Кошлар: кызыксыну һәм белем артыру
Документ һәрвакыт актуаль булган «Кошлар» темасы турында, балаларда кошларга карата кызыксыну һәм аларның гомум мәдәният өстендә йәнештерү сәләтен үстерү максатын куя. Шушы ике компонент тормышта уңышка ирешүгә, гармонияле шәхес булып формалашуга нигез булып тора. Балаларны кошлар дөньясы белән таныштыру, аларның гәүдә өлешләрен, хәрәкәтләрен, һәм шулай ук, кош исеме һәм аларның тавышы турында белем алуларын арттыра. Физик һәм интеллектуаль активлыклар ярдәмендә балаларның сүз байлыгы зурая.
Кошлар турында белергә өйрәнгәндә, кеше үз эчендә йолдызлы дөньяга керү, табигатькә мәхәббәт, җанлы табигатьне акыл белән аңлау сәләте формалаша. Кошларның дөньясында йөргәндә, без балаларыбызның хис-кичерешләрен эмоциональ баетабыз. Уенчыктан, битлекләрдән фариклаганда, без балада зирәклек, игътибарлык, һәм кызыксыну формалаштырачакбыз. Оештырылган уеннар әйтергә, ишетелергә һәм күрелергә маркерлар булып тора, haleriklar дәвемендә танылган һәм компанияләштерелгән. Әлеге документта тәкъдим ителгән уеннар, әңгәмәләр һәм күрсәтмәләр — балаларның кошлар турында белем алу процессын кызыклы итә, өйрәтүче язучы белән интерактивлаштырып курслаштыра.
Тәрбияче бу эшчәнлектә фольклор материаллары, шигырьләр һәм такталар кулланып, балаларга кошларның тормышын аңлату мөмкинлегенә-подай. Әгәр без балаларны кош дөньясының киңлеген,нын һәм төп концептларын аңлатырга ихлас иганә итсәк, аларда дөнья турында кызыксыну артачак. Нишли өчен, детальләр тотып тору, безнең өйрәтү процессын камилләштерү, балаларның иҗади уен гамәлләрендә актив катнашуларын арттыру — барлык бу пассив структуралардагы дустанә элемтә барышында, күздә тотарга кирәк.
Тема: “Кошлар”
Максат: Балаларда кошларга карата кызыксыну һәм сакчыл караш тәрбияләү. Кош исемнәрен, гәүдә өлешләрен, хәрәкәтләрне белдерүче сүзләр хисабына сүз байлыгы активлаштыру, балаларны кошлар белән таныштыруны дәвам итү.
Җиһазлау: уенчык кош, төрле кош битлекләре, йорт кошлары һәм безнең якта кышлаучы кош рәсемнәре.
Алдан үткәрелгән эш: кошлар рәсемен карау, шигырьләр, хикәяләр уку, рәсемнәр карау.
Индивидуаль эш: Айназ һәм Алия белән кошлар исемнәрен ныгыту.
Методик алымнар:
Кереш өлеш:кошларга хас булган билгеләрне искә төшерү,сорау җавап.
Рәсемнәр карау.
Хәрәкәтле уен:”Карга һәм чыпчыклар”(физ.минутка)
Тәрбияче сөйләме.
Рәсемнәр ярдәмендә кошлар ничек кычкыруын ачыклау.
Эшчәнлек барышы.
-Исәнмесез балалар! Балалар,карагыз әле безгә бер кош кунакка килгән. Әйдәгез аның белән исәнләшик. (Балалар исәнләшә)
Тәрәз каршына
Килгән бер чыпчык
Миңа кычкыра
-Чык әле, ди чык.
Алдый ул, беләм
Гел шулай итә.
Йөгереп чыксам
Оча да китә.
(Тәрбияче унчык кошны читкә алып куя)
-Балалар, бу кош чыпчык. Ул безгә күчтәнәчкә рәсемнәр алып килгән. Карагыз әле,бу рәсемдә сез нәрсә күрәсез?
(Әтәч)
(активлаштыру)
-Дөрес, балалар бу әтәч.
-Балалар әтәч кайда яши?
(Авылда ишек алдында)
-Әйе, ул ишек алдында яши.
-Әтәч ничек кычкыра?
(активлаштыру)
-(“Кикрикүк”)
-Алия әйт әле: бу рәсемдә син нәрсә күрәсең?
(тавык)
(индивидуаль һәм күмәк кабатлаулар)
-Тавык кайда яши?
(ишегалдында)
-Алия тавык ничек кычкыра?
(“кыт-кытак”)
-Тавык нәрсә бирә?
(Йомырка)
-Айсылу кил әле бу рәсемдә син нәрсә күрәсең?
(Каз)
-Каз ничек кычкыра?
(“Ка-Ка-Ка”)
(кабатлаулар)
- Булдырдыгыз балалар.
- Тавык, әтәч, каз-болар йорт кошлары, чөнки алар авылда, ишегалдында яшиләр. Әйдәгез бергә кабатлыйбыз.
(Йорт кошлары).
- Мин сезгә хәзер башка рәсемнәр күрсәтәм. Бу рәсемнәрдә кошлар, Алар безнең янга очып килә торган кошлар. Без аларны сезнең белән көн саен ашатабыз, җимлекләргә җим сибәбез.
- Ранель, әйт әле, бу нинди кош?
(Күгәрчен)
- Күгәрчен нинди тавыш чыгара?
(Гөр-гөр)
Әйе,күгәрчен “гөрли”.
(активлаштыру)
Алия,ә бу нәрсә?
(чыпчык)
Ул ничек кычкыра?
(Чырык-чырык)
Әйе, “чырык-чырык”дип чыркылдый. Әйдәгез бергәләп кабатлыйк.
Чыпчык йөриме, сикерәме?
(сикерә,йөри)
Зиннур син әйт әле: бу нинди кош?
(Карга)
Ул ничек кычкыра?
(кар-кар)
Бергәләп кабатлау
Кошларның гәүдә төзелешләрен карау.
(- Баш, гәүдә ,канат койрык, күз, томшыгы.)
- Балалар күрсәтегез әле,кошлар ничек җим чүплиләр?
(балалар белән күрсәтү)
- Балалар кошлар кебек очып карыйк әле.
(кошлар кебек очу).
Балалар кайсы кошлар сикерә?
(чыпчык)
Ә кайсы кош йөри?
(күгәрчен,карга)
Балалар әйдәгез, бер уен уйнап алабыз. Сез кошлар буласыз.
(Тәрбияче балаларга кошлар төшерелгән битлекләр тарата).
- Күгәрченнәр кебек йөрегез. Ә хәзер чыпчыклар кебек сикерегез.
- Күгәрченнәр һәм чыпчыклар канатларын җилпеп очалар, томшыклары белән җим чүплиләр.
- Менә зур кош карга очып килде:-“Кар-Кар!”
- Карга кычкыргач кошлар үз ояларына качалар.
(урындыкларга утыралар)
Күгәрченнәр һәм чыпчыклар бик җитез булдылар,карга аларны тота алмады.
(уен 1-2 тапкыр кабатлана).
Әдәбият:
“Балачак аланы”, Балалар бакчасы тәрбиячеләре һәм әти-әниләр өчен хрестоматия. Казан 2011.
“Туган телдә сөйләшәбез”, Тәрбиячеләр өчен методик кулланма. (икенче кече яшьтәгеләр төркеме) Казан 2012.
