық. Ал біз кезекті халқымыздың, яғни мұсылман халықтарының төл мерекесі Наурыз мейрамына арналған тақпақтарға береміз.
Қ.Жансая:
Армысыздар халайық!
Әркез аман болайық
Наурыз тойын қуанып
Жылды бір қарсы алайық.
Нұрсая:
Наурыз күні той думан
Ортамызды ашайық
Ән мен күйді төгілдіріп
Інжу маржан шашайық
Ерболат:
Ал,балалар ойнайық
Ойнайық та,ойлайық
Күні, түні он үш күн
Наурыз тойын тойлайық.
Сабырбай Жансая:
Әнім де саған, биім де
Құт қонақ өзің үнімде
Қуаныш сыйлап еліме
Күнімде Наурыз, күнімде.
Тәрбиеші:Наурыз шаттық әніміз
Салтанатты сәніміз
Мың бұралып ортада
Би билейміз бәріміз- деп кезекті балаларымыздың биіне береміз.
Би: «Қара жорға»
Тәрбиеші: Бәрекелді, балалар,өнерлерің өрге жүзсін! Ендеше келесі кезекті ойынға берсек.
Ойын: «Қыз қуу»
Тәрбиеші:Жарайсыңдар,балалар,
Ал, халайық, тұрмайық,
Әндетейік жырлайық!
Ортамызды ашайық,
Ырыс тілеп бұл жылға,
Жырдан шашу шашайық-деп Наурыз әніне кезек берейік.
Ән: «Наурыз біздің сәніміз» қабыл алыңыздар.
Тәрбиеші:Кезекті балалардың тақпақтарына берейік.
Айару:
Наурыз келді құт болып
Мына бізге сүт болып
Аққа аузымыз толады
Бар жақсылық болады.
Ақниет:
Уа,халайық,халайық
Әсем әнге салайық
Наурыз тойын көңілді
Бірге қарсы алайық.
Жайлыхан Каусар:
Наурыз айы тамаша
Жар салайық балаша
Мереке көп Наурызда
Қуанатын балаша.
Әлібек:
Жақсылыққа бас болып
Алдымызға ас болып
Келген Наурыз құт болсын
Берері тағы мол болсын.
Тәрбиеші:Балалар, бізге алыстан белгісіз қонақ келе жатыр екен,ол кім болуы мүмкін? (Осы кезде әндетіп Алдар көске кіріп келеді).
Мен алдармын,алдармын
Сақалым болса талдармын
Сақал түгел мұртта жоқ
Шайтанды да алдадым.
Ааааа,еееееее
Тәрбиеші:Балалар,сіздер бұл адамды таныдыңыздар ма?
Балалар: Ия,ол Алдар көсе.
Тәрбиеші:Дұрыс таптыңыздар балалар,бұл Алдар-сараң байларды,пайдакүнем саудагерлерді алдап,мақсатына жетіп жүрген көптеген ертегілердің кейіпкері Алдар көсе екен.Қош келдіңіз Алдар көсе,төрлетіңіз! Біздің тойымыздың қонағы болыңыз.Балалардың өнерін тамашалаңыз!Кезекті тақпақтарымызға берейік.
Ғабитқызы Жансая:
Наурыз келді тамаша
Ән айтамыз таласа
Атам,әжем той тойлап
Қуанып жүр балаша.
Алдияр:
Наурыз тойы салтымыз
Аман болсын халқымыз
Көңілдері жадырап
Жүрсін аман қартымыз.
Ханифа:
Армысыңдар ағайын
Бармысыңдар ағайын
Ұлысымыз бақты болсын
Әр күніміз жақсы болсын.
Жадин Каусар:
Наурыз тойы- береке
Наурыз тойы-жыр аңыз
Қызып дулы мереке
Қызық думан құрамыз.
Алдар көсе:Рахмет балалар,жарайсыңдар!Біздің ауылда да осындай наурыз тойы тойланып жатыр,сол тойға бата беретін аулымыздың үлкен әжесін ертіп кетуге келдім.
Тәрбиеші: Олай болса біздің балаларымызға құр алақан келмеген боларсыңыз,жақсы бір ойын ұйымдастырып балалардың көңілін көтеріп кетсеңіз.
Ойын: «Арқан тартыс»
Тәрбиеші:Жарайсыңыз Алдар көсе,ұлыстың ұлы күні балаларымыз ұлттық ойын ойнап, мәз болып қалды.Олай болса әже батаменен ел көгерер,жаңбыр менен жер көгерер-деп бата беріп жіберсеңіз.(Әже бата береді)
Тәрбиеші:Сау болыңыздар,келесі көріскенше күн жақсы болсын!
Тәрбиеші:Жарайсыңдар балалар,міне Наурыз мейрамы ерекше мейрам.Наурыз мейрамының әнсіз,бисіз,ойын–сауықсыз өтпейтініне көзіміз жетті.Ендеше әнге кезек берейік.
Ән: «Алақай Наурыз»
Тәрбиеші: Наурыз құтты болсын!
Дендеріміз сау, мықты болсын!
Наурыз тойы келе берсін!
Барлық халық бақытты болсын,
Қош ,сау болыңыздар, халайық!
Көріскенші күн жарық болсын!- деп бүгінгі ертеңгілігімізді аяқтаймыз.
МКҚК №21 «Назерке» балабақшасы.
«Бекітілді»
Балабақша әдіскері
СарыеваЖ.А________
ЕРТЕҢГІЛІК
Тақырыбы: «Қош келдің,Әз Наурыз»
Өткізген№11 «Ертөстік» тобының
тәрбиеші:Төлепбергенова Камшат
2017 ж
