Ашық оқу кызметі "Үйшік ертегісі"

9-дәріс

Мектепке дейінгі білім беру саласындағы кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау

Қазақстанда жеке кәсіпкерлерге мемлекет тарапынан қаржылық және қаржысыз қолдау көрсетілуде. «Даму» кәсіпкерлікті дамыту қоры» акционерлік қоғамы «Самұрық-Қазына» ұлттық әл ауқат қоры» акционерлік қоғамының еншілес құрылымы, Қазақстан Республикасындағы кәсіпкерлікті дамытудың негізгі институты болып табылады.
Шағын кәсіпкерліктің белсенділігін арттыру және мемлекеттік қолдауды күшейту мақсатында Қазақстан Республикасының Президентінің 1997 жылдың наурызында Жарлығы шықты, ол «Шағын кәсіпкерлікті дамыту қоры» АҚ-тың құрылуына негіз болды.
Қорды құрудың негізгі мақсаты: шағын кәсіпкерлік субъектілерінің қалыптасуы мен экономикалық өсуін ынталандыру, мемлекеттің шағын бизнесті қолдауға бағытталған қаржы қаражатын пайдаланудың тиімділігін арттыру.
Қазақстандағы шағын және орта бизнесті қолдаудағы «Даму» қорының тәжірибесі 16 жылдан асады. 2010 жылға дейін «Даму» қорының бағдарламаларына қатысушылардың басым бөлігіне қаржылық қолдау екінші деңгейдегі банктерде қаражатты шарттасылған түрде орналастыру бағдарламаларының аясында көрсетілді. Шағын және орта кәсіпкерлік субъектілерінің несиелері бойынша сыйақының пайыздық мөлшерлемелерінің жалпы деңгейін төмендетудегі қаражатты шарттасылған түрде орналастыру бағдарламаларын іске асырудың ролі зор.
2010 жылдан бастап «Бизнес жол картасы 2020» мемлекеттік бағдарламасының іске қосылуының арқасында «Даму» қоры арқылы кәсіпкерлікті қолдау құралдарының аясы айтарлықтай кеңейді. Атап айтқанда, шағын және орта бизнес субъектілерінің несиелері бойынша сыйақы мөлшерлемелерін субсидиялау, шағын және орта бизнес субъектілерінің несиелерін кепілдендіру басталды, сондай-ақ шағын және орта бизнесті оқыту және кеңес беру арқылы қолдау бағдарламалары жаппай іске асырыла бастады.
Қазақстанда кәсіпкерлікті қолдау және дамыту бойынша кешендік бағдарламаларын жүзеге асыру барысында кәсіпкерлікті қолдаудың негізгі инфраструктура объектілері құрылған.
Кәсіпкерлікті қолдау ұйымдарына түскен кәсіпкерлердің шағымдарын талдау барысында жұмыс істеп тұрған және жаңадан бастаған кәсіпкерлердің алдынан шығатын проблемалардың негізгілері төмендегідей екен.

• жеткіліксіз ақпараттық қолжетімділік және бизнесті жүргізуде сауатсыздық;

• ұйымдастырушылық-басқарушылық мүмкіндіктердің төмен деңгейі;

• консультациялық қызметтерді алуына үлкен шығындар;

• әкімшілік-бюрократиялық кедергілер.

Кәсіпкерлерді қолдау инфрақұрылымы көп деңгейлі болып табылады. «Даму» Қоры кәсіпкерлердің құзыреттілігін арттыру орталықтарын ашты. Облыс аймағында кәсіпкерлерге кешендік қызметтерін ұсыну бойынша үш деңгейлі жүйе енгізілді. Олар: Кәсіпкерлерге қызмет көрсету орталығы (КҚКО) облыс орталықтарында, моноқалаларда кәсіпкерлерді қолдау орталығы және кәсіпкерлерді қолдаудың мобильді орталығы (КҚМО).
Қызметтің негізгі элементі ақпараттық-талдау (ресурстік) бағыты болып табылады. Осы бағыт шеңберіндегі оқиғалардың және пікірлердің мониторингі, зерттеулердің, сұхбаттардың, қоғамдық сұрастырулардың, қоғам және кәсіпкерлер үшін өзекті проблемалар туралы жарияланымдардың мәліметтері салыстырылады, яғни кәсіпкерлікке және оның инфрақұрылымына қатысы бар барлық каналдар бойынша ақпараттар жинақталып, өңделеді.
Орталықтың ақпараттық-талдау базасының қорлары қазақстан экономикасын бағдарлауға көмектеседі. Қазақстандағы кәсіпкерлік жағдайын және оны қолдау және дамыту бойынша уақытылы шешім қабылдауға, ал кәсіпкерлерге бизнесті жүргізу үшін пайдалы ақпаратты алуға мүмкіндік береді.
Консультациялар бухгалтерлік есеп жүргізу және салық салу сұрақтары, бизнесті жүргізуде заң сұрақтары, кәсіпкерлік секторды мемлекеттік қолдау, ІТ-технологиялар облысында консультациялар, маркетингтік зерттеулер облысында консультациялар, сапа менеджмент жүйелерін ендіру бойынша консультациялар. Кәсіпкерлікті қолдаудың мобильді орталықтарының жұмысы болып табылады.
Кәсіпкерлермен «кері байланыс» ұйымдастыру үшін орталық атқарушы органдар деңгейінде Қазақстан Республикасы Президенті жанындағы Кәсіпкерлер кеңесі құрылған. Кеңестің негізгі мақсаттары мынадай:
• кәсіпкерлікті дамыту және қолдауға бағытталған ұсыныстарды әзірлеу;
• нарықтық экономиканың дамуын ынталандыруға жағдай туғызу;
• Қазақстан Республикасында әрекет ететін іскерлерді, іскерлік ассоциациялар мен одақтарды біріктіру;
• кәсіпкерлік саласындағы маңызды мемлекеттік мәселелерді шешу үшін қажетті ұсыныстар дайындау.
Президент жанындағы Кәсіпкерлер кеңесі кәсіпкерлік саласындағы мемлекеттік саясатты қалыптастырып, оны жүзеге асыру мен қатар мемлекет жағынан кәсіпкерлікті қаржылай, ақпараттық-талдау және материалдық-техникалық жағынан қолдау функциясын атқарады. Мемлекет аталған қолдаудың барлық түрін атқарушы органдар арқылы, көптеген жергілікті және аймақтық деңгейде қабылданған бағдарламалар арқылы, және соған лайықтап мемлекеттік капиталы қатысуымен арнайы құрылған мекемелер арқылы жүзеге асырады.
Жеке кәсіпкерлікті қолдауда мемлекеттік «Балапан» бағдарламасының рөлі зор болып отыр. Жекеменшік балалар бақшасының қызметіне жүгінген ата-аналар осы бағдарламаның қатысушысы бола отырып, ай сайын балабақша төлемінің бір бөлігін ғана өтейді де, ал қалған бөлігін жергілікті әкімдіктер төлейді. Мемлекеттік тапсырыс негізінде жан басына шаққандағы қаржыландыру жеке балабақшалардың көптеп ашылуына ықпал етті.
«Балапан» бағдарламасы мемлекеттік-жекеменшік әріптестігін ұсына отырып, халық қазынасы жетпеген жағдайда бұқараның бір-біріне сеп болуына, берекелі іс бастауына жол ашты. Мемлекет пен жеке тұлғаның бірлесіп, әлеуметтік нысан салуына жағдай жасады. Яғни, бағдарламаны іске асырудың бүкіл кезеңінде жергілікті атқарушы органдар мемлекеттік-жекеменшік әріптестік және аумақтарды дамытудың өңірлік бағдарламалары аясында мектепке дейінгі ұйымдар ашып, кезек күттірмейтін маңызды мәселенің түйінін тарқатады.