Көптілділік – көп мәдениеттіліктің негізі
Көптілділік – бұл бүгінгі білім беру жүйесінің ажырамас бөлігі. Ол оқушыларды бір емес, бірнеше тіл арқылы тәрбиелеп, олардың мәдениет пен дәстүрлерді тануын қамтамасыз етеді. Бұл процесс тек тіл үйренумен шектелмейді, сонымен қатар әр ұлттың өзіндік ерекшеліктерін түсініп, бағалауды да қамтиды.
Көптілді оқыту барысында мақсатымыз – балалардың ана тілінің байлығын ұғындыра отырып, оларды көршілес халықтардың тілі мен мәдениетімен таныстыру. Көптілді тұлғаны қалыптастыру – бұл бір-бірімен әрекеттесуші, түрлі мәдениеттерді қабылдаушы ұрпақ тәрбиелеу. Осы бағытта мұғалімдер балалармен жұмыс істегенде диалогтар құрастырып, ойындар арқылы тілдерін дамытуды көздейді.
Тіл үйрену барысына балаларды қызықтыру үшін әртүрлі дидактикалық ойындар мен әдіс-тәсілдер қолданамыз. Мысалы, күнделікті ағылшын тілінде амандасулар, ойындар арқылы лексиканы меңгеру, тақырыптық әңгімелесулер жүргізу сияқты тәсілдерді енгіземіз. Бұл балаларға тиімді әрі қызықты оқу процесін қамтамасыз етеді.
Сонымен қатар, балалар мен ата-аналар арасындағы қарым-қатынас та тіл үйренудің маңызды бөлігін құрайды. Балалар ата-аналарымен ағылшын тілінде сөйлесіп, тілдерін шыңдай алады. Осылайша, білім беру үрдісінде түрлі тәсілдер мен әдістерді қолдана отырып, балалардың танымдық қабілетін дамытуға ықпал етеміз.
Біз өз тәжірибемізде топтық жұмыс түрін қолдануға баса көңіл бөлеміз, өйткені бұл балалардың өзара әрекеттесуіне, сонымен бірге тіл практикаларын жетілдіруге көмектеседі. Өзге балалармен бірге жұмыс атқара отырып, олар бір-бірімен қалай сөйлеу керек, қалай диалог құрастыру керек екенін үйренеді, ал жемісті нәтижені алуға мүмкіндік туады.
Көптілділік- көп мәдениеттіліктің құрылуының негізі.
Білім берудің көптілділігі – оқытудың бағытталған, жоспарланған бір түрі, бірнеше тілді меңгере отырып, көп ұлттың мәдениеттін білетін тұлғаны оқыту мен тәрбиелеу үрдісі.
Көп тілді тұлғаны қалыптастырудың мақсаты - өскелең ұрпаққа ана тілінің байлығын, адамгершілік-рухани құндылықтары мен өз ұлтының салт-дәстүрін біліп, сыйлай отыра, көршілес халықтардың салт-дәстүрі мен мәдениеімен таныстыру; дүние жүзілік халықтардың мәдени құндылықтарын ұғындыру болып табылады.
Балаларға тіл ұстартудың басты міндеті – дұрыс сөйлеуге машықтандыру және сөздік қорын дамыту. Педагогтар балалармен оқу іс-әрекеттері кезінде сөйлеу тәжірибесін жаттықтыруға жағдай туғызады.
Тіл үйрену - жоспарланған балалардың танымдылық қабілеттерін дамыту үрдісі. Біз өз тобымызда белгіленген мақсаттар мен міндеттерге байланысты әртүрлі әдіс-тәсілдерді қолданып тұрамыз. Міндетті түрде балалардың жас ерекшеліктерін ескереміз. Мен өз тәжірибемде балалармен жұмыс жүргізудің топтық түрін кеңінен қолданудамын. Себебі топтық жұмыс әрі қызықты, әрі тиімді болып табылады. Балалар бір-бірімен диалог құра алады, ойнап тілдерін жаттықтырады. Өзімнің білімдідік қызметімді төмендегі әдістермен жүзеге асырудмын:
Балалардың ағыншын тілін тану жұмысы балаларды қабылдау кезінен басталады. Біз балалармен де ата-аналармен де ағылшын тілінде амандасып, қал-жағдай сұрасамыз. Балалар мүмкіншіліктеріне қарай ағылшын тілінде жауап беруге тырысады.
Мысалы: How are you? – good
Таңертеңгілікте біз балалармен дидактикалық ойындар ойнап, суреттерді қарап, ой тарқатамыз, лексикалық тақырыпқа сүйене отырып әңгімелесеміз, саусақ жаттығуларын ағылшын тілінде жасаймыз.
Мысалы: сөздік ойын «Бұл не?», «Сөйлем құра» сияқты ойындар.
Педагог балаларға ағылшын тілінде сөз айтып допты береді, бала допты қағып алып сол сөзді қатыстыра қысқа сөйлем құрайды.
Cat – It`s a cat. Water- drinking water.
Егер бұл сөйлем балалар үшін таныс болмаса, тәрбиеші аудармасын өзі айтып жаттатады.
Күннің екінші жартысында немесе серуендеу кезінде сол ойынды ойнап жаңа материалды бекітеміз. Кезекшілік кезінде балалар гүл жапырақтарын сүртіп отырып, ағылшын тілінде сөз айтады.
Мысалы: dog, hen, friends, home,flower.
Ас ішу кезінде, ас ішкеннен кейін балалар ағылшынша ризашылығын білдіреді. Мәселен : Рахмет!- thank you!
Ұйымдастырылған оқу іс –әрекеттерінде валеоминуттар, сергіту сәттерін ағылшын тілінде жасаймыз.
Stend ap clap clap
Arms up clap clap
Step step arms down
Clap clap please sit down
Серуен кезінде бақылау нышанын ағылшын тілінде атауға тырысамыз.
Мысалы: күн-sun, аспан-sky т.с.с
Сюжетті-ролдік ойындарды ойнау барысында да ағылышын тілін кеңінен қолдануды ұмытпаймыз. Отбасы мүшелерін ағылшынша атаймыз.
Мысалы: ана- mother , әке - father , аға- brother , әпке- sister .
Түстерді, лексикалық тақырыпқа қатысты суреттерді өтуде ағылшын тілін қолданудамыз.
Мысалы: түстер: green, blue, reed, white, the black т,б
Осы бағытта жұмыс жасау барысында мынандай қорытындыға келдік: ойын ойнау барысында тілді үйрету жұмысы тиімдірек болып табылады.
Міндеттеріміз:
Білімділік- ағылшын тілін меңгеруді жалғастыруға тиімді жағдай жасау;
Дамытушылық –балалардың ойлау қабілеттері мен есте сақтауын дамыта отырып, тілдерін жаттықтыру;
Білімділік – балалардың қызығушылықтарын арттыра отырып тілді үйрету
Балаларға 6-7 жасында тіл үйрету қазіргі заман талабына сай, себебі дәл осы шақта бала тілді тез үйрене алады. Келешекте алған білімдерін мектеп жасында жалғастырады.
