Этнопедагогика: Қазақ білім беру дәстүрлері
Этнопедагогика – бұл білім беру саласында халықтық дәстүрлер мен мәдениеттерді интеграциялау. Қазақ халқының ұлттық мәдениеті, салт-дәстүрлері мен рухани құндылықтары арқылы балаларға тәрбие берудің жолдары қарастырылады. Мұнда «Этнопедагогика» пәні аясында білім беру әдістемелері мен үлгілері ұсынылады.
Қазақ халқындағы ұлттық ойындар, қолөнер және тіл өнері балалардың тәрбиесінде үлкен рөл атқарады. Бұл материалда қазақтың ұлттық ойындарының мәні, оның жастар арасындағы тәрбиелік ықпалы, сондай-ақ балаларды ұлттық мәдениетпен таныстыру әдістері кеңінен талқыланады. Құрамы мен құрылымы жағынан этнопедагогика оқушылардың дүниетанымын кеңейтіп, ұлттық сананы нығайтуға бағытталған.
Бүгінгі күннің басты мәселесі – жастарды ұлттық құндылықтар негізінде тәрбиелеу, олардың туған жеріне, халқына деген сүйіспеншілігін арттыру. Осындай тәрбиенің негізінде Қазақстанның тәуелсіз ел ретіндегі рәміздері мен символикасына ерекше көңіл бөлінуі қажет. Бұл оңай міндет емес, бірақ этнопедагогика көмегімен жүзеге асыруға болады.
Сондықтан, осы материалда қазақ билерінің өсиеті, ұлттық шеберлер мен олардың шығармашылығы, сондай-ақ еліміздегі ұлттық мәдениетті дамыту туралы кең ауқымды ақпарат ұсынылады. Этнопедагогикалық жобалар арқылы балалардың дүниетанымын қалыптастыру неге маңызды, қандай әдістер арқылы білім беру сапасын арттыруға болатынын талдауды ұсынамыз.
КелісілдіБекітілді
№41 ЖББОМ жанындағы шағын№41 ЖББОМ жанындағы шағын
орталықтың әдіскері орталықтың директоры
___________ М.А.Дүкенбаева ___________ Ж.С.Баймолдина
_____ _______________2016ж ____ _______________2016ж
Білім беру саласы: Вариатив Бөлімі: Этнопедогогика
13
Желтоқсан
1
Қазақ билерінің өсиеті
Қазыбек бидің кім екенін түсіндіру.Балаларға Қазбек бидің өсиет сөздерін түсіндіру.Ағайынмен,жолдаспен тату болуды ұйрету.
14
Желтоқсан
2
Туған жердің егемендігі
Қазақстанның тәуелсіз ел екенін, оның рәміздерін түсіндірумен бірге әндерді айтып оның мазмұнын түсіндіру.Туған жерге деген сүйспеншілігін арттыру.Елін,жерін сүюге баулу.
15
Желтоқсан
3
Ұлттық шеберлер,шығармалары
Қазақ халқының шеберлері туралы түсінік беру,соның ішінде олардың ығармаларымен таныстырып,білімдерін арттыру.
16
Желтоқсан
4
Менің шеберханамда (қамшы өру)
Әрбір халықтың өзіне тән ұлттық еңбек түрлері болады,соның ішінде халықтық қолөнер түрлерімен таныстыру,баланы ынталандыру,еңбекті сүйіп таңдауға тәрбиелеу.
17
Қаңтар
1
Менің шеберханамда (құрақ құрау,киіз басу,алаша тоқу)
Қазақ халқының салт-дәстүрі туралы түсінік беру,соның ішінде қол өнерлерінің тұрмыс заттарының ерекшеліктерін таныту,білімдерін арттыру.
18
Қаңтар
2
Менің шеберханамда (ши тоқу)
Әрбір халықтың өзіне тән ұлттық еңбек түрлері болады,соның ішінде халықтық қолөнер түрлерімен таныстыру,баланы ынталандыру,еңбекті сүйіп таңдауға тәрбиелеу.
19
Қаңтар
3
Санамақ ,жаңылпаш,жұмбақ
Жас баланы ойын ұстай отырып, саусақтарына ой қойып,оларды бірде бүгін көңіліне аулау,санауға үйрету.Ойлауды қажет ететін сөз ойындарына жататын жаңылтпаштарға айтқызу арқылы болатын тілін,есіне сақтау қабілетін арттыру.
20
Қаңтар
4
Қазақ ұлттық киімдер
Әрбір халықтың өзіне тән ұлттық киім түрлері болатының,балаларға оны көрсету.
21
Ақпан
1
«Бәсіре»
Балаларға «бәсіре»тай туралы түсінік беру.Балаға оны көрсетіп оған күтім жасауды,баланың көңілін һсіріп,еңбекке ынталандыру.
22
Ақпан
2
Ұлттық еңбек-саятшылық
Әрбір халықтың өзіне тін ұлттық еңбек түрлері болады,соның ішінде саятшылықпен таныстыру,баланы ынталандыру,еңбекті сүйіп таңдауға тәрбиелеу.
23
Ақпан
3
«Шешеннің тілі-шебердің бізі»
Балалардың өмірге қажетті білім дағдыларын тереңдете отырып,ұлттық әдет-ғұрып пен салт-дәстүрге баулу.Қазақ ауыз әдебиетінің жанрларымен:оның ерекшеліктерін түсіндіру.Балалардың ойлау қабілетін,тілдік қорын дамыту,шешендік өнерді бағалауға дағдыландыру.Балаларды адамгершілікке,инабаттылыққа,ұлттық сана-сезімін арттыруға тәрбиелеу.
24
Ақпан
4
Ұлттық ойындар
Балаларды қазақтың ұлттық ойындарымен таныстыру,олардың атын біліп,қалай ойналатыны жайлы түсіндіру.Ұлттық ойындардың маңызы жайлы әңгімелеп,оларды ойнап білуге үйрету.
25
Наурыз
1
Асық ойындары (хан талапай,жиырма бір,асық ату)
Балаларды қазақтың ұлттық ойындарымен таныстыру,олардың атын біліп,қалай ойналатыны жайлы түсіндіру.Ұлттық ойындардың маңызы жайлы әңгімелеп,оларды ойнап білуге үйрету.
26
Наурыз
2
«Өнерлі қолдар» ата-аналармен көрме,жәрмеңке
Қазақ халқының салт-дәстүрә туралы түсінік беру,соның ішінде қол өнерлерінің тұрмыс заттарының ерекшеліктерін таныту, білімдерін арттыру.
27
Наурыз
3
Саусақтардың орналасуының сыры (санамақтар, өлшемдер)
Жас баланың ойын ұстай отырып,саусақтардың орналасу сырларын санамақ арқылы айтып санауға үйрету.Ойлауды қажет ететін сөз ойындарына жататын жаңылтпаштарға айтқызу арқылы болатын тілін,есіне сақтау қабілетін арттыру.
28
Наурыз
4
Ұлттық қимылды ойындар
Балаларды қазақтың ұлттық ойындарымен таныстыру,олардын атын біліп,қалай ойналатыны жайлы түсіндіру.Ұлттық ойындардың дене тәрбиесіндегі маңызы жайлы әңгімелеп,оларды ойнап білуге үйрету.
29
Сәуір
1
Ұлттық қимылды ойындар
Балаларды қазақтың ұлттық ойындарымен таныстыру,олардын атын біліп,қалай ойналатыны жайлы түсіндіру.Ұлттық ойындардың дене тәрбиесіндегі маңызы жайлы әңгімелеп,оларды ойнап білуге үйрету.
30
Сәуір
2
Жеті қазына
Балаларға жеті қазына туралы білім беру.Жеті қазынаны атап айта білуге тәрбиелеу,мағынасын түсіндіру.
31
Сәуір
3
Атамның айтар батасы
Баланың дүниетанымын жетілдіру,халқымның бата тілек сөздері әдепті,сабырлы болып өсуге баулу.
32
Сәуір
4
Ұлттық тағамдар (ет,ұн,дән т.б)
Балаға қазақтын ұлттық тағамдарының түрлерін және қасиеттерін үйрету,оның жасалу жолдарын көрсетіп,ұлттық тағамға деген сүйіспеншілікке тәрбиелеу.
33
Мамыр
1
Ұлттық тағамдар (ағарған)
Балаға қазақтын ұлттық тағамдарының түрлерін және қасиеттерін үйрету,оның жасалу жолдарын көрсетіп,ұлттық тағамға деген сүйіспеншілікке тәрбиелеу.
34
Мамыр
2
Қыз бала мен ұл бала әдептілігі
Балаларды әдептілікке баулу.Мәдени гигиеналық машықтардың қарапайым элементтерін қалыптастыру.
35
Мамыр
3
Қазақтың ұлттық киімі
Балаларды қазақтын ұлттық киімдерімен таныстыру,олардың атын біліп,қалай,қай жерде киетіндері жайлы түсіндіру.Ұлттық киімдердегі ою-өрнектер жайлы әңгімелеп,оларды атай білуге үйрету.
36
Мамыр
4
Әдепті ұрпақ үлгісі
Балаларға күнделікті өмірде кездесетін әр түрлі жақсылықтар мен жамандықтарды ажырата білуге,жақсыдан үйреніп,жаманнан жиренуге тәрбиелеу.Баланың сөздік қорын дамытып, сурет бойынша әңгімелеуге тәрбиелеу.
