Қысқы серуен - Қар үстіндегі іздер мен қар ұшқындарын зерттеу
«Қысқы серуен» - балаларға қысқы табиғаттың көптеген құпияларын ашып, ақ қармен көмкерілген әлемнің сұлулығына толығымен енуге мүмкіндік беретін әдістемелік материал. Бұл құжатта балалар қар үстіндегі іздерді бақылауды үйреніп, жануарлар мен құстардың әлеміне тереңірек үңіле алады. Қыстың қатаң шарттарында, балалар табиғаттың сырын ашатын функционалды дағдыларды және байқағыштық пен ойлау қабілетін қалыптастырады.
Бірінші бөлімде балаларға қар үстіндегі іздерді тану мен зерттеу рәсімдері ұсынылады. Бұл мәтін арқылы балалар қарда қалған іздерден көптеген қызықты мәліметтер ала алады. Қарапайым тілмен түсіндірілген ақпарат балалардың назарын аударады, олардан терең сұрақтар туындап, зейіндерін бағыттайды. Ұстаздар балалармен бірге бұл табиғи құбылысты зерттей отырып, балалардың логикалық ойлауын және зейіндерін арттырады.
Екінші бөлімде қар ұшқындарының пайда болуы мен олардың құрылысын зерттеу ұсынылған. Балаларға қар ұшқындарын түсінуге мүмкіндік беретін ақпарат, сонымен қатар қардың ерекше құрылысын сипаттайды. Қар ұшқынының алты қанаттан тұратынын және олардың қалай туындайтынын түсіну арқылы, балалар табиғат әлемінің қандай тамаша жаратылыс екенін сезінеді. Әр тәжірибе, ойын және тапсырма арқылы, олар табиғатқа деген қызығушылығын зорлап, шығармашылық қабілетін дамытады.
Бұл құжаттағы жұмыстар мен тапсырмалар тек білім беру мақсатында ғана емес, сонымен қатар балаларды еңбекке, жомарттыққа тәрбиелеуге бағытталған. Мақалдар мен жұмбақтарды шешу, белсенді ойындарды өткізу - бұл балалардың білімін кеңейту мен байыту үшін таптырмас құрал ретінде қызмет етеді. Өйткені, қысқы серуен - бұл тек ойын емес, сонымен қатар балалардың табиғатпен достыққа, оның сұлулығын бағалауға үйрету.
Қысқы серуен
№ 1 Қар үстіндегі іздерді бақылау.
Мақсаты: балаларды қар үстіндегі адамдардың, жануарлардың, құстардың ізін айырып, білуге үйрету. Балаларды байқағыш, ойлау қаситтерін қалыптастырып, толықтыра түсу.
Қар үстіндегі іздерге назар аударып, оны анықтай білуге көңіл қою. Ауа райының қай кезінде іздер жақсы көрінеді?
Көркем сөз:
Ақ киімді денелі, ақ сақалды,
Соқыр, мылқау танымас тірі жанды,
Үсті – басы ақ қырау түсі суық,
Басқан жері сықырлап келіп қалды.
(Абай)
Еңбек: құс тар үшін жемсалғыш жасап, оны ағашқа іліп қою, жем салу.
Мақсаты: қыстаған құстарға, хайуанаттарға қамқоршы болуға тәрбиелеу.
Қимылды ойын: «Ақ қоян»
Мақсаты: балаларды ептілікке баулу.
Жеке жұмыс: бір құстың лабиринттен шығу жолы туралы ертегіні ойластыру.
Мақал:
Жемберсең құсқа қыста, сауабы тиер оның жазда.
№ 2 Қар (ұлпаларының) ұшқындарына
бақылау жүргізу.
Мақсаты: балаларды қар ұшқындарының қалай пайда болатынын, олардың құрлысымен таныстыру, сонымен бірге балаларды байқағыштыққа тәрбиелеу.
Балаларға қар ұлпасын қағып алып, зейін қойып, анықтауғаұсыну. Қар ұшқыны алты қанаттан тұрады, олар бір—біріне өте ұқсас келеді.
Қар ұшқыны жаңбыр сияқты, бұлтта жаратылады. Су буы өте жоғары көтеріледі: сол жоғарыда ауаның температурасы өте төмен болғандықтан, сол су буларынан кішкентай ғана мұз қиыршықтары пайда болады. Алты қырлы мұз түйіршіктері өсіп кішкентай жұлдызшаларға айналады, сөйтіп қар ұшқындары жерге түседі.
Көркем сөз:
Жазда көлге мұз қатты,
Табанымды мұздатты.
Мұз ойылып кетті тез,
Күліп едік, біз қатты.
Қимылды ойын «Ортаға түспек»
Мақсаты: тез жүгіріп секіруге, ептілікке үйрету.
Еңбек: қар атжалдарын жасауға балаларды үйрету.
Жеке жұмыс: шаңғыда жүре білуге машықтану.
Мәтел:
Қар көп болса, астық көп болады.
Жұмбақ:
Қолы жоқ, сурет салады
Тісі жоқ, тістеп алады.
