Муса Җәлилнең “Кызыл ромашка” шигыренең сәхнәләштерелеше
Муса Җәлилнең «Кызыл ромашка» шигыре – сугышның авырлыкларын, террорны һәм өметне тасвирлаучы уникаль әсәр. Бу әсәр сәхнәгә куелган вакытта, ул тамашачыларга батырлык, дәрт һәм мәхәббәт турында сөйләп, сугышчыларның көндәлек тормышын һәм аларның хисләрен чагылдыра. Ромашкалар – батырлыкның, гүзәллекнең һәм хисләрнең символы. Алар аркылы автор, әсәрдә, халык арасында ярдәм һәм үзара бәйләнешне ишетеп, хисләрне күрсәтә.
Спектакльдә 1 нче, 2 нче, 3 нче ромашка, Кызыл ромашка һәм Сугышчы кебек персонажлар катнаша. Уйнау барышында, романтик хисләр һәм батырлык дәресләре тамашачыларны тетрәндерә. Ромашкалар, Кызыл ромашкаһының канлы тарихын белгән дәү, йөрәкләрдә онта барлыкка китерә. Хисе туганына йөрәк аша тәэсир ителеп, залда соклану хисе барлыкка килә.
Спектакльгә ритм, музыка һәм визуализация кертелгән. «Каз канаты» җырының көйләре тавышыннан, тамашачылар сугышның куркынычлы өлешен аңлап, иң теркәлмәс хисләр белән генә түгел, ә вакытның нәфис теләге белән ала. Ромашка кызларының гүзәллекләреенә зур өмет белән килгән солдатлар һәм аларның батырлыклары – шигырьнең чагылышы. Хисләренең кайтавазы – романтик һәм патриотик.
Бу сәхнәләштерелеш күз алдына сугышның бары тик кирәксезлеген генә алып килмичә, адәм баласының мөстәкыйльлеге һәм ихласлыгы турында да сөйли. Спектакль, тамашачыларны сугышның җәрәхәтләренә, хәтәрлекләренә һәм гомумән дөньяның төп проблемаларына беркетүне күз алдына китерә, шуның аркасында аларны уйланырга мәҗбүр итә. «Кызыл ромашка» шигыре нигезендә сәхнәдә уздырылган бу спектакль – һәркемгә тирән эмоцияләр, хисләр һәм рәхмәтләр калдыручы күңелле һәм мәгънәле әсәр.
Муса Җәлилнең “Кызыл ромашка” шигырен сәхнәләштерү.
Катнашалар:
1) 1 нче ромашка
2) 2 нче ромашка
3) 3 нче ромашка
4) Кызыл ромашка
5) Солдат
(Салмак кына көй.Таң ата.Ромашкалар уяна).
1 нче ромашка:
Хәерле иртә, туганнар!
Хәерле иртә, кояш!
Сезне янә күрүемә
Мин, дусларым, бик тә шат!
2 нче ромашка:
Хәерле иртә, табигать!
Хәерле иртә, кошлар!
Назлап исә таң җилләре
Чык сулары ап-ак саф.
(3 ромашка биюе).
3 нче ромашка:
Чү, дусларым! Ни күрәм!
Бу ни бу, ой, үләм?!
Әйт, сеңелкәй, ни булды?
Кемнәр каннарын койды?
1 нче ромашка:
Ап-ак синең таҗларын,
Ни өчен соң алланды?
Әллә берәр явызы
Берәрсен яралады?
2 нче ромашка:
Я, сеңелкәй, ач серең,
Сөйлә безгә син барын.
Ни өчен ак чукларың,
Синең бүген ал канлы
3 нче ромашка:
Син , сеңелкәй..
Ник үзгәрдең Нишләдең
Нидән кызыл чукларың
Нидән алсу төсләрең
Кызыл ромашка:
Төнлә минем яныма
Ятып батыр сугышчы
Атты дошманнарына.
Ул бер үзе сугышты
Унбиш укчыга каршы;
Чигенмәде, тик таңда
Яраланды кулбашы.
(Кызыл ромашка сөйләгән вакытта интерактив тактадан сугыш сюҗетлары күрсәтелә).
Кызыл ромашка:
Аның батыр ал каны
Тамды минем чукларга.
Минем кызыл күлмәгем
Бик ошады Чулпанга.
(“Каз канаты” җыры көенә кызыл ромашка җыр җырлый).
1)Сугыш, сугыш,кирәк түгел,
Кирәк түгел беркемгә.
Тыныч булсын, имин булсын,
Күкләребез гөмергә.
2)Ак таҗларым алсуланды
Ал төс алды гөмергә.
Яшим хәзер, көтеп сине,
Батыр егет гөмергә.
3)Егет китте, ә мин калдым,
Каным саклап чугымда.
Көн дә аны мин сагынып
Балкыймын таң нурында.
2 нче ромашка:
Сеңелкәем, син борчылма,
Килер батыр сугышчы.
Алыр сине кочагына,
Боекма син, елмайчы.
(Тыныч кына салмак көйгә кулбашын бәйләгән, ә икенче кулына байрак тоткан солдат керә).
Солдат:
Ерак илләр, ерак җирләрдән,
Алып кайттым җиңү байрагын.
Илем өчен, туган җирем өчен,
Җиңеп чыктым дошман капкынын.
Шушы алан шаһит булды төндә
Дошман белән минем сугышта.
Минем сөйгән алсу ромашкам,
Я, кайда син, кайда, кайда???
(Ромашка беләк егет биюе).
