Сауат ашу: Н дыбысы и әрпі туралы
Қызылорда облысы, Қазалы ауданындағы Байқожа елді мекенінің №258 негізгі мектебінде жүргізілетін «Сауат ашу» пәні бойынша Н дыбысы мен әрпі туралы сабақтың жоспары ұсынылды. Сабақтың мақсаты - балаларға Н дыбысын дұрыс дыбыстауға, оны сөздерге бөліп, жазуға жаттықтыру. Сауат ашу сабақтары - оқушының логикалық ойлау, тыңдау, сөйлеу және жазу қабілеттерін дамытуға арналған. Н дыбысы – балалардың сөздік қорын кеңейтуде маңызды рөл атқарады. Бұндай оқу әрекеті барысында балалар арасында мейірімділік, имандылық, және ұшқыр ойлау қабілеттері қалыптасады.
Сабақтың ұйымдастыру кезеңінде балалар шаттық шеңберіне дөңгелене тұрып, бір-біріне жылы лебіздерін білдіреді. Оқу іс-әрекетіне Алдаркөсе мен Тазша бала секілді кейіпкерлердің қатысуы сабаққа қызығушылық танытады. Балалар тілді дамыту үшін арнайы тапсырмалар орындалады, мысалы, суреттегі затты тану, дыбыстық талдау жасау. Сауат ашу сабақтарының ерекшелігі – балалардың белсенділігін арттыру, өнер мен шығармашылықты дамыту.
Сабақ барысында балалар Н дыбысы туралы жұмбақтар шешіп, Н дыбысының дауыссыз екендігін түсінеді. Нанның қасиеттері мен тыйым сөздер жайлы білім алудың маңызы зор. Н дыбысына дыбыстық талдау жасап, мейірімділік, адалдық принциптерін түсіндіру арқылы балаларды тәрбиелеу жүзеге асады. Н дыбысымен бірге балалар әртүрлі сөздерді буынға бөліп, тәжірибе алады. Мектепте жаппай оқыту әдістерін қолдана отырып, балалардың зейінін таратып, жазу, оқу, тыңдау жанрларын меңгеру түсіндіріледі. Әр тапсырма балалардың қызығушылығын ояту үшін ойластырылған.
Қызылорда облысы
Қазалы ауданы
Байқожа елді мекені
№258 негізгі мектебінің
МАД тобының мұғалімі
Айнур Сарсенбаева Битимбаевна
Пән: Сауат ашу
Оқу іс-әрекетінің тақырыбы: Н дыбысы және әрпі.
Мақсаты: Н дыбысын сөз құрамына бөліп алу, н дыбысын дұрыс дыбыстау, н әрпін үлгі бойынша жазуға үйрету. Балалардың ұшқыр ойлау қабілетін дамыту.
Жазуға қолдарын жаттықтыру. Балаларды мейірімділікке, имандылыққа тәрбиелеу.
Әдісі-тәсілдері: сұрақ-жауап, бекіту, жұмбақ, тыйым сөздер.
Оқу іс-әрекетінің көрнекілігі: сурет, кеспе әріптер, қима буындар.
Оқу іс-әрекетінің сабақтың барысы
І. Ұйымдастыру кезеңі
1. Балалар шаттық шеңберіне дөңгелене тұрып, бір-біріне жылы лебіздерін білдіреді.
- Балалар, бүгін біздің оқу іс-әрекетімізге Алдаркөсе мен Тазша бала қонаққа келіп отыр. Алдаркөсе сендерге бірнеше тапсырма ала келіпті.
І тапсырма. Бұл ненің суреті? Жауабы: (аттың суреті).
Бұл сөз буынға бөліне ме? Баланың жауабы: бір буынды сөз.
ІІ тапсырма. Апа сөзін буынға бөлу, дыбыстық талдау жасау.
ІІІ тапсырма. Ата сөзіне дыбыстықталдау жасау.
Алдардың келесі тапсырмасын орындайтындарын хабарлаймын. Бір бала атайдың қоржынынан хатқалтаны алып ашады. Ішінен тек нанның ғана суреті шығады. Нан сөзін бірнеше рет хормен және бі-екі балаға қайталатқызып айтқызамын.
Нан сөзіне дыбыстық талдау жасату. Н дыбысының дауыссыз дыбыс екенін түіндіру.
Нанның қаиетті ас екені айтылып, обал, ауап деген сөздерге түсінік беріледі. Төмендегі тыйым сөздермен таныстыру;
Нанды бір қолмен үзбе!
Нан уағын тастама!
2. Жұмбақ.
Өзі үлкен жануар,
Үстінде бір тауы бар. (Нар)
Кірш-кірш етеді,
Ішіне кіріп кетеді. (Ине)
Н дыбысы қай жерде тұр?
Н дыбысына дыбыстық талдау жасап, оның дауыссыз екенін анықтау. Қима әріптерден нан, нар, т.б. сөздерді құрастыру.
3.«Нан құдіреті» ертегісін үнтаспадан тыңдату.
4.Сергіту сәтін өткізу.
Нан қоқымын баспаңдар,
Жерде жатса баспаңдар.
Теріп алып қастерлеп,
Торғайларға тастаңдар.
Тіл ұстарту жаттығуы. На-на-на, ең бақытты ана.
5.Дәптермен жұмыс жүргізу.
Сандық, нар,күн суреттері бойынша дыбыстық талдау жасалады. Осы сөздердегі н дыбысының орны түсіндіріледі.
Н әрпі мен а әрпін біріктіріп буын, сөз құрастыру, оқыту. Құрастырған сөздерді хормен қайталату. Мысалы: на, ана, нан.
А-на, нан сөздерін салыстыра оқыту арқылы буынға бөлгізу, нан сөзінің бір буыннын тұратындығын түсіндіру.
Н дыбысың кіші және бас әріптер таңбасы дәптердегі үзік сызықтарды қосу арқылы жазу жұмысы орындатылады.
Балапан, қоян, арыстан сөздеріне дыбыстық талдау жасатылып, ондағы н дыбысының орны ажыратқызылады.
6.Жұмбақ.
Үсті тас, асты тас,
Ортасында піскен ас. (Нан)
ІІІ. Қорытындылау:
- Қандай дыбыспен таныстық?
- Н дыбысы дауысты ма, дауыссыз ба?
