Масақ: Украин халық ертегісін сахналау
Бұл технологиялық карта балаларға «Масақ» атты украин халық ертегісін сахналау арқылы ертегінің мазмұнын жеткізу мен оны орындауға үйретуге бағытталған. Ертегі желісінде еңбек, достық, және ынтымақтастық тақырыптары жаңа көзқараспен беріледі. Балалардың сахнадағы бейімділігін, актерлік қабілеттерін дамыту, сондай-ақ, білімдерін нығайту арқылы тәрбиелік мәні зор міндеттер көзделеді.
Сабақ барысында балалар ертегі кейіпкерлерінің қимылдарын, дыбыстарын, және мінездерін сомдай отырып, шығармашылық қабілеттерін дамытуға мүмкіндік алады. Олардың интеллектуалдық және эмоциялық дамуына терең әсер ету үшін, сабақта сергіту жаттығулары мен диалогтік әдіс қолданылады. Мысалы, ертегінің барысында балалардың сұрақтарға жауап беруі, әрекеттермен қатысуы және басқа балалармен араласуы маңызды рөл атқарады.
Сөздік жұмысы да ерекше көңіл бөлінеді. «Масақ», «егін алқабы», «диірмен», «еңбексүйгіш» секілді жаңа сөздерді балалармен бірге оқыту арқылы, олардың сөздік қорларын байыта отырып, тіл дамытуға жағдай жасау көзделеді. Бұл білім мен тәрбие берудің ең жақсы тәсілдерінің бірі. Ертегі барысында балалар еңбек ету мен жалқаулықтың айырмашылығын түсінеді, сондықтан сабақтың тәрбиелік мақсаттары тиімділігін арттыруға ықпал етеді.
Осы технологиялық картаның негізінде ұйымдастырылған оқу қызметі балалардың әлемге деген көзқарастарын кеңейтеді. Бұл ертегіні сахналау барысындағы эмоционалдық белсенділіктері балалардың өздерін шығармашылық тұлға ретінде сезінуіне мүмкіндік береді. Балаларға өз ойларын ашық жеткізу, пікір алмасу және басқа балалармен тығыз байланыста болу арқылы, олар әлеуметтік қарым-қатынастарын дамыту, өздерінің мәдениетіне, тарихына деген қызығушылықтарын арттырады.
Ұйымдастырылған оқу қызметінің технологиялық картасы
Тақырыбы: «Масақ» -украин халық ертегісін сахналау.
Мақсаты: Балаларды оқылған шағын ертегі желісі бойынша ертегі мазмұнын айтып бере білуге үйрету. Өз ойларымен білуге талпындыру.
Ертегі кейпкерлерінің қимылын, дыбысын салдырып, кейпкерлер бейнесін сомдау қабілеттерін арттыру. Еңбекқорлыққа тәрбиелеу, жалқаулыққа бой алдырмауға баулу.
Сөздік жұмыс: Масақ, егін алқабы, диірмен, еңбексүйгіш.
Билингвалды сыңары: масақ - колосья, диірмен – мельница, нан – хлеб, еңбексүйгіш – трудолюбивый.
Заттың дамыту ортасы: демонстарациялық масақ суреттері (нанның қайдан келгені туралы) қол диірмені, бидай ұн, піскен бәліш.
Иновациялық техналогия: ертегіні сахналау.
Қаупсіздік технологиясы: ойын кезінде бірін-бірі итермеу қатты жүгірмеу.
Шаттық шеңбері.
Армысың әсем балабақшам!
Армысың абзал достарым!
Сәлем берем сендерге
Ертеңмен келіп күнде мен!
Жыл мезгіліне сипаттама.
Жылдың қай мезгілі?
Қыс болғанын қалай білдік?
Қыс мезгіліндегі ойындарды ата?
Қыс мезгілі.
Қыста күн суық, қар жауып аяз болады, су қатып мұз болады.
Аққала саламыз, шана тебеміз.
Ұймдастырушылық ізденістік
Ойын «Мысық пен тышқан»
Ойын шарты
-Балалар сендер ертегі тыңдағанды жақсы көресіңдер ме?
-Ал, сендер қандай ертегілер білесіңдер?
-Дұрыс! Бұл ертегілердің барлығы әр түрлі елдің ертегілері. «Аю мен Маша» «Баурсақ» ертегісі орыс халық ертегісі болса. «Үш торай» - неміс халық ертегісі. Ал біз бүгін украин халық ертегісін тыңдайтын боламыз. Ертегі «Масақ» деп аталады және оны сахналаймыз.
-Ал енді масақ дегеніміз не?
-Дұрыс, егін алқабында жайылып, пісіп тұрған бидай.
-Бидайдан не жасалады?
-Дұрыс бидайдан нан жасадлады.
-Сонда қалай балалар бидайды жинап алса болды нан ға айналама?
-Әрине жоқ. Қазір мына суреттерге қарап отырып нанның қалай пайда болғанын көрейік.
-Мына суретте егіс алқабында пісіп тұрған бидай.
Енді осы бидайды комбайнмен орып үлкен, машиналарға тиеп қамбаға құяды, қамбадан оларды диірменге жөнелтеді. Диірменде ұн қылып тартады. Ұнды наубайханаға жибереді. Наубайханада түрлі дәмді нандар пісіреді. Көрдіңдерме нандар домалақ, сопақша, төртбұрышты.
Тек, нан емес мұнда дәмді бәліштер печенье пісіреді. Бұлар наубайханадан дүкендерге жіберіледі, дүкендерден біз сатып аламыз.
Міне балалар нан бізге осылай келеді.
Сөздік жұмыс жүргізу – жаңа сөздерді қайталау – масақ, диірмен, егін алқабы.
Олай болса ертегіні бастаймыз (сахналау).
Ертеде екі тышқан және дауысы әдемі бір ітеш өмір сүріпті. Тышқандар күні бойы өлең айтып билеуді ғана біледі екен. Ал, әтеш болса таңның атысымен өзінің әсем даусымен барлығын оятып, жұмысына кіріседі екен. Бір күні аула сыпырып жүріп бидайдын масағын тауып алады. Әтеш тышқандарды шақырып былай депті: қарандаршы мен не таптым?
Тышқандар жүгіріп келіп былай дейді: О, оны үгіту керек.
Әтеш: ал оны ким үгітеді?
Тышқандар: біз емес,-деп айқайлайды.
Әтеш: Жарайды ендеше мен үгітейн дейді.
Сөйтіп әтеш жұмысқа кіріседі.
Әтеш: тышқандар қарандаршы мен қаншама дән үгіттім.
Тышқандар жүгіріп келіп екеуі бірдей шиқылдайды, енді дәнді диірменге салып, ұн етіп үгіту керек.
Әтеш: Ал, енді кім көтереді?
Тышқандар: біз емес,-деп айқайлайды.
Әтеш: жарайды, ендеше мен дәнді диірменге слайын. Әтеш диірменнен оралып тышқандарды шақырады:
-Мен ұн әкелдім,- дейді.
Ал тышқандар: - ай, жарайсың, әтеш. Енді осы ұнды илеп бәліш пісіру керек.
Сонда әтеш: Кім енді илейді?- дейді.
Ал тышқандар: біз еме,-деп айқайлайды.
Әтеш: Қайтадан өзім жасатын секілдімін ғой, - дейді.
Сөйтіп, әтеш ұнды илейді. Міне бәліште пісті, әтеш бәлішті үстел үстіне қойяды. Ал тышқандар болса бірден үстел басына жетіп келеді. Ой біздің қарнымыз ашты, жегіміз кеп тұр, - деп үстелге отырып алады.
Сонда әтеш: тоқтай тұрыңдар.
Алдымен сендер маған масақты кім тапты соны айтыңдаршы?
Тышқандар: сен таптың, - деп айғайлайды.
Әтеш: ал оны кім үгітті?
Тышқандар: сен үгіттің,-деп айқайлайды.
Әтеш: ал дәнді кім диірменге тартты?
Тышқандар: тағыда сен, - деп айқайлайды.
Әтеш: ал кім иледі? Бәлішті кім пісірді?
Тышқандар: Бәрінде сен, -деп ақырын айтты.
Әтеш: ал сендер не істедіңдер сонда?
Не деп айтатындарын білмей, айтатын жауаптары болмады. Сонымен тышқандар үстелдің үстінен тұрып кете берді. Ал әтеш болса оларды ұстамады. Себебі: мұдай еріншектермен жалқауларға бәліш берудің де қажеті жоқ деп түсінді.
Ендеше мақал-мәтелді қайталайық:
Жалқаудың жаны тәтті,
Еңбектің наны тәтті.
-Әрине, балалар еңбекпен табылған нан тәтті.
-Жақсы, балалар өз орнымыздан тұрып сергіту жаттығуларын орындайық.
Мысық ұйқтап жатыр, тышқандар ойнап жүр. Мысық оянып балаларды қуады. Тышқандар өз үйлеріне тығылып үлгеру керек.
Ия.
«Аю мен Маша», «Баурсақ», «Үш торай», «Мақта қызбен мысық»
Бидай
Нан
Жоқ
Суреттерге мұқият қарап, нанның қалай дастарқанға келгенін түсінеді.
Балалар қуанып. Әр кейіпкердің сөзін қайталайды.
Әрине, ұнады. Ертегінің қысқаша мазмұнын айтып шағады.
«Жалқаудың жаны тәтті,
Еңбектің наны тәтті»
Рефлексиялық түзетушілік
Қорытынды.
Балалар біз қандай ертегіні сахналадық?
Ертегі сендерге ұнадыма?
Әтеш пен тышқандарды сомдаған қыздарға рахмет айтып қол соғайық.
Әтеш-Кәусар.
Тышқандар – Меруерт, Қарақат.
Масақ ертегісі
Ия
Күтілетін нәтиже:
Біледі: еңбекқор сөзімен жалқау сөзінің айырмашылығын.
Игереді: кейпкерлер дауысын айнытпай салуды.
Меңгереді: бәліштің қалай жасай алатындығын біледі.
